Rudbekia – bylina o żółtych kwiatach. Jak ją uprawiać?

Jak wygląda rudbekia?

Rudbekia to jednoroczna lub dwuletnia roślina o jednolitych lub wielobarwnych kolorach kwiatów. Zwykle wokół ciemnego środka układają się żółte, pomarańczowe, miedziano-czerwone lub brązowe płatki. Przez to, rudbekia często bywa mylona z jeżówką.

Rudbekia to najczęściej jednoroczna bylina, która w zależności od odmiany, kwitnie od lipca do nawet października. Jest często wybierana przez wprawionych ogrodników, a także przez amatorów, ponieważ uchodzi za roślinę łatwą w uprawie. Rudbekie mogą osiągać wysokość od 25 cm do około 2 metrów. Do rodzaju Rudbekia należą jednak zarówno gatunki jednoroczne, jak i dwuletnie oraz byliny.

Z całą pewnością jest to kwiat idealny nie tylko na rabatę, ale także jako kwiat cięty. Jeśli chcesz wypełnić wazon rudbekią, zetnij pędy z całkowicie rozwiniętymi koszyczkami. Warto też często skracać końce pędów stojących w wodzie. Dzięki temu kwiaty będą dłużej cieszyły oko w szklanym pojemniku.

Odmiany rudbekii

Rudbekia to idealna roślina na rabaty i grządki. Można je podzielić na:

odmiany wysokie – idealne do nasadzeń wzdłuż muru lub płotu, który jednocześnie stanowi dla roślin podporę; rozrastają się w okazałe kępy
odmiany niskie – np. ‘Goldsturm’, polecane są do małych ogródków; sprawdzą się także w pojemnikach i donicach na tarasach i balkonach.

Do najpopularniejszych odmian bylin z grupy Rudbekia należą:

rudbekia błyskotliwa – Rudbeckia fulgida – odmiana ‘Goldsturm’ to odmiana najniższa i jednocześnie uznawana za najpiękniejszą; tworzy duże koszyczki kwiatowe o wypukłym, czarnobrązowym środku; zwykle osiąga około 60-80 cm wysokości
rudbekia naga – Rudbeckia laciniata – odmiana ‘Goldball’ dorasta do nawet 2 metrów wysokości; kwitnie wytwarzając piękne, kuliste i pełne kwiaty
rudbekia lśniąca – Rudbeckia nitida – odmiana ‘Herbstsonne’ ma charakterystyczne parasolowate koszyczki o wygiętych do dołu kwiatach języczkowych, przez co bywa mylona z jeżówką.

Rudbekie wieloletnie intensywnie kwitną, a rozmnażają się przez rozłogi, tworząc okazałe zarośla.

Rudbekia bylinowa budową koszyczka przypomina jednoroczną rudbekię owłosioną. Centrum kwiatostanu przypomina stożek, w którym centrum stanowią ciemne kwiaty rurkowate, a otoczone są wianuszkiem jaskrawych i języczkowatych kwiatów. Rudbekia bylinowa kwitnie na żółto, natomiast rudbekia owłosiona to liczne odmiany o różnym ubarwieniu, kwiatach pełnych lub pojedynczych. Ze względu na wygląd koszyczka, rudbekia owłosiona dzieli się na:

rudbekie z koszyczkami złożonymi z kwiatów języczkowatych (pełne lub półpełne) – odmiany ‘Doppelte Freude’, ‘Gloriosa Double Daisy’, ‘Goldolocks’
rudbekie o pojedynczych, złoto-żółtych kwiatach – najpopularniejsze; odmiany to: ‘Marmalade’, ‘Meine Freude’, ‘Indian Summer’, ‘Tetragold’, ‘Toto’
rudbekie wielobarwne (od pomarańczowych do czerwono-brązowych) – zwykle sprzedawane w mieszankach ziaren; odmiany to np.: ‘Rustic’, ‘Gloriosa Daisy’, ‘Sonara’, ‘Becky Mixture’.

Z czym komponować rudbekię?

Ponieważ rudbekia najczęściej ma żółte płatki i ciemnobrązowy środek, można ją komponować albo z kwiatami o podobnej barwie, albo z kontrastowymi kolorami roślin. Jednolitą kompozycję rabaty tworzy rudbekia z takimi roślinami, jak np. dzielżanami, słonecznikiem szorstkim i nawłocią.

Natomiast jeśli chcesz, by przy rudbekii rosły kwiaty o odmiennych barwach, wspólne stanowisko znoszą z łatwością jednoroczna fioletowa werbena (wysiana w maju, kwitnie już w czerwcu), białe floksy, wysokie astry, pysznogłówki ogrodowe, titonie i niebiesko-fioletowe żeniszki.

Do rudbekii owłosionej można wybrać również niebieski i fioletowy żeniszek meksykański, szałwię omączoną i werbenę argentyńską. Przy wielobarwnej rudbekii można natomiast posadzić kwiaty o jednolitych odcieniach żółci i czerwieni, np. szałwia okazała, aksamitki rozpierzchłe, pantofelnik całolistny.

Całość rabaty kwiatowej, w której główną rolę odgrywa rudbekia, dopełni idealnie trawa ozdobna. Warto wybrać np. trzcinnik, proso rózgowate lub trzcinę laskową.

