Agawa – uprawa w polskim ogrodzie. Jakie ma wymagania?

Agawa – występowanie i charakterystyka rośliny

Rodzaj botaniczny Agave liczy ponad 200 gatunków, a obszar ich naturalnego występowania rozciąga się od południa USA przez Amerykę Środkową do Kolumbii i Wenezueli. Największą różnorodność gatunkową można obserwować w Meksyku. Jako sukulenty agawy są doskonale przystosowane do życia w warunkach długotrwałej suszy, ale nie do długich i mroźnych zim.

Urok agawy polega głównie na jej mocnych i soczystych liściach, które poprzez regularne ustawienie dają niezwykły efekt. Szczególnie spektakularne są kwiaty agawy. Rozwijają się w formie wysokiego na wiele metrów kwiatostanu. Jako że kwitnienie kosztuje roślinę mnóstwo energii, pojawia się raz na dziesięciolecia, przeważnie raz w życiu agawy.

Przeczytaj także: Sukulenty w ogrodzie – gatunki, uprawa i pielęgnacja

Gatunki agawy do uprawy w polskich ogrodach

Chociaż zdecydowana większość gatunków agawy nie jest zimoodporna, to jednak istnieją nieliczne gatunki, które można posadzić na odpowiednim stanowisku także na północ od Alp. Jeśli chodzi o zimoodporność, można podzielić rośliny na odporne na mróz i odporne na chłód. Podane zakresy temperatur są tylko orientacyjne, a lista gatunków oczywiście niepełna.

1. Spadki temperatury od -20°C do -25°C znoszą:

• Agave havardiana. Tworzy otwarte rozety o wysokości 40-60 cm i średnicy 50-80 cm. Lancetowate liście są jasnozielone, żółtozielone do niebieskawych. Krawędzie są mocno ząbkowane, kolec wierzchołkowy jest mocny, ciemnobrązowy do szarego i ma długość 3-10 cm. Wiechowaty kwiatostan składa się z jasnozielonych do żółtych kwiatów.
• Agave utahensis. Jest uważana za jedną z najbardziej tolerancyjnych na zimno gatunków agawy. Tworzy rozety grubych, wąskich, wygiętych do góry liści. Są one kolczaste, niebieskoszare z nieregularnie ząbkowanymi krawędziami. Kwiaty jasnożółte rozwijają się na wysokiej łodydze. Rozróżnia się w tym gatunku:

- Agave utahensis subs. kaibabensis – ma jasnozielone liście, dorasta do 20-60 cm wysokości i 40-100 cm szerokości.

- Agave utahensis var. nevadensis – symetryczne rozety intensywnie niebieskozielonych liści, dorasta do 15-30 cm wysokości i 15-45 cm szerokości.

- Agave utahensis var. eborispina – rozety ciemnozielonych liści z efektownymi, długimi jasnymi kolcami, dorasta do 15-30 cm wysokości i 15-45 cm szerokości.

2. Spadki temperatury od -12°C do -18°C znoszą:

• Agave ovatifolia. Tworzy szeroką rozetę liści, które są grube i szerokie i stąd nazwa „jajolistna”. Liście są szarozielone do niebieskozielonych, ząbkowane na krawędzi i zakończone kolcem. Dorasta do wysokości 90-120 cm. Kwitnie tylko raz po 8-10 latach, tworząc wysoki kwiatostan złożony z żółtozielonych kwiatów.
• Agave lechuguilla. Rośnie w formie luźnej rozety o wysokości 30-50 cm. Mało liczne, grube, wzniesione, często sierpowato wygięte liście są równowąskie do lancetowatych, wklęsłe. Mają długość 25-50 cm i szerokość 2,5 do 4 cm. Są jasnozielone albo żółtozielone, czasem z zielonym worem. Krawędź liścia jest prosta z wygiętymi ząbkami co 1,5-3 cm. Stożkowy kolec na końcu liścia jest szarawy i ma długość 1,5 do 4 cm. Wysoki na 2,5-3,5 m kwiatostan ma kształt okrągłego kłosa.
• Agave parryi var. cousei. Jest to wyjątkowo efektowna odmiana tego gatunku agawy. Dorasta do wysokości 45 cm i osiąga szerokość do 60 cm. Ma luźną, symetryczną rozetę liści, które są bardziej zielone od ciemniejszego, stalowoniebieskawego koloru typowego dla gatunku. To zabarwienie zmienia się w niebieskozielone. Rozeta liści jest bardziej otwarta, niż Agave parryi.

3. Spadki temperatury do -10°C znoszą:

• Agave filifera subsp. schidigera. Tworzy krótki pień, a rozety są ustawione symetrycznie. Osiąga wysokość 70-100 cm. Zmienne, cienkie, wygięte liście mają kolor zielony do niebieskawego. Ich długość wynosi 30-50 cm i szerokość 1,5-4 cm.
• Agave victoriae-reginae. Tworzy zwarte, małe rozety liści bez pnia albo w uprawie, z krótkim pniem. Krótkie, grube, równowąskie do jajowatych liście są ciasno, dachówkowato ustawione. Ich końce są zaokrąglone. Wyprostowany kwiatostan ma formę okrągłego kłosa w górnej części łodygi.
• Agave montana x gracilipes. Stanowi naturalną hybrydę Agave neomexicana i Agave lechuguilla
• Agave x leopoldii. Miniaturowa hybryda o krótkich i wąskich liściach z odrywającymi się nitkowatymi włóknami. Tworzy zwarte rozety o wysokości do 30 cm.

Chociaż wymienione odmiany i gatunki znoszą znaczne spadki temperatury, to jednak rzadko są w stanie przetrwać długotrwałe mrozy. Stąd sadzenie na otwartej przestrzeni wydaje się być uzasadnione jedynie w regionach o łagodniejszym klimacie, nadających się na przykład do uprawy winorośli.

W osobnym artykukle piszemy, jak uprawiać agawę w doniczce.