Niezwykłe właściwości lecznicze czosnku niedźwiedziego

Niedźwiedź był dla Germanów zwierzęciem mocy, istotą magiczną zdolną pokonać zimę i pobudzić nowe życie. Takie istoty ukazywały się w określonych roślinach, a przez ich spożycie człowiek doświadczał siły zwierzęcia. Znana była moc czosnku niedźwiedziego, więc po długiej zimie zjadano jego świeże liście, aby wzmocnić i oczyścić ciało.

Sławny szwajcarski zielarz Johann Künzle tak o nim pisał: „Chyba żadne ziele na ziemi nie jest tak skuteczne w oczyszczaniu żołądka, jelit i krwi jak czosnek niedźwiedzi”.

Czosnek niedźwiedzi był też od wieków uprawiany w ogrodach. Cesarz Karol Wielki (747-814) wydał Capitulare de Villis, dokument opisujący szczegółowo zasady zarządzania dobrami królewskimi. Wymienia w nim 73 rośliny użytkowe 14 gatunków drzew, które miały być uprawiane w ogrodach królewskich. Na tę listę trafił też czosnek niedźwiedzi. Z czasem popadł jednak w zapomnienie, a przyczynił się do tego walnie jego udomowiony kuzyn – czosnek zwyczajny. Powrót zainteresowania uzdrawiającą mocą czosnku niedźwiedziego nastąpił dopiero w XIX wieku. Sławny szwajcarski zielarz Johann Künzle tak o nim pisał: „Chyba żadne ziele na ziemi nie jest tak skuteczne w oczyszczaniu żołądka, jelit i krwi jak czosnek niedźwiedzi”. Na szczęście popularność tej rośliny wciąż rośnie, a jej cenny dla naszego zdrowia skład chemiczny jest na nowo doceniany.

Przeczytaj także: Kiedy sadzić i jak uprawiać czosnek ozdobny?

Czy to na pewno czosnek niedźwiedzi?

Zarówno w przypadku grzybów, jak i roślin jadalnych, pierwszorzędne znaczenie ma prawidłowe oznaczenie gatunku. Tak się nieszczęśliwie składa, że czosnek niedźwiedzi można pomylić z innymi roślinami, które rosną w tym samym czasie i miejscu, ale są trujące. Na dodatek, do pomyłek dochodzi często nie tylko w lesie, ale i w ogrodzie.

Duże niebezpieczeństwo pomyłki:

• konwalia majowa (Convallaria majalis L.),
• zimowit jesienny (Colchicum autumnale).

Mniejsze niebezpieczeństwo pomyłki:

• obrazki plamiste (Arum maculatum L.),
• kokoryczka wielokwiatowa (Polygonatum multiflorum).,
• ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum.

Najważniejszą różnicą między czosnkiem niedźwiedzim i wszystkimi innymi roślinami jest charakterystyczny zapach, który posiada tylko czosnek niedźwiedzi. Niestety, jeśli któraś z wyżej wymienionych roślin rośnie razem z czosnkiem, to kryterium może być zawodne. Ponieważ taka pomyłka może być tragiczna w skutkach, warto przyjrzeć się bliżej liściom, które się zrywa.

Różnice między czosnkiem niedźwiedzim a innymi roślinami

Konwalia majowa: Konwalia rośnie często w tym samym miejscu, co czosnek niedźwiedzi, czasem nawet między jego liśćmi. Liście obu roślin są bardzo podobne, a podstawowa różnica polega na tym, że liście konwalii wyrastają na łodydze parami, podczas gdy liście czosnku rozwijają się pojedynczo (nawet jeśli rosną gęsto w grupie). Obie rośliny tworzą zwarte łany i ktoś, kto niezbyt dobrze je zna, może łatwo się pomylić. Konwalia ma podobne właściwości trujące, jak naparstnica – nasercowe. Spożycie większych ilości liści konwalii może doprowadzić do zaburzeń rytmu serca i wymiotów.

Zimowit jesienny: Rośnie na tych samych stanowiskach i w tym samym czasie, co czosnek niedźwiedzi. Liście zimowitu są podobne do czosnku, ale wyrastają po kilka sztuk na łodydze. Dla początkującego botanika mogą się wydawać jednakowe, ale są silnie trujące. Zjedzenie 50 g liści nawet dla osoby dorosłej może być śmiertelnie niebezpieczne. Cała roślina jest silnie trująca!

