Oświetlenie w ogrodzie: projekt, wybór lamp, aranżacja

Własny ogród ma niezwykłą wartość. Wolna przestrzeń wokół domu stanoowi prawdziwe przedłużenie salonu na świeżym powietrzu.  Trzeba ją z uczuciem urządzić do najdrobniejszego szczegółu. Od pełnego uroku kwiatowych rabat i krętych ścieżek, aż do wygodnych mebli ogrodowych. Zwieńczeniem dzieła powinno być nastrojowe oświetlenie, i to o każdej porze roku. Nie ważne, czy to będzie wesołe grillowanie, czy zimowy widok na zaśnieżoną przyrodę: dopiero odpowiednie oświetlenie ogrodowe stworzy niepowtarzalną atmosferę. Aby pomóc nieco w planowaniu oświetlenia w ogrodzie, proponujemy kilka uwag.

Światło odgrywa ważną rolę również na tarasach, kącikach odpoczynku i innych zakątkach ogrodu.

Funkcjonalne oświetlenie ogrodu

W ogrodzie można wyróżnić dwa rodzaje oświetlenia. Do jednego zalicza się praktyczne, funkcjonalne źródła światła, które służą do tego, aby wejście do domu, podjazd, drogi i stopnie schodów były oświetlone. Służy w pierwszym rzędzie orientacji i bezpieczeństwu. Światło powinno być jasne, a wszystkie detale dobrze rozpoznawalne, dlatego zaleca się lampy o zimnej, białej barwie światła (ponad 6000 K). Nawiasem mówiąc, Kelvin (K) jest jednostką temperatury barwowej światła. Im niższa wartość w Kelvinach, tym światło jest cieplejsze i bardziej żółte; białe światło dzienne to 6500 K. 

Często lampy funkcjonalne są połączone z czujnikami ruchu, a więc włączają się tylko w razie potrzeby. Ma to znaczenie również jako zabezpieczenie przed włamaniem; wejście niepożądanej osoby powoduje jasne oświetlenie terenu wokół domu. Ważne jest, aby światło nie oślepiało. Do dróg i wjazdów idealne są lampy słupkowe, które rzucają światło z góry. Przejścia i stopnie schodów są dobrze widoczne, a światło nie pada idącemu w oczy. 

Własny ogród ma niezwykłą wartość.

Estetyczne oświetlenie ogrodu

Światło odgrywa ważną rolę również na tarasach, kącikach odpoczynku i innych zakątkach ogrodu. Na pierwszym miejscu jest w takich przypadkach estetyka i to jest ten drugi rodzaj ogrodowego oświetlenia. Ma na celu przede wszystkim stworzenie odpowiedniego efektu: zanurzenie tarasu w nastrojowym świetle oraz przekształcenie ogrodu w fascynującą scenę. Dotyczy to nie tylko gorących wieczorów spędzanych na świeżym powietrzu, ale też miesięcy zimowych: spojrzenie z okna nie trafia w czarną dziurę ciemności, lecz na pełen iluminacji ogród. Do estetycznego, efektownego oświetlenia ogrodu przydatne są nie tylko lampy elektryczne, ale również świeczniki, lampy oliwne, pochodnie, szwedzkie ognie i inne źródła światła. 

Odpowiednie oświetlenie ogrodu

Tworząc ogrodową scenerię należy światła używać oszczędnie i tylko w celu wyeksponowania pojedynczych, szczególnych obiektów. Do tego celu nadaje się bardzo dobrze światło ciepłe (o temperaturze barwowej poniżej 3000 K), ponieważ wyjątkowo miękko zarysowuje kontury. Byłoby idealnie, gdyby ogród nie był cały kompletnie oświetlony, ale raczej pozostawał pod wpływem gry światła i cieni. Często stosuje się z tego względu reflektory albo lampy punktowe (spoty), skupiające światło w określonym obszarze, na przykład na drzewie o pięknym pokroju, małej fontannie albo ogrodowej rzeźbie. 

Punktowe źródła światła mogą być zamontowane na ziemi i celować świetlnymi stożkami do góry, albo być umieszczone nieco nad ziemią, na jakimś wzgórku, i kierować promienie na boki. W przypadku naziemnych lamp ogrodowych zawsze istnieje ryzyko oślepiania, dlatego nie powinno się ich raczej montować przy miejscach do odpoczynku albo przy ścieżkach. 

Technika ledowa w oświetleniu ogrodu

Rozwój techniczny zrewolucjonizował w ostatnim okresie oświetlanie ogrodów. Emitujące światło diody LED (od angielskiego Lighting Emitting Diode), w porównaniu z tradycyjnymi żarówkami, zużywają jedynie niewielki procent energii elektrycznej, co wyraźnie chroni nasze finanse. Na dodatek lamy LED doskonale współpracują z systemami niskiego napięcia, dzięki czemu nawet laik może je bezpiecznie instalować. Maleńkie diody mogą być zestawiane w większe powierzchnie, taśmy i łańcuchy świetlne, tworząc coraz to nowe możliwości zastosowania. 

