Winobluszcz – piękne jesienne pnącze. Bardzo łatwa uprawa!

Występowanie i pochodzenie winobluszczu

Kiedy drzewa i krzewy zaczynają gubić liście, winobluszcz długo cieszy oczy jaskrawymi odcieniami purpury. Nazwa rodzajowa pochodzi od greckich słów parthenos = „dziewica” i kissos (łac. cissus) = „bluszcz” i wynika prawdopodobnie ze zdolności tworzenia nasion bez zapylania.

W naturze można spotkać winobluszcz w Himalajach, Azji Wschodniej oraz w Ameryce Północnej. Kilka gatunków winobluszczu, rosnących w Ameryce, nazywanych potocznie „dzikim winem”, dotarło z Nowego Świata do Europy w XVII wieku, podobnie jak wiele innych roślin. W ciągu wieków stało się dzikie wino ulubionym pnączem, które zazielenia mury, ściany i płoty. Częściowo zdziczałe, można dzisiaj spotkać także w lasach albo parkach.

Jak wygląda i jaką wysokość osiąga winobluszcz?

Winobluszcz jest pnączem, które w zależności od gatunku potrafi pokonać wysokość od 10 do 30 m. Tworzy płaski, mocno rozbudowany system korzeniowy, z którego przez lata wyrastają liczne pędy, z czasem drewniejące. Winobluszcz zaroślowy (Parthenocissus inserta) oraz winobluszcz pięciolistkowy (Parthenocissus quinquefolia) mają liście złożone z pięciu listków. Winobluszcz trójklapowy (Parthenocissus tricuspidata), jak wskazuje nazwa, ma liście potrójne. Wszystkie przebarwiają się jesienią na jaskrawy kolor czerwono-żółty.

Różne gatunki dzikiego wina mają tendencję do rozprzestrzeniania się długimi pędami i pokrywania dużych powierzchni. Wiosną pojawiają się małe pączki zebrane w baldachogrona, z których rozwijają się zielonkawożółte, raczej niepozorne i ukryte pod liśćmi kwiaty. Do jesieni rozwijają się z nich granatowe jagody. Są ulubionym pożywieniem ptaków, natomiast pewna zawartość w nich kwasu szczawiowego jest szkodliwa dla ludzi. Dojrzewanie owoców zbiega się w czasie z jesiennym przebarwianiem liści. Podczas gdy w czasie zimy roślina straci swoje barwne liście, aby wiosną rozwinąć nowe, to jagody całymi miesiącami pozostają na pędach.

Gatunki dzikiego wina

Spośród kilkunastu gatunków winorośli największą popularnością cieszą się trzy z nich:

• Winobluszcz trójklapowy – Przybył do nas z Japonii, stąd druga nazwa winobluszcz japoński. Pod względem mrozoodporności ustępuje innym gatunkom. Źle znosi mrozy poniżej -10°C, dlatego trzeba okrywać go na zimę. Jeśli przemarznie część nadziemna, z korzeni rozwinie nowe pędy. Osobliwością tego gatunku jest różnorodność form liści. nawet na jednym pędzie można spotkać liście trójpalczaste i niepodzielone o różnej geometrii: okrągłe, trójkątne, sercowate. Jesienią liście przybierają odcienie czerwieni albo szkarłatu.
• Winobluszcz pięciolistkowy – Jego ojczyzną jest Ameryka Północna, gdzie w naturalnych warunkach potrafi się wspiąć na wysokość 30 m. Pomagają mu w tym wąsy czepne z przylgami. Blaszka liściowa składa się z pięciu ciemnozielonych listków podłużnego albo jajowatego kształtu. Krawędzie listków są ząbkowane, a końce zaostrzone. Wykazuje dużą odporność na mróz.
• Winobluszcz zaroślowy – Gatunek pochodzący z Ameryki Północnej. Jest samoczepnym pnączem o stosunkowo krótkich pędach – do 4 m. Jego wąsy owijające się dookoła podpór nie mają przylg (co m.in. odróżnia go od podobnego winobluszczu pięciolistkowego), dlatego lepiej sobie radzi przy ażurowej konstrukcji (np. siatce), niż przy murze.

