Irga – gatunki, warunki uprawy, pielęgnacja

Jak uprawiać irgę w ogrodzie?

Irga jest rośliną łatwą w uprawie, a także odporną na niskie temperatury, okresowe susze i zanieczyszczenia powietrza, co sprawia, że jest szczególnie chętnie wybierana do naszych ogrodów na: żywopłoty formowane, żywopłoty nieformowane, solitery. 

Jakie stanowisko dla irgi?

Ten krzew ozdobny preferuje stanowiska słoneczne lub półcieniste, warto jednak zaznaczyć, że najlepiej kwitnie w pełnym słońcu. Dobrze rośnie na glebach przepuszczalnych, umiarkowanie wilgotnych, o pH obojętnym, tolerując zarówno gleby o odczynie zasadowym, jak i kwaśnym. 

Podlewanie irgi

Irga nie wymaga częstego podlewania, zaleca się jednak, aby regularnie podlewać zwłaszcza młode rośliny, szczególnie w okresach suszy. Po posadzeniu warto przez pierwsze kilka tygodni utrzymywać glebę wilgotną, aby roślina mogła dobrze się ukorzenić. Ważne jest, aby nie przelewać roślin, ponieważ irga nie toleruje stojącej wody przy korzeniach. Stagnacja wody może prowadzić do gnicia korzeni i rozwoju chorób grzybowych.

Przycinanie i nawożenie irgi

Irgę można przycinać wiosną lub późnym latem, aby nadać jej kształt i pobudzić wzrost. Oczywiście w przypadku żywopłotów formowanych przycinanie powinno być regularne, aby utrzymać zwarty pokrój. Warto również usuwać stare, uszkodzone lub chore pędy, co pomoże roślinie zachować zdrowie.
Krzew nie wymaga intensywnego nawożenia – wystarczy zastosować kompost lub uniwersalny nawóz wiosną. Nadmierne nawożenie irgi prowadzi co prawda do szybkiego wzrostu pędów, jednak kosztem kwitnienia i owocowania.

Choroby i szkodniki irgi

Irga to krzew stosunkowo odporny na choroby i szkodniki. Sporadycznie irgę mogą atakować mszyce lub przędziorki, które można zwalczać naturalnymi środkami. Aby zapobiec chorobom grzybowym, należy unikać nadmiernego nawadniania oraz zapewnić dobrą cyrkulację powietrza wokół rośliny. 

Zimowanie irgi 

Irga jest rośliną mrozoodporną i nie wymaga specjalnych zabiegów ochronnych na zimę. Młode rośliny można dodatkowo zabezpieczyć, okrywając je agrowłókniną. Warto również zastosować ściółkę ( na przykład z kory lub z liści) wokół podstawy, co pomoże chronić korzenie przed mrozem i zachować odpowiedni stopień wilgoci gleby.

Jakie są gatunki i odmiany irgi?

Irga to krzew występujący w szerokiej gamie gatunków i odmian, które mogą być wykorzystywane w ogrodzie jako rośliny okrywowe, żywopłoty lub solitery. Warto jednak wiedzieć, że Polsce w stanie dzikim występują trzy gatunki irgi. Są to:

• irga zwyczajna, inaczej irga pospolita (Cotoneaster integerrimus) – osiąga wysokość do 1,5 metrów; jej pokrój jest luźny, liście pojedyncze, kwiaty drobne o barwie różowej, a owoce drobne, kuliste w kolorze czerwieni;
• irga kutnerowata (Cotoneaster nebrodensis) – w Polsce występuje jedynie w Tatrach; może osiągać do 2-3 metrów wysokości; jej kwiaty są drobne, różowe, natomiast owoce kuliste i czerwone;
• irga czarna (Cotoneaster niger) – ma szeroki pokrój i może osiągać do 5 metrów wysokości; jej pędy są ciemnoszare, a liście pojedyncze, z wierzchu matowe o długości do 5 centymetrów; irga czarna ma różowe drobne kwiaty oraz okrągłe owoce o czarnej barwie.

Poniżej przedstawiamy gatunki irgi, które najczęściej uprawiane są w naszych ogrodach.

Irga pozioma (Cotoneaster horizontalis)

Irga pozioma wyróżnia się horyzontalnym układem gałęzi, który tworzy efektowny kształt wachlarzu. Dorasta do wysokości około 50 centymetrów, ale rozrasta się nawet na szerokość 1,5 metrów. Liście irgi poziomej są małe i ciemnozielone, a jesienią przybierają piękne, czerwone odcienie. Porą jesienną pojawiają się też małe, czerwone owoce, które mogą utrzymywać się przez całą zimę. Irga pozioma zakwita wiosną, a jej kwiaty są drobne, koloru różowego lub białego. Ta odmiana w ogrodzie rośnie przede wszystkim jako roślina okrywowa – szczególnie sprawdza się na skarpach, kompozycjach skalnych, murkach. Posadzona w odpowiednim miejscu, może zapobiegać erozji gleby.

Do często wybieranych odmian irgi poziomej należą:

• irga pozioma 'Variegatus' – wyróżniają ją liście z białymi obrzeżeniami; dorasta do około 50 centymetrów wysokości i do 1,5 metrów szerokości;
• irga pozioma 'Robusta' – przyjmuje się, że jest bardziej wytrzymała na mróz i choroby, a także ma większe liście w porównaniu do innych odmian; dorasta do 80 centymetrów wysokości i do 1,2 metrów szerokości;
• irga pozioma 'Wilsonii'- charakteryzuje się większymi liśćmi oraz jest wyższa od pozostałych odmian – osiąga do 2 metrów wysokości.

