Drzewko szczęścia (grubosz) – pielęgnacja, właściwości i wymagania

Grubosz nie tylko ładnie wygląda, ale też troszczy się o czyste powietrze. Drzewko szczęścia jest długowieczne i może przynosić pomyślność domownikom nawet przez dziesięć lat i dłużej.

Drzewko szczęścia, albo drzewko pieniężne to potoczne nazwy rośliny, która nosi oficjalną, naukową nazwę Crassuka ovata – po polsku: grubosz jajowaty. Jest najbardziej popularnym przedstawicielem swojego rodzaju botanicznego, liczącego ponad 200 gatunków. Grubosz jajowaty jest uważany w wielu częściach świata jako przynoszący szczęście i z tego powodu ta roślina często bywa prezentem wręczanym z różnych okazji. W ogóle ten grubosz jest popularną rośliną doniczkową: łatwy w uprawie, mało wymagający i z wiekiem coraz bardziej okazały, stanowi przez wiele lat ozdobę salonów i innych pomieszczeń. Nawet dzieci mogą mieć z tej nieszkodliwej rośliny dużo radości, ucząc się na niej właściwej pielęgnacji kwiatów.

Drzewko szczęścia - pochodzenie i zastosowanie

Popularny grubosz jajowaty, noszący wiele potocznych i zwyczajowych nazw, należy do rodziny gruboszowatych i jest rośliną sukulentową. Jego ojczyzną jest Afryka Południowa, gdzie rośnie na ubogich, skalistych glebach w towarzystwie innych mało wymagających roślin, jak aloes, czy wilczomlecz.

Atrakcyjny krzew o dużych, grubych liściach jest chętnie uprawiany od dziesięcioleci jako mało wymagająca roślina doniczkowa. Jako że pochodzi z gorącej Afryki, nie jest zimoodporny i nie nadaje się do uprawy ogrodowej. Gruboszowi wychodzi jednak na zdrowie, jeśli letnie ciepłe miesiące spędzi w przyjemnym miejscu na balkonie albo na tarasie, a jesienią, kiedy temperatura zaczyna spadać, wróci do mieszkania.

Drzewko szczęścia rozwija się w ciągu kilku lat z małej, jednopędowej roślinki, w dorastające do metra wysokie drzewo z grubym pniem i mocnymi gałęziami. Wiecznie zielona roślina może w swojej ojczyźnie, w naturalnym środowisku, osiągać wysokość 2,5 m do 4 m. Nawet w uprawie doniczkowej można się dochować grubosza ponad metrowej wysokości i takiej samej szerokości korony. Szczególnie w młodym wieku grubosz szybko rośnie na wysokość i w szerz. Z wiekiem coraz grubszy staje się pień i gałęzie, a niektóre z nich osiągają średnicę do 6 cm. Ten wzrost na grubość jest ważny z tego względu, że mocno rozgałęzione drzewko musi utrzymać swoje liczne, grube liście.

Grubosz jajowaty jest nieszkodliwy zarówno dla ludzi, jak i domowych zwierząt. Nadaje się doskonale do mieszkania z ciekawskimi zawsze dziećmi, kotami i psami. Rdzenni mieszkańcy południowej Afryki, Khoikhoi i inne narody, jedzą gotowane korzenie grubosza, a liście gotowane w mleku były używane w medycynie ludowej.

Liście, kwiaty i owoce grubosza jajowatego

Grubosz przystosował się do życia w surowych warunkach, gdzie poziom temperatury nigdy nie idzie w parze z wilgocią. Nauczył się przechowywać wodę „na czarną godzinę” w mięsistych liściach i łodygach. Liście są grube, nagie, odwrotnie jajowate, są zielone i mają krótkie ogonki. Szerokość liści dochodzi do 4 cm, a ich długość do 9 cm. Krawędzie liści są często przebarwione na czerwono.

Wiele osób może wcale nie wie, że drzewko szczęścia może rozwijać liczne, filigranowe kwiaty również w naszych domowych warunkach. Tyle tylko, że te piękne, gwiazdkowate kwiaty w kolorze białym albo różowym pojawiają się dopiero na roślinach w wieku dziesięciu lat. Na dodatek konieczna jest wyczuwalna różnica temperatur między okresem letnim i zimowym. Zwykle wystarczy roślinie pobyt letni na otwartej przestrzeni i ponowny powrót jesienią do mieszkania, aby zainicjować kwitnienie. W południowoafrykańskiej ojczyźnie grubosza jajowatego pora kwitnienia przypada na tamtejszą zimę, czyli okres od czerwca do lipca – kiedy jest stosunkowo chłodno. Także u nas ewentualny okres rozwijania kwiatów drzewka szczęścia trwa w miesiącach zimowych.

Po zapyleniu kwiatów grubosz rozwija torebki nasienne z licznymi drobnymi nasionami. W przypadku uprawy doniczkowej w naszych warunkach klimatycznych trudno oczekiwać nasion, ponieważ zimą brakuje odpowiednich owadów do zapylenia kwiatów.

Jakie wymagania ma drzewko szczęścia?

Roślina pochodząca z ciepłej i słonecznej Afryki potrzebuje jasnego i ciepłego miejsca w mieszkaniu. Idealne jest miejsce na wschodnim albo południowym oknie, o ile drzewko będzie tam osłonięte prze palącymi promieniami w godzinach południowych. W pełni nasłonecznione stanowisko nie jest odpowiednie i roślina reaguje na nadmiar słońca brązowawym przebarwieniem liści. Dlatego latem dobrze jest wystawiać doniczkę z gruboszem na zewnątrz mieszkania jasne ale półzacienione miejsce. Gdyby pogoda stała się deszczowa i chłodna, trzeba przenieść go do środka. O ile latem grubosz może spokojnie wytrzymywać wysokie temperatury, zimą powinien mieć warunki co najmniej dziesięć stopni chłodniejsze.

Do sadzenia drzewka szczęścia nadaje się substrat raczej ubogi, dobrze przepuszczalny i luźny. Może być ziemia do kaktusów zmieszana z piaskiem i perlitem. Trzeba zwracać uwagę na dobry drenaż doniczek, aby zapewnić swobodny odpływ nadmiaru wody. Doniczka powinna być szeroka i ciężka, najlepiej ceramiczna. Chodzi o to, że roślina ze względu na duże, gromadzące wodę liście staje się bardzo ciężka w części korony i lekka doniczka łatwo uległaby wywróceniu. Ciężka i szeroka doniczka łatwiej utrzyma drzewko w równowadze.