Jak założyć i uprawiać ekologiczny ogród?

Przyroda nie jest niezniszczalna. Stąd tak bardzo ważne jest, aby każdy z nas ją chronił. Co jej nie służy? Nawozy sztuczne niszczą grunt i wody gruntowe oraz zaburzają ekosystem. Preparaty chemiczne uśmiercają z kolei owady, które odpowiadają za zapylanie roślin lub są naturalnymi wrogami szkodników. Iglaki ładnie wyglądają, ale zakwaszają glebę i prowadzą do jej erozji. Liczne lampy ogrodowe na prąd prezentują się elegancko, ale zużywają dużo energii. Częste podlewanie wodą z wodociągów to nie tylko niepotrzebne marnotrawstwo, ale także osłabianie mechanizmów roślin odpowiadających za gromadzenie wilgoci. Cała chemia, która rzekomo ma służyć do upiększania ogrodu, w rzeczywistości zatruwa środowisko.

Naturalny ekosytsem

Ogród ekologiczny to ogród uprawiany w zgodzie z naturą. W jednym ekosystemie rosną różne rośliny: od tych ozdobnych, przez zioła, aż po owoce i warzywa. Nie jest to jednak teren pozostawiony sam sobie. To takie miejsce, w którym człowiek szanuje prawa rządzące w naturalnym ekosystemie. Działa się tu na podobnych zasadach, jakie obowiązują w środowisku naturalnym. Ogród jest uprawiany tak, aby nie szkodzić człowiekowi i naturze. Chemia? Tutaj jej nie ma.

Po pierwsze: wykorzystujemy otoczenie jako bazę dla naszego ogrodu. Tworząc go, bierzemy pod uwagę otaczający krajobraz i rośliny. Dla przykładu: warto choć na części działki pozwolić żyć łące kwietnej. Nie wymaga ona praktycznie żadnej ingerencji przez większość roku, a oferuje piękne kwiaty oraz nie mniej urocze motyle.

Ogród ekologiczny jest uprawiany w zgodzie z naturą. W jednym ekosystemie rosną różne rośliny: od tych ozdobnych, przez zioła, aż po owoce i warzywa.

Jak założyć ekologiczny ogród?

Aby założyć bliski naturze, ekologiczny ogród, trzeba albo stworzyć ogólny plan, albo przekształcać stopniowo coraz to nowe fragmenty w naturalny ekosystem. Na pewne rzeczy trzeba w każdym razie zwrócić szczególną uwagę. Przejrzysty układ przestrzenny, osie widokowe i akcenty na rabatach pomogą połączyć pozorny niekontrolowany, dziki wzrost roślin w harmonijną całość. Przejrzystość układu nie oznacza, że wszystko jest w ogrodzie ułożone pod kątem prostym, ale jedynie tyle, że każdy fragment ekologicznego ogrodu ma spełniać określoną funkcję. 

Jeśli ktoś chce mieć w ogrodzie kącik wypoczynkowy, kilka rabat warzywnych i miejsce na ognisko, nie musi oczywiście z tego rezygnować. Ważne jest, żeby przykładowo miejsca do wypoczynku nie zaplanować ze zbyt dużym rozmachem, żeby warzywa uprawiać na rabatach rozsądnie i ekologicznie, a miejsce na grilla czy ognisko nie szkodziło zwierzętom i roślinom. 

Ogród ekologiczny wymaga odpowiedniej pielęgnacji

Osobliwością ekologicznego, bliskiego naturze ogrodu jest zaplanowanie nasadzenia roślin i urządzenia powierzchni w sposób zgodny z potrzebami świata zwierząt. Godne polecenia są zarośla dla ptaków, stosy kamieni dla jaszczurek i kwiatowe rabaty dla owadów. Jesienią przydadzą się kryjówki dla jeży i zimujących złotooków. Jeśli ogrodnik ułoży przykładowo stosy posuszowego drewna albo polnych kamieni, leżą one pozostawione same sobie i nie wymagają żadnego przekładania. 

Od początku trzeba pamiętać o tym, że ogród ekologiczny również wymaga określonych zabiegów pielęgnacyjnych. Gdyby puścić ogród na żywioł, w krótkim czasie stałby się kępą zarośli zdominowanych przez kilka gatunków. Dokładne przeciwieństwo bogatego w gatunki, bujnie kwitnącego rajskiego ogrodu. Utrzymanie naturalnego ogrodu jest łatwiejsze, jeśli od samego początku polega się na gatunkach roślin mrozoodpornych i dobranych pod względem stanowiska, które dobrze czują się na określonej rabacie.     

W ten sposób zapewnia się zimową ozdobę ekologicznego ogrodu, a zarazem ważne źródło pożywienia dla wielu ptaków.

Zasady tworzenia ekologicznego ogrodu

Ogród ekologiczny powinien być rajem dla owadów i ptaków. To znaczy, że aspekt ekologiczny wyraźnie góruje nad innymi. Aby możliwie największa różnorodność gatunków roślin i zwierząt znalazła w ogrodzie swoją przestrzeń życiową, potrzebne jest zachowanie pewnych zasad i właściwej pielęgnacji. 

