Rosiczka – charakterystyka rośliny, ciekawostki, uprawa
Jak uprawiać rosiczkę w domu? Zobacz kompleksowy poradnik uprawy tej owadożernej rośliny z lepkimi liśćmi. Poznaj ciekawostki o rosiczce.
Jak wygląda rosiczka? Charakterystyka rośliny
Rosiczka (Drosera) to roślina owadożerna, której egzotyczny, unikalny wygląd przyciąga wzrok każdego miłośnika roślin. Jej charakterystyczną cechą są liście, które pokryte są gruczołkami wydzielającymi lepką substancję przypominającą kropelki rosy – stąd też wzięła się nazwa tej rośliny. Warto zaznaczyć, że to właśnie ta substancja wabi owady, a następnie je unieruchamia, działając jak naturalny klej. Co więcej, liście rosiczki mogą przybierać różne kształty. W zależności od gatunku mogą być wydłużone, sercowate lub okrągłe. Ich powierzchnia pokryta jest włoskowatymi wyrostkami (tentakulami), które są bardzo delikatne i reagują na dotyk, zwijając się wokół złapanej ofiary.
Warto wiedzieć, że rosiczka wytwarza kwiaty, a czas jej kwitnienia zazwyczaj przypada na okres letni. Kwiaty są drobne i delikatne, najczęściej przybierają białą, różową lub fioletową barwę. Osadzone są na długich, cienkich pędach unoszących się powyżej liści, dzięki czemu nie zakłócają mechanizmów łapania owadów. Co ciekawe, kwiaty reagują na intensywność światła i otwierają się jedynie na kilka godzin dziennie.
Ciekawostka! Rosiczka to roślina o potencjalnych właściwościach prozdrowotnych. W homeopatii znajduje zastosowanie np. w leczeniu dolegliwości układu oddechowego.
Pochodzenie i naturalne występowanie
Rosiczki przeważnie są roślinami wieloletnimi, jednak niektóre gatunki mogą być jednoroczne. Naturalnie występują na różnych kontynentach (m.in. w Europie, Afryce, Australii, Azji, Ameryce Centralnej i Południowej). Najczęściej rosną na terenach wilgotnych i podmokłych, torfowiskach oraz bagnach, dlatego też są przystosowane do rozwoju w niekorzystnych warunkach, w tym na podłożach ubogich w składniki odżywcze i mineralne.
Ciekawostka! Rosiczki rosną w warunkach zróżnicowanych i w różnych siedliskach – od stref tropikalnych i dżungli, po arktyczne tundry. Wiele z nich przystosowało się do ekstremalnych warunków i wykształciło np. zdolność do spoczynku okresowego w porze suchej lub podczas arktycznych mrozów.
Gatunki
Rodzaj Drosera obejmuje ponad 190 gatunków, które można podzielić na kilka grup np. ze względu na teren naturalnego występowania (klimat umiarkowany, tropikalny, subtropikalny). Gatunki różnią się wielkością, ogólnym wyglądem, jak i preferowanym środowiskiem. Przyjrzyjmy się bliżej kilku z nich.
Jednym z najbardziej znanych gatunków jest rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia). Porasta ona tereny Europy, Azji oraz Ameryki Północnej, szczególnie preferując stanowiska wilgotne oraz kwaśne torfowiska. Wyróżniają ją okrągłe liście o czerwonym zabarwieniu, a także długie czułki, które pokryte są lepką wydzieliną.
Kolejnym popularnym gatunkiem jest rosiczka przylądkowa (Drosera capensis) wywodząca się z Afryki. Ma podłużne, wąskie liście i jest jedną z najłatwiejszych do uprawy w warunkach domowych. Na uwagę zasługuje także rosiczka binata (Drosera binata), której liście rozgałęziają się w kształt litery „Y”. To gatunek występujący głównie w Australii i Nowej Zelandii i wyróżniający się nie tylko liśćmi, ale również dość agresywnym mechanizmem chwytania ofiar.
Rosiczka Schizandra to jeden z mniej znanych, ale niezwykle interesujących gatunków. Pochodzi z lasów deszczowych w Australii, gdzie rośnie w miejscach o wysokiej wilgotności powietrza i stosunkowo niskim dostępnie do naturalnego światła – to odróżnia od innych rosiczek, które preferują pełne słońce. Jej liście również są nietypowe – są szerokie, owalne i mają ciemnozielony kolor; pokrywają je włoski gruczołowe, które nie są wyraźnie zabarwione na czerwono.
Natomiast rosiczka nitkowata (Drosera filiformis) wyróżnia się długimi, cienkimi liśćmi przypominającymi włókna. Jest to gatunek występujący naturalnie w Ameryce Północnej, a jej liście dorastają nawet do 30 cm długości, dlatego też może pochwycić nawet większe owady takie jak motyle czy ważki.
Rosiczka – roślina owadożerna. Mechanizm działania
Specyficzny mechanizm łapania i trawienia ofiar umożliwia rosiczce przetrwanie w ubogich glebach. W przeciwieństwie do większości roślin, które pobierają azot i fosfor z gleby, rosiczka uzupełnia braki pokarmowe właśnie poprzez trawienie owadów (np. komarów, mrówek, muszek).
Ciekawostka! Rosiczki unikają łowienia owadów zapylających, dlatego też w przypadku większości gatunków kwiaty rosną ponad liśćmi stanowiącymi pułapkę.