Stanowisko winobluszczu

Idealne dla winobluszczu jest stanowisko słoneczne do półzacienionego. Rośnie również w cieniu, ale zdecydowanie wolniej. Miejsce wzrostu, a więc ściana albo płot, powinno być osłonięte od wiatru, aby burza i ulewa nie oderwały rośliny. Najlepiej rośnie na żyznej glebie, chociaż może rosnąć praktycznie na każdym gruncie, nawet piaszczystym. Bez problemu akceptuje słone piaski, jaki gliny. Na dodatek jest niewrażliwy na suche i zapylone powietrze miejskie.

ZOBACZ RÓWNIEŻ>> Jakie podpory pod pnącza?

Jak podlewać winobluszcz?

Dzikie wino ma przeciętne zapotrzebowanie na wodę. Najbardziej odpowiada mu lekko wilgotne podłoże, ale znosi dobrze także krótkie okresy suszy. Młode rośliny powinny być początkowo podlewane. Starsze mają na tyle rozbudowany system korzeniowy, że są w stanie same zaopatrzyć się w wodę. Ponieważ rosną stosunkowo płytko, dobrze jest wesprzeć je w okresie upałów dawką wody.

Nawożenie i przycinanie winobluszczu

W każdym przypadku można wiosną podać nieco kompostu. Nawożenie starszych roślin nie jest konieczne. Nadmiar nawozu może spowodować, że pędy nie zdążą przed zimą zdrewnieć.

Jeżeli ktoś decyduje się na obsadzenie winobluszczem ściany albo fasady, powinien przewidzieć regularne przycinanie, aby roślina nie rozrosła się nadmiernie. Dzikie wino bardzo dobrze znosi przycinanie. Rozsądne jest wykonanie cięcia późnym latem, aby oczyścić rynny dachowe i kasety rolet, i w ogóle usunąć pędy z miejsc, gdzie nie powinny wrastać. Zdrewniałe pędy ciągle przyrastają na grubość i mogą z czasem uszkodzić elementy budynku. Powinno się też zostawić około dwudziestocentymetrową krawędź wokół okien i drzwi wolną od liści i pędów. Dzięki temu ma się mniej problemu z owadami, które żyją w gąszczu liści i mogą wchodzić do mieszkania.

Winobluszcz jest pnączem, które w zależności od gatunku potrafi pokonać wysokość od 10 do 30 m.

Zazielenione winobluszczem fasady należy traktować nożycami podobnie jak żywopłoty, aby utrzymać odpowiednią formę. Nowo posadzone sadzonki winobluszczu przycina się mocno, aby pobudzić od dołu rozgałęzianie.

Zimowanie i rozmnażanie dzikiego wina

Młode rośliny potrzebują w pierwszych latach osłony przed mrozem. Można je okrywać włókniną albo grubą warstwą ściółki, aby chronić system korzeniowy. Starsze egzemplarze są z reguły zimoodporne i nie potrzebują dodatkowej ochrony (z wyjątkiem winobluszczu trójklapowego).

Dzikie wino można rozmnażać z nasion, co jest jednak żmudnym i pracochłonnym procesem. Łatwiej jest przygotować sadzonki pędowe albo odkłady. Jest to bardzo proste, ponieważ pędy w zetknięciu z gruntem bardzo szybko tworzą własne korzenie.

Jakie szkodniki są zagrożeniem dla winobluszczu?

Winobluszcz jest niezwykle odporny na choroby i szkodniki. Jedynym poważnym zagrożeniem może być tylko karczownik. Ten gryzoń bardzo lubi miękkie, mięsiste korzenie pnącza i może wyrządzić roślinie poważne szkody.

SPRAWDŹ RÓWNIEŻ>> Rośliny pnące zimozielone – podstawowa wiedza i pielęgnacja