Guzikowiec zachodni – jak uprawiać go w ogrodzie?

Główny obszar naturalnego występowania guzikowca (Cephalanthus occidentalis L.) zachodniego leży we wschodniej części Ameryki Północnej oraz w Meksyku. Rośnie tam przeważnie na terenach podmokłych, na równinach zalewowych, lasach łęgowych i namorzynowych. Epitet gatunkowy rośliny oznacza właśnie „zachodni”, natomiast nazwa rodzajowa Cephalantus wywodzi się od starogreckich słów kephale = „głowa” i anthos = „kwiat”.

Oryginalne kwiaty i inne talenty guzikowca zachodniego

W regionach, gdzie występują chłodne zimy, guzikowiec zachodni (Cephalanthus occidentalis) nie przekracza zwykle półtora metra wysokości, chociaż w swojej ojczyźnie dorasta nawet do 6 m. Jest więc u nas kompaktowym krzewem gubiącym jesienią liście. Odznacza się piękną, regularną koroną, mocną i ażurową. Aby podtrzymać jego kulistą formę korony, można stosować przycinanie, które ten krzew zadziwiająco dobrze znosi.

Pędy guzikowca ciemnieją z wiekiem i stają się bruzdkowane. Na nich efektownie prezentują się bardzo duże, całobrzegie liście o długości 7-18 cm i szerokości 4-10 cm, eliptyczne do jajowatych. Żyłkowanie liści naśladuje z lekka czerwonawy odcień młodych pędów, dzięki czemu krzew ma bardzo oryginalny wygląd. Liście guzikowca zachodniego pozostają zielone do połowy jesieni, kiedy jego sąsiedzi zmienili już dawno barwę na szkarłatną albo złotą.

Bez względu na urodę korony i liści, podstawą dumy guzikowca pozostają jego kwiaty. Zakwita latem i w najbardziej upalną porę roku jego pędy zostają zwieńczone pięknymi kulistymi kwiatostanami. Charakterystyczne kule o średnicy 2,0-3,5 cm składają się z drobnych, kremowobiałych kwiatów, pachnących i obupłciowych z długimi, nitkowymi pręcikami. Promienisty układ kwiatów tworzy efekt idealnej sfery i puszystości. Na tle mocnych liści krzewu, kwiatostany nabierają jeszcze większej oryginalności.

Warunki do uprawy guzikowca zachodniego

Niezwykły krzew może być uprawiany zarówno w gruncie w ogrodzie, jako efektowny element ogrodowej kompozycji, jak i pojemniku dla ozdoby tarasu albo balkonu. Ta zadziwiająco mało wymagająca roślina doskonale dostosowuje się do różnych warunków. Ma zdolność adaptacji do różnego oświetlenia. Dobrze czuje się na nasłonecznionych i półzacienionych miejscach, nie ma ten specjalnych wymagań co do gleby. Radzi sobie bez problemu na stanowiskach suchych, jeśli tylko będzie w czasie suszy odpowiednio podlewany. Preferuje jednak miejsca o podwyższonej wilgotności, na glebach przepuszczalnych, organicznych, świeżych, wilgotnych do bagnistych i żyznych. Optymalne są gleby piaszczysto-gliniaste. Ciężkie i zbite powinny być rozluźnione dodatkiem żwiru i piasku. Roślina dopasowuje się bez problemu do gleb umiarkowanie wapiennych i zasadowych, o neutralnym pH i lekko kwaśnych.

Podlewanie i nawożenie guzikowca

Zapotrzebowanie na wodę guzikowca zachodniego jest stosunkowo wysokie. Na stanowiskach wilgotnych wystarczają zwykle opady deszczu. Latem podczas długotrwałej suszy potrzebne jest podlewanie. Regularne i obfite podlewanie jest konieczne w przypadku uprawy doniczkowej. Oprócz podawania wody, trzeba też zaopatrywać roślinę w składniki odżywcze. Krzewy rosnące w ogrodzie najlepiej jest zaopatrywać w pokarm dawkami kompostu – raz-dwa razy do roku, przykładowo w marcu i czerwcu. Rośliny doniczkowe w okresie wegetacyjnym trzeba podlewać płynnym nawozem co dwa tygodnie. Możliwe jest też jednorazowe podanie nawozu o przedłużonym działaniu.

