Drzewo truskawkowe (chruścina jagodna) – uprawa, pielęgnacja i wymagania

W rzeczywistości pomarańczowoczerwone jagody nie mają z poziomkami nic wspólnego. Wiecznie zielony krzew albo niewysokie drzewo należy do rodziny wrzosowatych i bliżej mu do mącznicy niż do poziomki. Polska nazwa „drzewo truskawkowe” może odnosić się do całego rodzaju Arbutus, jak i do najbardziej znanego gatunku Arbutus unedo.

Chruścina jagodna jest typową rośliną regionu śródziemnomorskiego. Rodzaj botaniczny Arbutus posiada jeszcze dziesięć innych gatunków, które występują na Wyspach Kanaryjskich i Ameryce Środkowej. Do drzew poziomkowych Starego Świata należy obok Arbutus unedo chruścina szkarłatna (Arbutus andrachne) i chruścina kanaryjska (Arbutus canariensis).

Wygląd i wzrost drzewka truskawkowego

Drzewo truskawkowe rośnie bardzo powoli i w naszym klimacie osiąga około pięciu metrów wysokości, a uprawie doniczkowej nie więcej niż trzy. Dorosłe drzewo wytrzymuje spadki temperatury do -15°C.

Zimozielone, błyszczące liście chruściny przypominają liście drzewa laurowego. Mają ok. 11 cm długości, są piłkowane i osadzone na krótkich ogonkach. Po około pięciu latach od posadzenia można oczekiwać, że drzewo truskawkowe zakwitnie. Okres kwitnienia przypada, w zależności od gatunku, na jesień albo zimę. Białe albo różowe kwiaty przypominają kwiaty konwalii i są zebrane w wiechy po 40-50 sztuk, typowe dla rodziny wrzosowatych, do której należą. Wiosną tworzą się czerwonopomarańczowe jagody, które jesienią będą gotowe do zbioru. Jaskrawe owoce na tle ciemnej zieleni liści tworzą efektowną ozdobę każdego ogrodu.

Okrągłe owoce są jadalne i wyglądają jak duże poziomki albo liczi. Mają średnicę ok. 2 cm i przebarwiają się dojrzewając od zieleni do czerwieni. Ponieważ dojrzewają bardzo powoli, często kwiaty i owoce występują na drzewie jednocześnie. Mączysty miąższ jest żółtawy i słodkawy w smaku.

Odmiany hodowlane drzewka truskawkowego

Chruścina jagodna, czyli zachodnie drzewo truskawkowe, nie ma zbyt wiele odmian. Należą do nich:

• Arbutus unedo ‘Integerrima’ – wyróżniającą cechą tej odmiany jest szczególnie krzaczasty pokrój i śnieżnobiałe kwiaty rozwijające się późną jesienią.
• Arbutus unedo ‘Rubra’ – ta odmiana tworzy jesienią piękną grę barw różowych do jasnopurpurowych kwiatów.
• Arbutus unedo ‘Compacta’ – idealna odmiana dla wszystkich, którzy chcieliby uprawiać drzewko truskawkowe w pojemniku. Odmiana dorasta do wysokości zaledwie metra do dwóch.

Chruścina jagodna - stanowisko i sadzenie

Ze względu na umiarkowaną zimoodporność, drzewka truskawkowe są często uprawiane w pojemnikach. Idealne dla nich jest stanowisko słoneczne do półzacienionego i ciepłe. Powinno być również dobrze osłonięte od wiatru. Doniczkowe drzewka ustawia się więc najlepiej przy ścianie domu albo w rogu na tarasie. Jeśli chruścina jagodna ma być posadzona do gruntu, ziemia powinna być próchniczna, luźna i dobrze przepuszczalna z udziałem piasku, ponieważ roślina nie znosi zastoju wody. Wartość pH nie powinna przekraczać 7. Sadząc drzewo truskawkowe w ogrodzie trzeba wybrać takie miejsce, aby w przyszłości drzewo mogło się swobodnie rozrastać.