Lampy zasilane przez akumulatory są niezależne od zasilania prądem z sieci i mogą być umieszczane w miejscach odległych od gniazdek elektrycznych. Istnieją też modele, które same ładują swoje baterie za pośrednictwem małych paneli fotowoltaicznych. Kolejną zaletą oświetlenia ledowego jest jego długa trwałość. Wysokiej jakości lampy LED znanych producentów osiągają trwałość ponad 10 000 godzin pracy. 

W ogrodzie można wyróżnić dwa rodzaje oświetlenia.

Lamy ledowe ze swoim zimnym, niebieskawym światłem uchodziły za mało przydatne do oświetlenia dekoracyjnego ogrodu. Dzięki rozwojowi technologii rozwiązany został również ten problem i dzisiaj istnieją już diody LED w ciepłym białym kolorze, a także w odcieniach błękitu i czerwieni. Te ostatnie zalecamy stosować bardzo oszczędnie (jeśli w ogóle), ponieważ ogród szybko stanie się kiczowaty. 

Projekt oświetlenia w ogrodzie

Sytuacją idealną jest, kiedy jeszcze budując dom przemyślimy projekt oświetlenia przyszłego ogrodu. Mądrze i właściwie rozmieszczone światło tuż po zapadnięciu zmroku wyeksponuje najpiękniejsze i najciekawsze elementy naszego małego raju, stworzy miłe i pełne uroku zakątki, podkreśli najbardziej interesujące elementy architektoniczne i oczywiście rośliny, a także np. podświetli urokliwą ścieżkę czy wyeksponuje oczko wodne.

Oświetlenie ogrodowe zasilane jest przez system kabli umieszczonych tuż pod powierzchnią ziemi. W większości przypadków wystarczy niskie napięcie, ale niekiedy potrzebne jest wysokie napięcie – w takiej sytuacji o pomoc warto poprosić elektryka.

Oświetlenie powinno być rozmieszczone punktowo, z wyczuciem, aby wydobywać z nocnego ogrodu to, co najpiękniejsze.

Podstawową instalację zakładamy w strategicznych miejscach: przy wejściu do domu, bramce, podjeździe czy ścieżkach do budynku.

Rozświetlając ogród, pamiętajmy o tym, że włączniki oświetlenia ogrodowego najlepiej zamontować w jednym miejscu. Warto wyposażyć je w czujniki ruchu, zmierzchowe oraz czasowe.

Wybór lamp ogrodowych

Oświetlenie ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa, ale także ozdobić posesję. Decydując się na jego wprowadzenie do ogrodu, najpierw dokładnie przemyślmy, jaki efekt pragniemy uzyskać. Zaprojektujmy je tak, aby wyeksponować atuty swojego przydomowego królestwa.

Czym więc rozświetlić ogród? Na rynku jest tak wiele różnorodnych propozycji, że naprawdę jest w czym wybierać. Kinkietami oświetlimy np. tarasy. Słupki czy lampy ogrodowe będą znakomicie wyglądały przy ścieżkach i chodnikach. Dróżki można też ułożyć ze specjalnych świecących elementów na podłożu. Rośliny świetnie podświetlają regulowane reflektory lub słupki solarne, które dają niewiele światła, ale zapewniają niepowtarzalny klimat. Latarenki wkomponowane w strategiczne miejsca, przy altankach lub przy wyższych krzewach, nadają tym miejscom niesamowity urok. Lampy wzorowane na lampionach świetnie wyglądają zawieszone na drzewach lub wokół altanki – efekt jest niepowtarzalny! Korony wybranych drzew można dodatkowo rozświetlić specjalnymi reflektorami podświetlającymi. W oczkach wodnych furorę zrobią świetlne kule pływające. Podświetlić warto też fontanny czy kaskady.

Oświetlenie ma zapewnić poczucie bezpieczeństwa oraz ozdobić posesję. Zaprojektujmy je tak, aby wyeksponować atuty ogrodu.

Co za dużo to niezdrowo

Najważniejsze przy doborze oświetlenia jest przemyślenie końcowego efektu i stosowanie światła z umiarem. Oświetlenie powinno być rozmieszczone punktowo, z wyczuciem. Nie chodzi o to, aby noc odczarować w dzień, ale by stworzyć magię wiszącą w powietrzu, nadać tajemniczości poszczególnym zakątkom, wydobyć to, co najpiękniejsze z nocnego ogrodu. Po zapadnięciu zmroku ma on bowiem dostarczać nam zupełnie innych bodźców niż za dnia.