• Żadnej chemii – chemiczne nawozy i środki ochrony roślin nie mają prawa wstępu do ekologicznego ogrodu. W razie potrzeby należy sięgać po nawozy organiczne oraz samodzielnie przygotowane napary i wyciągi roślinne.
• Dzikie byliny i zioła – zamiast skomplikowanych hybryd gatunkowych i kultywarów, które niewiele przypominają wyjściowe gatunki, należy wykorzystać odmiany mało zmienione albo wręcz zdecydować się na dzikie gatunki roślin. Nie znaczy to wcale, że nie wolno posadzić parę gatunków egzotycznego pochodzenia – mają one często zadziwiająco wysoką wartość ekologiczną i są też chętnie traktowane przez rodzime owady jako cenne źródło pyłku i nektaru.

Dzikie róże urozmaicają ogród, a latem zdobią go pięknymi, subtelnej urody kwiatami.

• Martwe drewno – odcięte gałęzie i korzenie drzew nadają naturalnemu ogrodowi nie tylko nastroju pewnej dzikości, ale stanowią też idealną kryjówkę dla małych zwierząt. Raz ułożone stosy posuszu należy pozostawić w spokoju, aby nie płoszyć ich lokatorów.
• Kompostowanie – zielone odpady ogrodowe należy składać na kompostowniku i wykorzystywać jako naturalny nawóz. Ten zamknięty obieg odciąża wywóz śmieci, zaopatruje rośliny w składniki odżywcze oraz ożywia faunę glebową.
• Pozostawianie owoców i nasion na roślinach – jeśli to możliwe, należy pozostawiać jesienią jagody i nasiona na drzewach i krzewach, a byliny ścinać dopiero na wiosnę. W ten sposób zapewnia się zimową ozdobę ekologicznego ogrodu, a zarazem ważne źródło pożywienia dla wielu ptaków.

• Żadnych pustych powierzchni – trzeba zwracać uwagę, aby w ogrodzie, podobnie jak w naturze, ziemia była przykryta zielenią. Nawet dla trudnych stanowisk można znaleźć odpowiednie rośliny okrywowe, które swoim zielonym płaszczem osłonią glebę i staną się dogodnym miejscem do życia wielu drobnych zwierząt.
• Łąka zamiast trawnika – wypielęgnowana, zielona murawa trawnika nie jest z ekologicznego punktu widzenia najlepszym wyborem. Jeśli można obejść się w ogrodzie bez tego typu użytkowej powierzchni zielonej, dobrze jest zamiast tego założyć bogatą w gatunki łąkę kwietną. Po odpowiednim przygotowaniu gleby jest ona zdecydowanie łatwiejsza do pielęgnacji.
• Pomoc dla osiedlających się w ogrodzie zwierząt – wiele ptaków, ssaków i owadów szybko znajduje w ekologicznym ogrodzie swój dom, jeśli tylko są tam odpowiednie ku temu warunki: budki lęgowe, hotele dla owadów, domki dla jeży i inne przydatne kryjówki.

Cenne dzikie krzewy i byliny

Fragment działki z dużymi, starymi drzewami i gęstymi krzewami jest idealną podstawą do założenia ekologicznego ogrodu. Miejsce dla siebie znajdzie tutaj i dzięcioł, i wiewiórka. W podszycie doskonale czuje się wiele owadów. Nawet na mało przypominającym las kawałku ziemi można stworzyć dziki ogród. Niemniej jednak musi to trochę potrwać, zanim drzewa i krzewy osiągną odpowiednią wielkość i ekologiczną wartość. Odpowiednie są rodzime gatunki drzew jak na przykład lipa, ale również dzika jabłoń i dąb. Sadząc drzewa należy wziąć pod uwagę ich docelowe rozmiary i zachować odpowiednie odległości od granicy sąsiada i drogi. 

Ogród ekologiczny wymaga wiele troski, energii i czasu

Rodzime krzewy jak głóg albo czarny bez tworzą owoce, które jesienią są zjadane przez ptaki. Poza tym dają miejsce do budowy gniazd. Ulubione przez ptaki są też krzewy jagodowe, przykładowo porzeczki. Dzikie róże urozmaicają ogród, a latem zdobią go pięknymi, subtelnej urody kwiatami. Byliny, jak naparstnica, ślaz i werbena, są chętnie odwiedzane przez motyle i inne owady. Dobrze jest wybierać odmiany z pojedynczymi kwiatami, ponieważ pełne kwiaty dają owadom więcej pyłków.

Energooszczędnie w ekologicznym ogrodzie

W ekologicznym ogrodzie przede wszystkim oszczędzamy wodę i energię. W tym celu wykonujemy spadek terenu tak, aby woda płynęła w kierunku roślin. Stosujemy przepuszczalne materiały typu: kamień, trawa czy żwir. Podlewamy minimalnie, stosujemy linie kropkujące, wykorzystujemy deszczówkę (w tym celu przydaje się oczko wodne, które nie tylko gromadzi wodę, ale także produkuje dodatkową wilgoć dla roślin). Sadzimy również rośliny magazynujące wodę. Do pracy na terenie ogrodu wykorzystujemy narzędzia do pracy ręcznej. Stawiamy też na oświetlenie typu lampy solarne.

Ogród ekologiczny wymaga wiele troski, energii i czasu, ale czyż ogromu pracy nie potrzebuje modny i wypielęgnowany nowoczesny ogródek? Jeśli marzysz o tym, by być blisko natury, chronić przyrodę i środowisko, jest to doskonały pomysł na stworzenie naturalnego przydomowego raju. A co zyskasz oprócz satysfakcji, że udało ci się stworzyć tak wyjątkowe miejsce, które żyje w zgodzie z prawami Matki Natury? Zdrowe owoce i warzywa, oszczędność wody i energii oraz korzystny wpływ na środowisko naturalne.