Rukola – jak uprawiać w doniczce? Poradnik

Znana jako rukola rokietta siewna (Eruca sativa) jest najczęściej stosowana na surowo do sałatek. Liście o lekko orzechowych nutach smakują doskonale również w sosie do makaronu i risotto albo bezpośrednio na pizzy.

Świeże zbiory rukoli również zimą

Aromatyczna rukola latem rośnie w ogrodzie, a zimą można ją bez większego problemu uprawiać na okiennym parapecie. Zaletą rukoli jest jej szybki wzrost. W gruncie można ją wysiewać od marca do września, a w mieszkaniu albo w szklarni niemal przez cały rok.

Opłaca się też uprawa rukoli na kiełki. Te stanowią doskonały dodatek do sałatek, potraw azjatyckich i do kanapek. Do uprawy kiełków nasiona wysiewa się szeroko na wilgotnym podłożu w doniczkach, miseczkach, albo w skrzynkach, a następnie zbiera po tygodniu albo dwóch. Zielone roślinki (kiełki) mogą być spożywane kompletnie z łupinkami nasiennymi i korzonkami.

Przygotowania do uprawy rukoli w mieszkaniu

Nazwa rukola została przejęta z języka włoskiego. Roślina jest znana i uprawiana w regionie śródziemnomorskim od dawna, dlatego też – podobnie jak inne rośliny uprawne – doczekała się wielu odmian hodowlanych. Ogrodnicy nauczyli się poprzez selekcję podkreślać niektóre cenne cechy roślin, które u gatunków botanicznych występują tylko w stopniu nieznacznym. Zwykle mamy do czynienia z odmianami jednorocznymi rukoli, jak na przykład ‘Coltivata’, ‘Sylvetta’, ‘Pronto’, albo z wieloletnimi: ‘Napoli’, ‘Venicia’, ‘Dragon’s Tongue’. Te drugie odmiany są wyraźnie pikantne i mają intensywny smak. Mniej nadają się na składniki sałatki, ale za to można je stosować jako przyprawę.

Rukola rośnie najlepiej na słonecznym miejscu, na podłożu równomiernie wilgotnym i przepuszczalnym.

Prócz wyboru odmiany rukoli przed rozpoczęciem uprawy trzeba uwzględnić jeszcze kilka innych rzeczy.

• Stanowisko – pochodząca z obszarów śródziemnomorskich roślina potrzebuje miejsca słonecznego i ciepłego.
• Podłoże – rukola rośnie najlepiej na luźnej, próchnicznej glebie. Jeśli podłoże jest zbyt gliniaste, można je rozluźnić dodatkiem kompostu i piasku.
• Płodozmian – roślina należy do rodziny kapustowatych (krzyżowych) i dlatego nie powinno się jej siać w miejscach, gdzie wcześniej rosły inne rośliny z nią spokrewnione. Do tej samej rodziny należą między innymi: kapusta, chrzan, rzepak, kalarepa, rzeżucha, smagliczka, żagwin, lewkonia i wiele innych roślin ozdobnych i warzywnych.
• Uprawa mieszana – rukola nie wymaga dużo przestrzeni i bardzo szybko rośnie. Z tego względu nadaje się do uzupełniania luk w uprawie na przykład marchwi albo cebuli.

Siew nasion rukoli

Rukolę można bardzo łatwo wysiewać zarówno do gruntu, jak i do doniczki.

• Na parapecie nasłonecznionego okna można rukolę wysiewać przez cały rok.
• Ziemia w doniczce (pojemniku) powinna być wzbogacona dawką kompostu.
• W ziemi wykonuje się bruzdy o głębokości ok. 1 cm.
• Po wysianiu nasion przykrywa się je ziemią.
• Odstęp między rzędami powinien wynosić ok. 15 cm.
• Świeży siew trzeba dokładnie podlać.
• Rukola rozwija bardzo płytki system korzeniowy i dlatego dobrze nadaje się do uprawy doniczkowej.
• Nasiona kiełkują w temperaturze powyżej 10°C i potrzebują do tego 5 do 15 dni.

Pielęgnowanie rukoli w doniczce

Rukola jest bardzo łatwa w uprawie i ma skromne wymagania.

• Jeśli ziemia przed siewem rukoli została wymieszana z kompostem, to nie trzeba roślin zasilać dodatkowo nawozem aż do zbiorów. Rukola należy do roślin zużywających niewiele składników odżywczych i jest przyzwyczajona do gleb ubogich. Poza tym jest wrażliwa na nadmiar nawozu i ma skłonność do odkładania w liściach azotanów.
• Rukola potrzebuje wystarczającej ilości wody, zwłaszcza podczas upalnej, suchej pogody. W przeciwnym razie liście szybko nabiorą bardzo ostrego smaku.
• Aby zapobiec opanowaniu roślin przez pchełki ziemne, trzeba ziemię wokół roślin regularnie spulchniać i odchwaszczać.

Pierwsze zbiory rukoli

Rukola rośnie bardzo szybko i pierwsze zbiory są możliwe już po sześciu tygodniach.

• Rukolę trzeba zbierać przed kwitnieniem, ponieważ liście stają wtedy gorzkie, a roślina rozwija pędy kwiatowe, a nie nowe liście.
• Młode liście smakują łagodniej niż starsze. Orzechowy smak rukoli najpełniej się uwidacznia w liściach o wielkości od 10 do 15 cm.
• Liście ścina się około 2 cm nad ziemią. Rukola rozwija wtedy nowe egzemplarze i można je wciąż zbierać bez ponownego siewu.

Rukola ze skrzynki na kwiaty

Kto chce zrywać liście rukoli na sałatkę, może wysiać nasiona w skrzynce na kwiaty w rzędach co 15-20 cm. Głębokość siewu nie powinna przekraczać 1 cm. Jeśli tylko ziemia w skrzynce będzie utrzymywana w lekko wilgotnym stanie, a temperatura gleby przekroczy 10°C, młode siewki pojawią się z reguły już po dwóch tygodniach albo wcześniej. Kiedy po trzech-czterech tygodniach rośliny osiągną wysokość 10-5 cm, to delikatne liście są gotowe do pierwszego zbioru.

Rukola rośnie najlepiej na słonecznym miejscu, na podłożu równomiernie wilgotnym i przepuszczalnym. Podczas uprawy ziemia powinna być regularnie spulchniana. Trzeba pamiętać, że rukola cierpiąca na skutek upału i suszy wytwarza w liściach bardzo ostre substancje. Zapobiec może temu regularne zaopatrzenie roślin w wodę. Poza tym młode liście smakują łagodniej niż starsze.

Azotany w liściach rukoli

Podobnie jak wiele warzyw liściowych (sałata, szpinak, mangold, również rukola wykazuje skłonność do gromadzenia azotanów. Przede wszystkim zimą, w okresie niedoboru światła, mocno nawożona rukola wykazuje bardzo wysoką koncentrację tych związków. Zawartość azotanów w rukoli, szpinaku, sałacie i innych warzywach można ograniczyć poprzez:

• wybór słonecznego stanowiska,
• zachowanie odpowiedniej odległości między roślinami,
• unikanie intensywnego nawożenia, szczególnie azotem,
• zbierać liście po kilku słonecznych dniach, ponieważ roślina potrzebuje światła do rozkładu azotanów.

Rukolę z własnej uprawy, która nie jest pędzona azotowymi nawozami, można spokojnie wykorzystać do sałatek i innych potraw.