Jakie stanowisko lubi rudbekia?

Do prawidłowego wzrostu ta roślina potrzebuje pełnego słońca. Najlepiej, jeśli w ciągu dnia, przynajmniej przez sześć godzin ma bezpośrednie nasłonecznienie. Rudbekia owłosiona wymaga stanowisk ciepłych i dodatkowo zacisznych.

Duże znaczenie ma też podłoże. Powinno ono być przepuszczalne i zasobne. Musi ono zapewniać równomierne zaopatrzenie w składniki pokarmowe i wodę. Podczas przedłużającej się suszy wymaga obfitego podlewania.

Sadzenie i rozmnażanie rudbekii

Jeśli planujesz sadzenie rudbekii, musisz wyposażyć się w podstawowe rzeczy. Należą do nich: sadzonki, szpadel, widły, grabie, podpory, sznurek i kompost. Kupując sadzonki, wybieraj jedynie te, które są silne i o zwartym pokroju. Nie kupuj sadzonek z żółtymi lub przebarwionymi liśćmi i długimi, wybujałymi pędami. Nasiona najlepiej zakupić wczesną wiosną, a jeśli chcesz sadzić rudbekię z sadzonek – kupuj je nie wcześniej niż w połowie maja. Jeśli masz nasiona z poprzedniego roku, pamiętaj, by przechować je w ciemnym i suchym miejscu. Dzięki temu zachowają zdolność kiełkowania przez około 3 lata.

Sadzenie krok po kroku

Samo sadzenie powinno przebiegać według poniższych kroków:

spulchnij grządkę widłami
usuń kamienie i chwasty
rozrzuć kompost i wymieszaj go z glebą, a na koniec wyrównaj ziemię grabiami
podlej sadzonki i wyjmij z doniczek
wsadzaj je do gleby w rozstawie 30-50 cm, ziemię wokół sadzonki dociśnij i ugnieć
podlej posadzone rośliny.

Kiedy sadzonki nieco podrosną, będą wymagały podpór. Dlatego już po posadzeniu otocz grupki pędów podporami z czterech stron i przewiąż je wszystkie sznurkiem. Taka konstrukcja będzie stanowiła dobre oparcie dla roślin. Duże kępki o rozległych bryłach korzeniowych można po czasie rozmnażać. Wystarczy, że podzielisz szpadlem roślinną bryłę korzeniową na dwie lub cztery części i posadzisz je oddzielnie.

Odmianę ‘Goldsturm’ możesz także rozmnażać przez nasiona. Wystarczy rozsiać je na powierzchni rabaty i lekko udeptać.

Pamiętaj o regularnym usuwaniu przekwitających koszyczków. Pobudzi to zawiązywanie nowych kwiatów i przedłuży kwitnienie do jesieni. Te koszyczki, które przekwitną późną jesienią możesz pozostawić na pędach. Powstający na nasionach puch odznacza się oryginalnymi walorami dekoracyjnymi.

Pielęgnacja rudbekii – kalendarz prac

Choć rudbekia kwitnie zwykle jedynie latem, ewentualnie jesienią, pracę przy niej należy zaplanować przez cały rok.

Wczesną wiosną, na przełomie marca i kwietnia, masz czas na sadzenie. Zanim to zrobisz, wzbogacaj ziemię kompostem lub odleżałym obornikiem. Nasiona wysiewaj w domu do pojemników, siewki przepikuj do doniczek, a od połowy maja przesadzaj je do gruntu.

Lato to czas kwitnienia, nawożenia i pielęgnacji. Zanim roślina zakwitnie, rozsyp wokół niej nawóz pełnoskładnikowy i wymieszaj go z glebą. Pamiętaj również o podporach do roślin. W okresie suszy szczególnie pamiętaj o regularnym podlewaniu, a po przekwitnięciu usuwaj zwiędłe koszyczki.

Jesienią, po przekwitnięciu rośliny, wysokie odmiany i gatunki zetnij około 15 cm nad ziemią. Oprócz tego warto wykonać ściółkowanie kompostem. To zabezpieczy roślinę na zimę. Przymrozki, które występują już w październiku, uszkadzają roślinę. Przemarznięte kwiaty przeznacz na kompost.

Choroby rudbekii

Rudbekia to roślina, która jest narażona na różne choroby i działanie szkodników. Jeśli na spodniej stronie liści rudbekii pojawia się biały nalot, a na wierzchniej zauważysz jasne plamy, to znak, że zainfekował ją mączniak rzekomy. Uaktywnia się szczególnie przy wilgotnej pogodzie. Zainfekowane liście należy usunąć i zniszczyć.

Innym objawem są dziury i brązowe plamy na rudbekii. To sygnał, że w liście wgryzają się nicienie liściowe. W tym wypadku również należy zerwać i zniszczyć liście. Pamiętaj, by zainfekowanych części roślin nigdy nie wrzucać na kompostownik. W ekstremalnych sytuacjach możesz spryskać rośliny insektycydem.

Rudbekia to efektowna roślina, łatwa w uprawie, która wymaga jedynie słonecznego stanowiska i regularnego podlewania. Wyróżnia się spośród innych bylin siłą kwitnienia i trwałością promienistych – żółtych, pomarańczowych lub żółto-brązowych kwiatów.