Obrazki plamiste: Wczesną wiosną rozwija liście w tych samych półcienistych lasach, co czosnek niedźwiedzi. Kształt liści jest wyraźnie inny, jednak w przypadku młodych roślin pomyłka jest możliwa. Unerwienie liści nie jest równoległe, jak u czosnku, tylko nieregularne. Niebezpieczną pomyłkę zauważa się jednak natychmiast po zjedzeniu liści obrazków: w bardzo nieprzyjemny sposób drażnią śluzówkę jamy ustnej.

Kokoryczka wielokwiatowa: Rośnie w podobnym miejscu i czasie, co czosnek niedźwiedzi. Przy pewnym doświadczeniu, różnice w budowie liści obu roślin są bardzo wyraźne, jednak o pomyłkę nie jest trudno. Liście rosną na łodydze parami, a białe kwiaty zwieszają się, jak małe dzwonki.

Ciemiężyca zielona: Na podobnym siedlisku, co czosnek niedźwiedzi rozwija jednak zawsze nie pojedyncze liście na długim ogonku, ale całe rozetki. Młode liście obu roślin można pomylić, chociaż decydującą różnicą jest brak charakterystycznego zapachu w przypadku ciemiężycy. Ponieważ roślina jest silnie trująca, ostrożności nigdy nie jest za wiele.

Cenne właściwości lecznicze czosnku niedźwiedziego

• Czosnek niedźwiedzi zawiera związki siarki oraz składniki antybiotyczne. Liście tej rośliny mają, w porównaniu z innymi gatunkami, najwyższą koncentrację związków siarki. Takie związki, jak glutation i cysteina, pod wpływem określonych enzymów rozwijają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybowe.
• Roślina posiada wysoki udział manganu, magnezu, adenozyny, jak również olejków eterycznych. Mangan jest dla człowieka ważnym elementem śladowym; bierze udział w tworzeniu tkanki chrzęstnej i kostnej.
• Stwierdzono, że spożywanie czosnku niedźwiedziego, dzięki związkowi zwanemu adenozyną, poprawia funkcje serca i łagodzi zaburzenia jego rytmu. W roślinie dostępne jest też w dużej koncentracji, ważne dla organizmu, żelazo.
• Obok ogólnego działania wzmacniającego, czosnek niedźwiedzi jest też pomocny na chroniczne wysypki skórne i liszaje, ponieważ jest w stanie oczyszczać krew.
• Zawartość glukozynolanów (organiczne związki chemiczne zawierające siarkę) działa pobudzająco na trawienie. Ma wpływ na florę jelitową bez niszczenia pożytecznych bakterii. Czosnek niedźwiedzi jest pomocny w leczeniu antybiotykami, ponieważ przywraca naturalną równowagę bakteryjną w układzie pokarmowym.
• Wykazuje pozytywne działanie w przypadku miażdżycy i wysokiego ciśnienia krwi. Poprawia płynność krwi, a przez to ukrwienie. Roślina jest w stanie chronić cholesterol przed chemicznymi zmianami. Posiada właściwość redukowania wolnych rodników, jest pożyteczna w procesie odtruwania, silnie wzmacnia system odpornościowy oraz pomaga w chorobach reumatycznych.

Niektóre obszary zastosowania czosnku niedźwiedziego

Czosnek niedźwiedzi jako roślinę leczniczą, stosuje się przy następujących objawach: brak apetytu; astma; nadciśnienie; zapalenie oskrzeli; biegunka; zaburzenia krążenia; gorączka; osłabienie wiosenne; zanik pamięci; bóle głowy; reumatyzm; złe gojenie się tran; zaburzenia trawienia; pasożyty przewodu pokarmowego.

Uwaga!

Ze względu na podobieństwo czosnku niedźwiedziego do kilku roślin trujących, osoby niedoświadczone powinny korzystać z pomocy osób, które się na tym znają. Przed przygotowaniem do spożycia należy skontrolować każdy liść. Należy też unikać zakupu czosnku niedźwiedziego pochodzącego z niepewnych źródeł.