Przycinanie guzikowca 

Guzikowiec ze swoim rocznym przyrostem rzędu 20 cm nie należy do gatunków szybko rosnących i przycinanie nie każdego roku jest konieczne. Zabieg przeprowadza się wczesną wiosną, około marca. Cięcie jest celowe wówczas, jeśli roślina mocno zdziczała, jeśli chce się uzyskać gęste rozgałęzienie krzewu albo pobudzić go do kwitnienia.

W zależności od celu działania, cięcie prowadzi się mocno i radykalnie albo tylko łagodnie formująco. Można skracać poszczególne pędy albo cały krzew. Przy cięciu radykalnym trzeba pozostawić odziomkowe części pędów z kilkoma oczkami. Poza tym usuwa się pędy obumarłe, suche i osłabione. Przy zbyt dużym zagęszczeniu krzewu można usunąć stare drewno. Guzikowiec nadaje się tez do prowadzenia w formie piennej. U młodej rośliny wybiera się w tym celu prosty i mocny pęd, który będzie pełnił rolę pnia.

Zimowanie i rozmnażanie guzikowca zachodniego

Nawet jeśli końce pędów czasem zimą przemarzną, guzikowiec zachodni jest doskonale zimoodporny i znosi krótkotrwałe spadki temperatury nawet do -25°C. Jak widać posadzone w ogrodzie egzemplarze są w stanie bez szczególnej osłony przetrwać zimę bez problemu. Inaczej wygląda sytuacja z krzewami doniczkowymi, ponieważ w tym wypadku system korzeniowy roślin jest narażony na o wiele niższe temperatury, niż tych rosnących w gruncie.

Rośliny doniczkowe trzeba chronić przed mrozem, stawiając je na podstawkach z drewna albo styropianu i owijając część nadziemną włókniną. Dodatkowo można położyć na bryłę korzeniową warstwę ściółki z liści albo słomy i doniczkę owinąć matą kokosową, włókniną albo folią bąbelkową. Także zimą korzenie nie mogą całkowicie wysychać i konieczne jest umiarkowane podlewanie. Tylko z nawożenia trzeba zimą całkowicie zrezygnować.

• Siew nasion
  Wysiew nasion jest możliwy w ciągu całego roku. Najlepiej jest hodować siewki w domu. Nasiona nie muszą być uprzednio przygotowywane. Układa się je w pojemniku z substratem na głębokości ok. 5 mm, zwilża całość i ustawia w jasnym i ciepłym miejscu. Substrat musi być utrzymywany stale w stanie wilgotnym, ale bez nadmiaru wody. Do kiełkowanie potrzebna jest temperatura 22-25°C. W optymalnych warunkach kiełkowanie następuje po 4-8 tygodniach. Kiedy siewki są już dostatecznie duże i mocne, można wysadzić je do gruntu, najwcześniej pod koniec maja.
• Sadzonki pędowe
  Inną możliwością rozmnażania guzikowca jest ukorzenianie sadzonek pędowych. Najlepszą do tego porą jest wiosna. Przycina się półzdrewniałe kawałki pędów o długości 15-20 cm i usuwa dolne liście i pąki kwiatowe. Odcinki umieszcza się w podłożu na takiej głębokości, aby wystawała tylko górna para oczek. Liście nie mogą być umieszczone w ziemi, ale górne powinny na odcinku pędu pozostać. Ustawia się je w jasnym i ciepłym miejscu, a substrat utrzymuje stale wilgotny. Po zakończonym sukcesem ukorzenieniu można młode rośliny przenieść do gruntu albo do doniczki.

Zapoznaj się: Fatsja japońska – jak ją pielęgnować?