Fatsja japońska – jak ją pielęgnować?

Skąd pochodzi fatsja japońska?

Fatsja japońska (czasem nazywana aralią pokojową) ma swoją ojczyznę w tropikalnych lasach Japonii i Korei Południowej. Jest jednym z trzech gatunków rodzaju botanicznego Fatsia, najczęściej spotykanym w uprawie. Jak to zwykle bywa z roślinami ozdobnymi, również fatsja doczekała się wielu odmian, różniących się formą i kolorem liści.

Rośnie jako wiecznie zielony krzew, dorastający w naturze do czterech metrów wysokości. Uprawiany jako roślina doniczkowa osiąga wysokości rzędu jeden-dwa metry. Duże liście są dłoniasto klapowane z 7-9 klapami, połyskliwie zielone.

Starsze rośliny tworzą od października do listopada białawe kwiaty zebrane w baldachowate kwiatostany. W uprawie domowej fatsja rzadko kwitnie i rzadko można też oglądać jej owoce – czarne pestkowce.

Stanowisko i podłoże fatsji japońskiej

Fatsja japońska potrzebuje jasnego stanowiska, ponieważ z braku światła pędy mają tendencję do wybujałego wzrostu. Latem można wymagania świetlne rośliny zaspokoić w jasnym miejscu tarasu albo balkonu. Unikać należy przy tym długotrwałego wystawienia rośliny na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, które mogą spowodować oparzenia liści. W uprawie doniczkowej w mieszkaniu dobrze jest wybrać dla fatsji parapet okna skierowanego na południe. W pomieszczeniach szczególnie słabo nasłonecznionych można skutecznie wspierać wzrost fatsji specjalnym systemem oświetleniowym. Oznaką niedoboru światła są jasnozielone i słabo zdrewniałe pędy rośliny.

Szybko rosnąca fatsja japońska nie ma specjalnych wymagań co do podłoża. Na rozwój i odporność rośliny dobrze wpływa ziemia kompostowa. Zbyt piaszczysty substrat można poprawić odrobiną gliny albo torfu. W naszych szerokościach geograficznych całoroczny pobyt fatsji japońskiej w gruncie nie jest możliwy. Znosi mrozy do -10°C.

Podlewanie i nawożenie fatsji japońskiej

Tropikalne rośliny doniczkowe są bardzo wrażliwe na zastój wody. Regularne przesadzanie fatsji japońskiej do świeżej, pulchnej ziemi należy do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, podobnie jak układanie warstwy drenażowej na dnie doniczki. Nadają się do tego celu kawałki ceramiki, drobne kamienie i gruby żwir. Podlewanie powinno być regularne, ale w umiarkowanych ilościach. Przed kolejnym podlewaniem wierzchnia warstwa ziemi powinna dobrze przeschnąć. Aby zimą przeciwdziałać suchej atmosferze w pomieszczeniu, dobrze jest ustawić w pobliżu rośliny naczynia z wodą. Redukuje się w ten sposób nadmierne odparowywanie cenne wilgoci z liści i trzyma z daleka przędziorki.

W głównym okresie wegetacyjnym między marcem i wrześniem szybko rosnąca roślina potrzebuje składników pokarmowych. Fusy z kawy i tym podobne rzeczy nie są odpowiednie dla roślin domowych, ponieważ szybko pleśnieją i gniją w pomieszczeniach. Trzeba sięgnąć po próchniczną ziemię albo nawóz płynny. Zimą należy całkowicie zrezygnować z nawożenia. Rośliny znajdują się w tym czasie w stanie spoczynku i nadmiar składników pokarmowych może uszkodzić korzenie.

Sadzenie i przesadzanie fatsji japońskiej

Fatsję japońską zwykle kupuje się jako małą roślinę w doniczce. Zaraz po zakupie należy przesadzić ją do świeżej ziemi i większej doniczki. Aby ułatwić roślinie ukorzenienie, najlepszą porą na takie zabiegi jest początek okresu wegetacyjnego.

• Korzenie oczyścić możliwie dokładnie ze starego substratu.
• Usunąć nadgniłe i uszkodzone korzenie.
• Sprawdzić, czy na roślinie nie ma szkodników.
• Na dnie nowej doniczki ułożyć warstwę drenażową.
• Nasypać na drenaż warstwę ziemi 2-3 cm.
• Umieścić w doniczce roślinę i starannie obsypać ziemią.
• Ziemię delikatnie ucisnąć i podlać.