Głównym narzędziem służącym do chwytania zdobyczy są liście pokryte gruczołkowatymi włoskami (tak jak wspominaliśmy – zwane są tentakulami). Wydzielają one błyszczącą substancję, przypominającą rosę, która na początku wabi owady. Gdy wylądują one na liściu, przyklejają się do jego powierzchni, a następnie rozpoczyna się proces zamykania pułapki. Tentakule powoli zginają się w kierunku środka liścia i otaczają zdobycz. Po unieruchomieniu rozpoczyna się proces trawienia. Gruczoły na powierzchni liści wydzielają enzymy proteolityczne, które rozkładają białka, tłuszcze i inne składniki ciała ofiary, a następnie substancje odżywcze zostają wchłonięte przez roślinę. Cały proces trawienia może trwać od kilku dni do tygodnia i zależy przede wszystkim od wielkości ofiary.
Ciekawostka! W przeciwieństwie do mięsożernej muchołówki, której zamknięcie następuje błyskawicznie, rosiczka potrzebuje kilku minut, a często nawet kilku godzin, aby złapać i opleść swoją ofiarę. Co więcej, te wyjątkowe rośliny potrafią odróżnić np. krople deszczu od żywych organizmów. Ich liście nie reagują na przypadkowe dotknięcie, ponieważ mechanizm ich zamykania aktywowany jest w momencie, gdy owad próbuje się wydostać z pułapki. Po zakończeniu procesu trawienia liście otwierają się ponownie.
Jak uprawiać i pielęgnować rosiczkę w domu? Poradnik
Uprawa rosiczki w domu jest nie tylko możliwa, ale również stosunkowo prosta. Najważniejsze jest jednak, aby zapewnić roślinie odpowiednie warunki, które będą naśladować jej naturalne środowisko. Zwłaszcza zwróćmy uwagę na utrzymanie wysokiej wilgotności oraz na dostęp do światła.
Stanowisko i podłoże
Rosiczki najlepiej rosną w jasnych miejscach, dlatego doniczkę warto ustawić na parapecie okna z ekspozycją na południe lub wschód. Niektóre gatunki, jak Drosera capensis, zdecydowanie lepiej radzą sobie w pełnym słońcu (wysokie nasłonecznienie dodatkowo sprzyja czerwonym wybarwieniu liści). W przypadku niedoboru promieniowa słonecznego możemy sięgnąć po specjalistyczne lampy do oświetlania roślin.
Kolejną ważną kwestią jest odpowiednie podłoże. Rosiczki wymagają gleby ubogiej w składniki odżywcze i kwaśnej. Najlepiej więc sprawdzi się mieszanka torfu oraz perlitu lub piasku kwarcowego (w stosunku 2:1). Absolutnie nie sięgajmy po zwykłą ziemię przeznaczoną do uprawy kwiatów doniczkowych, ponieważ może ona zaszkodzić roślinie ze względu na zbyt wysoką zawartość składników odżywczych.
Temperatura i wilgotność powietrza
Większość rosiczek preferuje temperaturę w zakresie 20-30 stopni Celsjusza latem i 10-15 stopni Celsjusza zimą. Niektóre gatunki, takie jak Drosera filiformis, wymagają chłodniejszego okresu spoczynku – wówczas najlepiej przenieść je do chłodnego pomieszczenia.
Rosiczki dobrze czują się w wysokiej wilgotności powietrza (50-80%), ale np. Drosera capensis świetnie adaptuje się do warunków pokojowych.
Uwaga: Niektóre gatunki rosiczek wymagają okresu spoczynku zimowego, a wówczas ich liście zamierają. W tym czasie należy ograniczyć podlewanie i utrzymywać temperaturę w zakresie 5-10 stopni Celsjusza. Natomiast gatunki tropikalne, jak Drosera capensis, nie przechodzą okresu spoczynku i powinny być uprawiane w stabilnych warunkach przez cały rok.
Wybór doniczki
Chcąc uprawiać rosiczkę w domowym zaciszu, powinniśmy wybrać doniczkę plastikową lub ceramiczną o głębokości co najmniej 10 cm, aby zapewnić korzeniom odpowiednią przestrzeń do rozwoju. Co więcej, doniczka powinna mieć otwory drenażowe, jednak nie będą one konieczne w momencie, gdy zdecydujemy się na tzw. uprawę na mokro, czyli na ciągłe zanurzenie doniczki w wodzie.
Podlewanie
Jedną z ważniejszych kwestii dotyczących pielęgnacji rosiczki jest jej podlewanie. Rosiczka wymaga stałej wilgotności podłoża, dlatego wielu miłośników roślin stosuje metodę uprawy na mokro, która polega na ustawieniu doniczki na podstawce z wodą. Co więcej, woda powinna być miękka i uboga w minerały, dlatego też najlepiej sięgać po deszczówkę lub wodę destylowaną. Nigdy nie podlewajmy rosiczki wodą kranową, ponieważ może to skutkować zamieraniem korzeni (zawiera ona minerały, które mogą gromadzić się w glebie i uszkadzać system korzeniowy). Przyjmuje się, że wiosną i latem woda w podstawce powinna sięgać na wysokość 1-2 cm. Natomiast jesienią i zimą warto zmniejszyć jej ilość – jeśli roślina będzie przechodzić w okres spoczynku.
Dokarmianie rosiczki
Rosiczki nie wymagają dokarmiania nawozami, ponieważ same zdobywają składniki odżywcze ze schwytanych owadów. W warunkach domowych mogą polować np. na muszki owocówki i komary. Jeśli roślina ma problem ze schwytaniem ofiary, to od czasu do czasu możemy podać jej martwego owada (np. mącznik), jednak nie częściej niż raz na dwa tygodnie. Co ważne, rosiczek nie karmimy mięsem i ludzkim jedzeniem, ani owadami, które mają twardy pancerz.
Przesadzanie
Rosiczkę najlepiej przesadzać raz na rok lub co dwa lata. Należy to robić ostrożnie, ponieważ jej korzenie są delikatne.
Komentarze
Ten artykuł nie został jeszcze skomentowany.