Nowo zakupionej sadzonki w doniczce nie należy od razu wystawiać na zewnątrz. Jeśli na szkółce nie zostało zahartowane, trzeba drzewko przez wiele dni powoli przyzwyczajać do lokalnego klimatu. Dobrą porą do sadzenia jest wiosna albo jesień. Lato nie jest zalecane, ponieważ drzewo truskawkowe jest po posadzeniu bardzo wrażliwe na suszę. Niestety, nie nadaje się do uprawy w mieszkaniu i potrzebuje odpowiedniego miejsca w ogrodzie albo na tarasie. W pojemniku powinien koniecznie znajdować się otwór odpływowy i warstwa drenażowa na dnie. Na początku trzeba roślinę obficie podlewać, a po 2-3 tygodniach można zasilić dawką nawozu.

Pielęgnacja i przycinania drzewa truskawkowego

Wymagania tego śródziemnomorskiego gatunku co do pielęgnacji są raczej skromne. Dawka nawozu organicznego wiosną i jesienią zapewnia dobry wzrost. Rośliny w pojemnikach trzeba od marca do września zasilać nawozem w płynie co dewa tygodnie. Do podlewania najlepiej jest używać wody deszczowej albo dobrze odstanej z wodociągów. Drzewo truskawkowe, jak większość wrzosowatych, nie znosi wapnia. Podlewać należy umiarkowanie, tak aby ziemia całkiem nie przeschła. Krótkie okresy suszy drzewo jest w stanie przetrwać dzięki mięsistym liściom. Szkodzi mu natomiast nadmiar wilgoci i wodę zebraną na podstawce trzeba koniecznie wylewać. Przesadza się tylko młode egzemplarze. Ponieważ drzewo truskawkowe rośnie bardzo powoli, nowy pojemnik przyda się tylko co kilka lat. Starsze egzemplarze można przesadzać tylko w razie konieczności.

Młode drzewka można początkowo lekko przyciąć, aby pobudzić je do lepszego rozgałęziania i krzaczastego wzrostu. Starsze drzewa truskawkowe należy zostawić w spokoju, ponieważ przez cały rok mają albo pąki i kwiaty, albo owoce. W razie konieczności można przyciąć jakąś gałąź pod koniec zimy w lutym/marcu. Poza tym usuwa się martwe gałęzie i pędy, które nie wytwarzają kwiatów.

Jak chronić drzewo truskawkowe przed zimą?

Z osłoną w postaci włókniny i grubej warstwy ściółki nad bryłą korzeniową dorosłe drzewo truskawkowe spokojnie przetrwa w ogrodzie umiarkowane mrozy do -15°C. Jeśli będzie chłodniej, chruścina starci swoje liście i ucierpi od mrozu. Należy podlewać je od czasu do czasu, aby uniknąć zimowej suszy. Rosnące w doniczkach drzewa i drzewka w wieku do 5 lat muszą zimę spędzać w pomieszczeniach. Powinny tam mieć dużo światła i temperaturę powietrza do +5°C - najlepiej w nieogrzewanej szklarni. Jeśli światła będzie za mało, drzewo zrzuci kwiaty i owoce.

Zastosowanie drzewa truskawkowego

Jak na gatunek śródziemnomorski drzewo truskawkowe zadziwiająco dobrze radzi sobie w naszym klimacie i idealnie nadaje się do sadzenia w dużych pojemnikach na tarasie i balkonie. W łagodniejszych regionach może w wieku powyżej pięciu lat rosnąć w ciepłym miejscu w ogrodzie. Drzewa truskawkowe można komponować z innymi roślinami z jego rodzinny, na przykład z pierisem, jak również z różnymi różanecznikami. Owoce można spożywać na surowo albo przetwarzać w kuchni. Nadają się na marmolady i galaretki, a w Portugalii destyluje się z nich nawet alkohol (Medronho).