Trzeba unikać powstawania wewnątrz doniczki pustych przestrzeni. Fatsja reaguje wrażliwie na długotrwałe bezpośrednie promieniowanie słońca. Świeżo kupioną albo przesadzoną roślinę trzeba troskliwie przyzwyczajać do światła słonecznego. W południe trzeba jej zapewnić ocienienie, na przykład w formie parasola. Nie będzie to konieczne, jeśli dla rośliny znajdzie się odpowiednie miejsce ze słońcem porannym i popołudniowym.

Przesadzać fatsję japońską należy co dwa lata albo częściej, jeśli bryła korzeniowa rośliny wypełni całą doniczkę. Także w tym przypadku zaleca się wczesną wiosną, zanim roślina zacznie rozwijać nowe pędy i liście. Nowa doniczka powinna być kilka centymetrów większa od starej i stabilna.

Fatsja japońska - romnażanie z nasion

Fatsia japonica daje się bez problemu rozmnażać z nasion. W przypadku odmian o barwnych liściach w grę wchodzi tylko rozmnażanie wegetatywne. Rośliny wyhodowane z nasion zebranych z kultywarów nie dziedziczyłyby cech rośliny macierzystej.

• Wysiew nasion
  Nasiona należy wysiewać zaraz po dojrzeniu, ponieważ szybko tracą zdolność kiełkowania. Stosuje się do tego celu substrat ubogi w próchnicę, najlepiej mieszankę ziemi z piaskiem albo bezpośrednio włókna kokosowe. Temperatura otoczenia powinna wynosić około 20°C, a stanowisko do uprawy koniecznie jasne. Należy unikać bezpośredniego nasłonecznienia. Zanim pojawią się pierwsze siewki, upłynie sporo czasu. Kiełkowanie można przyspieszyć zwiększając wilgotność powietrza na przykład przez nałożenie na pojemnik z siewem perforowanej folii. Dla uniknięcia tworzenia się pleśni, trzeba codziennie zdejmować folię do wietrzenia. Kiedy tylko siewki osiągną wysokość ok. 5 cm, należy je przesadzić do oddzielnych doniczek. Młode fatsje zostaną przez to pobudzone do szybkiego wzrostu.
• Ukorzenianie sadzonek pędowych
  Odcięte wierzchołkowe fragmenty pędów można wykorzystać do pozyskania nowych roślin. Podobnie jak w przypadku siewu, również tworzeniu nowych korzeni na sadzonkach pędowych sprzyja wyższa wilgotność powietrza. Usuwa się wszystkie liście z wyjątkiem górnej pary, aby roślina mogła energię wydatkować na rozwój korzeni. Sadzonki umieszcza się ubogiej ziemi do 2/3 długości. Stanowisko musi być ciepłe i jasne. Podłoże należy utrzymywać w stanie wilgotnym bez zastoju wody. O tym, że zabieg ukorzeniania powiódł się, świadczą nowe pędy i liście. Ukorzenione młode rośliny można przesadzić do oddzielnych doniczek.

Fatsja japońska - przycinanie i zimowanie

Młode fatsje japońskie znoszą skracanie i formowanie, natomiast starsze egzemplarze powinny mieć jak najrzadszy kontakt z nożycami. Zabieg wykonuje się krótko przed albo po przerwie wegetacyjnej. Zwiędłe i obumarłe pędy należy usunąć w całości. Przed i po pracy narzędzia należy oczyścić i zdezynfekować, aby uniknąć ewentualnego przenoszenia patogenów i szkodników na inne rośliny.

Wiecznie zielona roślina o efektownych liściach, jaką jest fatsja japońska, znosi spadki temperatury do -6°C. Ogólnie biorąc nie jest w stanie przetrwać zimy w naszym regionie. Z tego powodu trzeba ją w połowie września przenieść do suchej i jasnej kwatery zimowej. Idealna temperatura do zimowania to ok.12°C. Należy unikać bliskości grzejników i podlewać roślinę tylko umiarkowanie. Innych zabiegów zimą fatsja nie wymaga.

Przeczytaj także: Guzikowiec zachodni – jak uprawiać go w ogrodzie?