Świerk pospolity

Świerk pospolity - charakterystyka i pochodzenie

Świerk pospolity jest jednym sponad 30 gatunków tego rodzaju botanicznego należącego do rodziny sosnowatych i jedynym, który występuje naturalnie w Polsce. Jest gatunkiem kontynentalnym, środkowo- i północnoeuropejskim. Nie znosi suchego klimatu, jest wrażliwy na suszę glebową i atmosferyczną, a także zanieczyszczenie powietrza. W Europie ma dwa ośrodki występowania. Na obszar Polski świerk pospolity wkroczył z ośrodka północno-wschodniego, ciągnącego się od Norwegii po wschodnią Syberię, oraz z ośrodka karpackiego. Zanikanie drzewostanów świerkowych w naszym kraju – osłabienie drzew, podatność na szkodniki, wysychanie – może być oznaką wycofywania się świerka na północ na skutek niekorzystnych dla niego zmian klimatycznych. Świerk pospolity posiada wiele ciekawych odmian - także do ogrodu.

Świerk - wiecznie zielone drzewo - także do ogrodu

Świerk pospolity jest drzewem wiecznie zielonym, dorastającym w naszych warunkach do 50 m i pierśnicy (średnicy na wysokości 1,3 m nad ziemią) 1,5 do 2 m. Pień ma prosty, smukły, koronę stożkową z lekko zwieszającymi się gałęziami. Znosi cień i zwłaszcza w młodym wieku może rosnąć pod okapem drzewostanu. Świerk wykazuje największą zmienność wśród europejskich drzew iglastych. Na przykład w górskich lasach spotyka się formę szczudłową: świerki stojące na kilku grubych korzeniach, niczym na szczudłach. Powstają po wykiełkowaniu nasiona na zwalonym pniu drzewa. Kiedy spróchnieje i rozsypie się, młody świerk pozostaje na korzeniach nad ziemią. W górach z kolei, gdzie wieją silne jednokierunkowe wiatry, powstaje forma chorągiewkowata świerka. Korona wykształca się głównie od strony odwietrznej, a pień staje się eliptyczny, co zwiększa jego wytrzymałość na złamanie.

Igły świerka pospolitego są krótkie (do 3 cm), równomiernie rozłożone na gałązkach. Utrzymują się przez 5 do 7 lat. Są ciemnozielone, ostro zakończone i błyszczące. W przekroju poprzecznym są romboidalne.

Przeczytaj także: Najpiękniejsze iglaki do ogrodu – rodzaje. Krzewy i drzewa

Kwiaty i ozdobne szyszki świerku

W górnej części korony powstają kwiaty żeńskie. Są to szyszki o długości 3 do 5 cm w kolorze ciemnoczerwonym albo zielonym. Najpierw są skierowane go góry, a po zapyleniu zwisają w dół (w przeciwieństwie do szyszek jodły). Jajowate kwiatostany męskie mają kolor żółtawoczerwony. Kwiaty świerka rozwijają się w kwietniu/maju, wcześniej o dwa tygodnie niż sosny pospolitej. Szyszki są zwisające, o długości 10 do 15 cm i średnicy 3 do 4 cm. Łuski szyszek mają różne formy (zaokrąglone, wydłużone, deltoidalne, itp.).