Dereń jadalny

Dereń jadalny, albo dereń właściwy, jest gatunkiem z rodziny dereniowatych. Botaniczna nazwa pochodzi od łacińskiego cornu = róg; Rzymianie uważali prawdopodobnie, że drewno dereniowe jest tak twarde i mocne jak róg. W starożytnej Grecji uchodziło za jedno z najbardziej cennych szlachetnych materiałów. Z drewna derenia sporządzano oszczepy do polowania i do walki. Szczególną sławę zyskał dereń w czasie zdobywania Troi. Podobno koń trojański został wykonany właśnie z drewna dereniowego, wyciętego uprzednio ze świętego gaju Apollona.

Dereń jadalny - niewielki drzewo lub rozłożysty krzew

Dereń jadalny jest rozłożystym krzewem albo niewielkim drzewem. Osiąga wysokość 3-6 m (czasem do 8 m) i szerokość do 5 m. Korona jest rozłożysta, półokrągła, z prawie poziomo rosnącymi gałęziami. Spotykana czasem drzewiasta forma derenia jest zwykle wynikiem celowego działania ogrodnika. Kora młodych pędów jest szarozielona, na starszych gałęziach oraz na pniu jest brązowobeżowa, przypomina skórę krokodyla.

Liście są jajowato-eliptyczne, ostro zakończone, o długości 4-10 cm, na górnej powierzchni połyskujące, z obu stron owłosione z 3-5 parami nerwów. Jesienią przebarwiają się na żółto, czasem na pomarańczowo, a bywa, że do opadnięcia zachowują kolor zielony. Kwiaty są złotożółte i zebrane w kuliste baldachy.

Owoce derenia jadalnego

Podłużne owoce, pestkowce wiśniowego koloru, są bardzo kwaśne w smaku. Zwykle dojrzewają w okresie od września do października. Mają smak podobny do kwaśnych wiśni i nadają się przerobu na marmoladę, kompot, galaretkę albo sok.  

Zastosowanie w ogrodach

Dereń właściwy jest sadzony w ogrodach jako soliter. Nadaje się jednak także do tworzenia żywopłotów zarówno wolno rosnących, jak i strzyżonych. Ptakom daje schronienie i pokarm. Wyhodowano szereg odmian tego gatunku o żółtych albo obrzeżonych liściach; z białymi, żółtymi albo fioletowoczerwonymi owocami; o pokroju karłowatym albo piramidalnym.