Irga Dammera (Cotoneaster dammeri)

Irga Dammera to niski, płożący krzew, który często wykorzystywany jako roślina okrywowa na rabaty i skarpy. Odnajdzie się również w ogródkach skalnych. Osiąga wysokość do 20-30 centymetrów, natomiast rozrasta się przede wszystkim na boki. Liście tej odmiany są zimozielone, błyszczące oraz przybierają kolor ciemnozielony. Irga Dammera kwitnie w maju i w czerwcu, a jej kwiaty są białe i drobne. Czerwone i kuliste owoce pojawiają się późną jesienią i pozostają na krzewie zimą. 

Do najpopularniejszych odmian irgi Dammera należą:

• irga Dammera 'Major' – odmiana, która dorasta do 30 centymetrów wzrostu, z większymi, ciemnozielonymi liśćmi i licznymi, czerwonymi owocami;
• irga Dammera 'Coral Beauty' – osiąga wysokość do 50 centymetrów oraz rozrasta się na szerokość do 150 centymetrów; jej owoce są barwy koralowej;
• irga Dammera 'Mooncreeper' – odmiana dorasta do wysokości maksymalnie 20 centymetrów oraz do 80 centymetrów szerokości; charakteryzuje się małymi, skórzastymi liśćmi oraz białymi, drobnymi kwiatami.

Irga błyszcząca (Cotoneaster lucidus)

Irga błyszcząca, jak sama nazwa wskazuje, charakteryzuje się błyszczącymi, dużymi, ciemnozielonymi liśćmi, które jesienią zmieniają kolor na czerwony. Rośnie gęsto, a wyprostowana może osiągać do 3 metrów wysokości. Jej kwiaty o różowej barwie są zebrana w baldachogrona i kwitną w maju oraz w czerwcu. Owoce irgi błyszczącej dojrzewają późnym latem, wyróżniają się czarną barwą. Irga błyszcząca nadaje się na formowane oraz naturalne żywopłoty ze względu na to, że dobrze znosi przycinanie. Można ją również sadzić w ogrodzie jako soliter.

Irga wielokwiatowa (Cotoneaster multiflorus)

Irga wielokwiatowa może osiągać do 4 metrów wysokości oraz do 4 metrów szerokości i wyróżnia się rozłożystym pokrojem. Charakteryzuje się również obfitym kwitnieniem w maju – jej kwiaty są białe i zebrane w duże baldachy – i dużą liczbą czerwonych, kulistych owoców dojrzewających jesienią. Ta odmiana irgi za względu na imponujące rozmiary może być stosowana w dużych ogrodach oraz parkach jako soliter; ewentualnie może stanowić część żywopłotów mieszanych.

Irga szwedzka (Cotoneaster x suecicus) 

Irga szwedzka to hybryda, która powstała ze skrzyżowania irgi Dammera (Cotoneaster dammeri) i irgi poziomej (Cotoneaster horizontalis). Wykorzystywana jest przede wszystkim jako roślina okrywowa na rabaty, skarpy czy murki. Osiąga jedynie do 50 centymetrów wysokości, natomiast ma rozłożysty i gęsty pokrój, dlatego też może rozrosnąć się do szerokości 1,5 metrów. Jej liście są małe, błyszczące, eliptyczne. Wiosną i latem są ciemnozielone, natomiast jesienią przybierają barwę czerwoną. Irga szwedzka zakwita na przełomie maja i czerwca, a jej kwiaty są drobne, białe lub jasnoróżowe. Ten rodzaj irgi licznie owocuje jesienią, a owoce są czerwone i kuliste. 

Do odmian irgi szwedzkiej należą:

• irga szwedzka 'Skogholm' – irga osiąga do 75 centymetrów wysokości oraz do 2 metrów szerokości, wyróżnia się błyszczącymi, zielonymi liśćmi, gęstym pokrojem oraz owocami barwy jasnoczerwonej;
• irga szwedzka 'Coral Beauty' – często mylona jest z odmianą irgi Dammera ze względu na taką samą nazwę; dorasta do 50 centymetrów wysokości oraz rozrasta się do ponad metra szerokości.

Irga wierzbolistna (Cotoneaster salicifolius)

Irga wierzbolistna dorasta nawet do 3 metrów wysokości oraz rozrasta się na szerokość 2-3 metrów. Na tle innych gatunków wyróżniają ją liście, które w swoim wyglądzie przypominają liście wierzby – są ciemnozielone, błyszczące, wąskie i lancetowate. Irga wierzbolistna zakwita w czerwcu, a jej kwiaty są białe i zebrane w baldachogrona. Jesienią obficie owocuje – owoce są barwy jaskrawoczerwonej. Irga wierzbolistna doskonale nadaje się na żywopłoty formowane i naturalne. Może być sadzona jako soliter, szczególnie w większych ogrodach i parkach.

Najczęściej wybierane odmiany irgi wierzbolistnej to:

• irga wierzbolistna 'Parkteppich' – to rozłożysta odmiana z długimi, wąskimi liśćmi i czerwonymi owocami; dorasta do 30 centymetrów wysokości i może rozrastać się na szerokość do 2,5 metrów.
• irga wierzbolistna 'Gnom' – to mniejsza, karłowata odmiana irgi wierzbolistnej, która sprawdzi się zarówno w uprawie w gruncie, jak i pojemnikowej; osiąga wysokość do 50 centymetrów oraz szerokość do jednego metra; jej liście są wiecznie zielone.