Wilec ziemniaczany, batat

Batat, słodki ziemniak – pochodzenie warzywa

Batat, słodki ziemniak albo wilec ziemniaczany, to bylina z rodziny powojowatych o jadalnych, dużych bulwach. Te właśnie podziemne korzenie spichrzowe, a częściowo również liście, są znanym od tysięcy lat źródłem pożywienia. Pod względem wielkości światowych zbiorów bataty ustępują tylko ziemniakom i maniokowi. Z ziemniakami, które należą do rodziny psiankowatych, wilec ziemniaczany ma tylko dalekie powinowactwo. Inna bulwiasta roślina – topinambur – nie jest z wilcem w żaden sposób spokrewniona. Już znacznie bliżej mu choćby do naszego powoju polnego. Słodkie ziemniaki przywieźli do Europy Hiszpanie w XV wieku. W Ameryce Południowej i Środkowej były uprawiane na długo przed Kolumbem i tamten region uważany był za ojczyznę wilca ziemniaczanego. Najnowsze badania wykazały, że słodkie ziemniaki pochodzą jednak z Azji i są znacznie starsze, niż dotąd sądzono. Paleobotanicy odkryli mianowicie we wschodnich Indiach liczące 57 mln lat skamieliny powojowatych, do których należy również wilec ziemniaczany. To znalezisko stanowi radykalny zwrot w badaniach naukowych, które te rośliny umiejscawiały 35 mln lat temu w Ameryce.

O uprawie batatów w ogrodzie przeczytasz TUTAJ.

Wygląd batatów

Batat jest wieloletnią pnąca rośliną zielną o łodygach przeważnie zgrubiałych i soczystych. Pędy leżą zwykle płożąc się na ziemi, rozwijając z węzłów korzenie. Długość łodygi może wynosić, w zależności od odmiany, od 0,5 do 4 m. Niektóre kultywary dorastają nawet do 16 m, te jednak nie tworzą podziemnych bulw. Liście są ustawione skrętolegle na łodydze. Ich kształt jest zmienny, mają 5 do 10 cm długości, mogą być sercowate do jajowatych, ząbkowane albo często głęboko klapowane. Ogonki liściowe osiągają długość od 5 do 30 cm. Liście są przeważnie zabarwione na zielono, mogą mieć jednak przez odkładanie się antocyjanów fioletowe przebarwienia.

Wilec ziemniaczany – kwiaty i owoce

Kwiaty stoją pojedynczo albo w kwiatostanach po 3-4 w kątach liści. Są duże, korona ma 4 do 7 cm, mają kolor lawendowy do fioletowolawendowego. Gardziel jest zwykle ciemniej zabarwiona, chociaż może wystąpić też czysto biała korona kwiatu. Kwiaty wilca ziemniaczanego otwierają się przed wschodem słońca i pozostają otwarte przez kilka godzin. Jeszcze przed wieczorem zamykają się i zaczynają więdnąć. Owocami są torebki z dużymi nasionami.