Muchołówka – pielęgnacja, uprawa i rozmnażanie
Muchołówka amerykańska (Dionaea muscipula) jest mięsożerną byliną z rodziny rosiczkowatych, która standardowo dopiero po trzech latach wytwarza kwiaty. O szczegółach jej uprawy i pielęgnacji przeczytasz w naszym artykule.
Muchołówka – pochodzenie i historia
Rodzaj botaniczny Dionaea jest nietypowy, ponieważ należy do niego tylko jeden gatunek, który na dodatek występuje naturalnie jedynie na bagnistych obszarach amerykańskich stanów: Karoliny Północnyj i Karoliny Południowej. Nie są znane żadne podgatunki ani naturalne odmiany tej rośliny.
Po raz pierwszy wzmianka o tej roślinie pojawiła się w 1759 roku w liście ówczesnego gubernatora Karoliny Północnej, Artura Dobbs’a, do londyńskiego botanika, Petera Collinson’a. Opis muchołówki pojawił się w 1768 roku.
Nazwa rodzajowa Dionaea odnosi się do bogini Dione, matki Wenus, natomiast epitet gatunkowy (muscipula) oznacza dosłownie „pułapkę na myszy”. Szkic rośliny, materiał roślinny oraz opis mięsożerności muchołówki zostały przedstawione Linneuszowi. Ten odrzucił jednak pomysł odżywiania się rośliny pokarmem mięsnym jako niezgodny z biblijną Księgą Rodzaju, według której rośliny mają służyć człowiekowi i zwierzętom za pożywienie, ale nie odwrotnie. Dopiero Karol Darwin zerwał z tym dogmatem w swojej książce „Insectivorous Plants”, w której wziął pod uwagę i zademonstrował mięsożerność muchołówki.
Oryginalny wygląd i niezwykłe metody polowania rośliny szybko wzbudziły zainteresowanie. Muchołówka zdobyła międzynarodową sławę i jest dzisiaj powszechnie znaną, egzotyczną rośliną doniczkową. Chociaż rodzaj jest monotypowy, to w ostatnich dziesięcioleciach, dzięki intensywnym pracom ogrodników, udało się wyhodować liczne kultywary muchołówki.
Jak wygląda muchołówka?
Muchołówka amerykańska jest niewielką byliną. Rośnie bardzo powoli i dopiero po trzech albo czterech latach wytwarza kwiaty. Od jesieni zapada w zimowy spoczynek i nie rozwija w tym czasie liści z aktywnymi pułapkami. Korzenie muchołówki są stosunkowo słabo rozwinięte – służą głównie do zakotwiczenia rośliny w glebie i pobierania wody. Muchołówka składniki pokarmowe pobiera z powietrza.
Liście pułapkowe muchołówki są owalne i mogą mieć średnicę do 4-5 cm. Są w zasadzie zielone, ale przebarwiają się pod wpływem promieni słonecznych na czerwono. Wytwarzają również rodzaj nektaru i symulują kwiat, który wabi owady. Na wewnętrznej stronie każdej połówki liścia znajdują się włoski czuciowe, które reagują na najmniejszy dotyk jak czujniki. Mechanizm pułapkowy uruchamiają jednak dopiero wtedy, gdy w ciągu 20 sekund dotknięcie się powtórzy.
Pułapka wykazuje zadziwiającą siłę. Wbrew swojej nazwie, muchołówka jest w stanie schwytać nawet małą żabkę. Głównie żywi się jednak muchami, mrówkami i pająkami.
Wiosną, od maja do lipca, muchołówka wytwarza wysoką do 30 cm łodygę, na której rozwijają się liczne, drobne kwiaty w kolorze białym, o średnicy do 3 cm. Są one obupłciowe i pięciopłatkowe. Długa łodyga kwiatowa, wyrastająca wysoko ponad liście, chroni owady zapylające przed złapaniem w pułapkę.
