Komosa ryżowa – uprawa i właściwości zdrowotne [WIDEO]

Komosa ryżowa (Chenopodium quinoa Willd.) jest rośliną jednoroczną, spokrewnioną ze szpinakiem i rosnącą u nas komosą białą (Chenopodium album). Jadalnymi owocami są nasiona-niełupki o średnicy 1,1-2,5 mm. Chociaż nazywane są zwyczajowo ziarnem, ze zbożem nie mają oczywiście nic wspólnego. W wielu krajach używana jest nazwa „quinoa”, wywodząca się od nazwy rośliny w języku w keczua, który był, nawiasem mówiąc, językiem urzędowym imperium inkaskiego.  

W swojej ojczyźnie, czyli w Ekwadorze, Chile, Boliwii i innych krajach Południowej Ameryki, komosa ryżowa wraz z szarłatem (Amaranthus) stanowi od tysięcy lat główne pożywienie. Jej wielką zaletą jest fakt, że rośnie bez problemu na wyżynach andyjskich na wysokości powyżej 4000 m. Surowy klimat i jałowe gleby nie zniechęcają komosy ryżowej, która w przeciwieństwie do innych roślin daje tam bogate zbiory.

Komosa ryżowa (Chenopodium quinoa Willd.) jest rośliną jednoroczną, spokrewnioną ze szpinakiem i rosnącą u nas komosą białą (Chenopodium album).

Przez wiele wieków, w ramach politycznej strategii osłabiania podbitych narodów, uprawa quinoa była przez hiszpańskich zdobywców zakazana. Dopiero w XX i XXI wieku powróciła komosa ryżowa do miejscowej uprawy, a także rozpoczęła zwycięski pochód do Europy. Zwłaszcza po tym, jak zaczęto się interesować starymi, pierwotnymi i zdrowymi pokarmami roślinnymi.

Właściwości zdrowotne komosy ryżowej

Bez względu na to, czy jest tradycyjnie uprawiana w Andach, czy w polskim ogrodzie, komosa ryżowa posiada bardzo wiele zalet zdrowotnych.

Liczne niezależne badania wykazały, że uprawiana od 6-7 tysięcy lat komosa ryżowa jest szczególnie wartościowym pożywieniem, ponieważ zawiera aminokwasy i witaminy w dużym stężeniu, jak również szerokie spektrum składników mineralnych. Nie bez powodu komosa ryżowa została uznana „Rośliną roku 2013”.

Komosa ryżowa jest szczególnie wartościowym pożywieniem, ponieważ zawiera aminokwasy i witaminy w dużym stężeniu, jak również szerokie spektrum składników mineralnych.

W naszym nowoczesnym świecie coraz więcej starych i zapomnianych środków żywnościowych wraca do łask. Należą do nich prastare gatunki zbóż, a wśród nich quinoa. Coraz wyraźniej ukazują się ich zalety w porównaniu z nowoczesnymi, nadmiernie wyselekcjonowanymi roślinami. Najważniejsze zalety komosy ryżowej opisujemy poniżej.

1. Komosa ryżowa posiada wysoką wartość odżywczą

Chociaż na przykład ryż jest od pokoleń podstawowym pożywieniem w wielu krajach świata, to komosa ryżowa, pod względem wartości odżywczej, w pełni mu dorównuje. Posiada dużo białka oraz innych składników, jak witaminy, makro- i mikroelementy oraz antyoksydanty w znaczących ilościach.

2. Jest bezglutenowa

Tak zwana celiakia, czyli nietolerancja glutenu, jest coraz częstszą chorobą naszych czasów. Komosa ryżowa jest kompletnie pozbawiona glutenu.

3. Wspomaga odchudzanie

Ważne jest zdrowe i wyważone odżywianie. Nasiona komosy ryżowej są pełnowartościowym i zdrowym pożywieniem.

4. Komosa obniża cholesterol, cukier i reguluje gospodarkę kwasową organizmu

Komosa ryżowa sutecznie obniża poziom cholesterolu oraz poziom cukru we krwi. Pomaga zachować równowagę kwasową w organizmie. Jest ponadto skuteczna przeciwko szkodliwym grzybom przewodu pokarmowego Candida albicans. Ciekawostką jest, że komosa ryżowa może również pomóc w walce z migreną.

Uprawa komosy ryżowej w Polsce

Chociaż komosa ryżowa jest uprawiana tradycyjnie w krajach Ameryki Południowej, to jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby spróbować uprawiać tę roślinę w naszych ogrodach. Dobrze nadaje się tego celu gleba, na której wcześniej rosły ziemniaki, zboże albo kukurydza. Niekorzystna jest natomiast wcześniejsza uprawa warzyw. Poza tym komosa ryżowa nie ma specjalnych wymagań i udaje się dobrze nawet na glebach, gdzie zboża nie chcą rosnąć.

Siew komosy ryżowej - jak wykonać?

Trzeba zwracać uwagę na jakość nasion, które można kupić w specjalistycznych sklepach internetowych. Siew nasion rośliny wykonuje się w drugiej połowie kwietnia. Na metr kwadratowy potrzeba ok. 100-200 zdolnych do kiełkowania nasion. Podczas wysiewu trzeba zachować 30-50 cm odległości miedzy rzędami, aby umożliwić roślinom niezakłócony rozwój.

W swojej ojczyźnie, czyli w Ekwadorze, Chile, Boliwii i innych krajach Południowej Ameryki, komosa ryżowa wraz z szarłatem (Amaranthus) stanowi od tysięcy lat główne pożywienie.

Aby nasiona quinoa mogły spokojnie wykiełkować, powierzchnia powinna być bez chwastów. W zależności od potrzeb, konieczne jest kilkukrotne pielenie zasiewu. Oprócz tego nie wymaga roślina ani dużo wody, ani specjalnego nawożenia.

Wzrost i pielęgnacja komosy ryżowej

Komosa ryżowa nie wymaga wiele, aby dobrze rosnąć. Potrafi wykorzystać każdą kroplę wody z ubogiej ziemi, a chłodne i surowe warunki pogodowe są dla niej codziennością. W naszych warunkach nie wymaga żadnej pielęgnacji. Ziele osiąga wysokość 50-150 cm i ma wielokrotnie rozgałęzioną łodygę. Charakterystyczne są mięsiste, w kształcie rombu, grubo ząbkowane liście. Kwiaty są niepozorne, zielone, zebrane w wiechy lub grona. Z jednego kwiatostanu może powstać do 500 nasion, które przypominają maleńkie orzeszki.

Zbiór nasion rośliny

Zbiór komosy ryżowej odbywa się zwykle pod koniec sierpnia do końca września, a czasem – w zależności od pogody – do połowy października. Ważne jest, aby nasiona były zbierane w możliwie suchym stanie. Na skalę przemysłową młóci się je w specjalnych maszynach. Nasiona komosy zebranej w ogrodzie trzeba będzie oddzielić ręcznie. Wydajność zbiorów waha się mocno w zależności od pogody, gleby i jakości nasion, i wynosi 700-1200 kg/ha. Podczas zbiorów nasiona komosy ryżowej wykazują często nierównomierną dojrzałość. Muszą być dokładnie przesortowane ręcznie. Następnie suszy się nasiona i dopiero potem mogą być użyte w kuchni.

Komosa ryżowa - uprawa i właściwości zdrowotne [WIDEO]