Stanowisko i podłoże dla muchołówki
Muchołówka amerykańska potrzebuje stanowiska słonecznego i ciepłego, bez przeciągów. Tylko wtedy jej liście mogą się intensywnie wybarwiać na kolor czerwony, a roślina dobrze się rozwijać. Można stwierdzić, że im czerwieńsza jest roślina, tym zdrowsza. Optymalna wilgotność powietrza jest stosunkowo wysoka i wynosi od 50 do 80%. Na okres zimowego spoczynku odpowiednie jest dla muchołówki jasne południowe okno w nieogrzewanym pomieszczeniu. Roślina wytrzymuje spadki temperatury do -10°C, ale nie więcej. Latem może stać w osłoniętym miejscu na otwartej przestrzeni pod warunkiem, że będzie do tego powoli przyzwyczajana, a nie wystawiona w doniczce nagle na palące słońce.
W naturalnych warunkach muchołówka rośnie na wilgotnych, ubogich pod względem pożywienia i kwaśnych glebach piaszczystych albo torfiastych. W uprawie doniczkowej trzeba dla niej kupić specjalne podłoże albo zastosować czysty torf. Roślina jest też bardzo wrażliwa na obecność wapnia w glebie.
Podlewanie, nawożenie i przesadzanie muchołówki
Muchołówka musi mieć podłoże stale wilgotne. Nie podlewa się jej zwyczajnie, konewką z góry, ale przez podstawkę, na której stoi doniczka. Substrat przyjmuje wilgoć przez otwór w dnie doniczki. W okresie wegetacyjnym na podstawce powinna być stale woda (co najmniej 2-3 cm) pochodząca z opadów deszczu albo odkamieniona z wodociągu. Muchołówka bardzo szybko ginie nawet przy niewielkiej zawartości wapnia w wodzie. W okresie zimowym wystarczy dawka wody raz w miesiącu.
Muchołówka amerykańska pokrywa swoje zapotrzebowanie na składniki pokarmowe poprzez fotosyntezę, a drapieżnictwem zdobywa brakujący w glebie azot. Swoje ofiary wykorzystuje prawie całkowicie i wykorzystuje zdobyte składniki do rozwoju kwiatów oraz nowych pułapek.
Ta egzotyczna roślina pokojowa wymaga każdej wiosny nowej doniczki. Z reguły tyle właśnie potrzebuje na wypełnienie korzeniami całego naczynia. Od końca lutego do początku marca, kiedy muchołówka powoli budzi się z zimowego spoczynku i jest przestawiana w cieplejsze miejsce, nadchodzi właściwa pora na przesadzanie.
Ostrym nożem albo nożycami należy usunąć uszkodzone fragmenty korzeni, zanim przesadzi się roślinę do nowej doniczki. Naczynie może być zupełnie płaskie, a starej bryły korzeniowej w żadnym wypadku nie można w nowe podłoże wkładać zbyt głęboko, ponieważ korzenie muchołówki rozchodzą się raczej na boki niż w głąb. Nowy substrat należy obficie podlać.
Jak przycinać muchołówkę?
Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy muchołówka jest uprawiana ze względu na kwiaty, czy z powodu jej pułapek? Jeśli ogrodnik przykłada większą wagę do drapieżnego zachowania niż do kwitnienia, to powinien odcinać kwiaty, kiedy tylko się pokażą. Rozwijając kwiaty, roślina całą swoją energię kieruje w ich kierunku i zaprzestaje tworzenia nowych pułapek. Poprzez cięcie można ten problem skutecznie rozwiązać. Jeśli natomiast ktoś chce rozmnażać muchołówkę z nasion, musi kwiaty oczywiście pozostawić.
Jak rozmnażać muchołówkę?
Muchołówkę można łatwo rozmnażać poprzez sadzonki liściowe. Trzeba w tym celu odciąć liść tak, aby pozostał połączony z kilkoma korzeniami. Sadzi się go do wilgotnego albo mokrego podłoża. Do powstania nowej rośliny musi upłynąć sporo czasu, jednak szanse na pozytywny wynik są wysokie.
Rozmnażając roślinę z nasion, trzeba dojrzałe nasiona zebrać i przechować w chłodnym miejscu do pory wysiewu (na przykład w lodówce). Wczesną wiosną można je przenieść do ziemi.
Podczas dorocznego przesadzanie możliwe jest również dzielenie rośliny. Korzenie trzeba podzielić i przesadzić do nowych doniczek. W pierwszym okresie należy je obficie podlewać, aby szybko wykształciły nowe korzenie.
Komentarze