Berberys zwyczajny

Ten gatunek z rodziny berberysowatych rośnie w Europie w stanie dzikim i w przeciwieństwie do berberysu Thunberga jest naszym gatunkiem rodzimym. W formie ciernistego krzewu dorasta do wysokości 1-3 m.

Liście, kwiaty i owoce berberysu

Jajowate albo podłużne liście o długości 3-6 cm są ciemnozielone. W maju i czerwcu rozwijają się małe, żółte kwiaty zebrane w zwisające grona. Kwiaty posiadają sześć miodników (organy wydzielające nektar i wabiące owady) oraz sześć pręcików. Nitka pręcika jest w dolnej wewnętrznej części wrażliwa na ucisk (sejsmonastia). Reakcja na bodziec mechaniczny powoduje zmianę turgoru i gwałtowny (w ciągu 1/10 sekundy) ruch nitki z pylnikiem. Kleisty pyłek zostaje przez to wciśnięty na zapylającego owada. Przed przekwitnieniem następuje również samoczynne zapylenie.

Owocami są lśniące czerwone jagody. Mają długość do jednego centymetra, a kształt cylindryczny albo podłużny. W każdej jagodzie znajduje się jedno lub dwa nasiona, rzadko więcej. W przypadku opanowania owoców przez larwy owadów, berberys zwyczajny potrafi zasiedlone nasiono (a tym samym żerującą w nim larwę) doprowadzić do obumarcia. Drugie nasiono ma więc szanse na przeżycie. Jeśli w owocu znajduje się tylko jedno nasiono, roślina rezygnuje ze zniszczenia go wraz ze szkodnikiem, licząc, że larwa zginie z innego powodu, a nasiono ocaleje. Owoce berberysu zwyczajnego, nazywanego też kwaśnicą, są jadalne, ale zawartość w nich ok. 6% kwasu jabłkowego i innych kwasów powoduje, że są bardzo kwaśne.

Berberys to roślina trująca!

Z wyjątkiem owoców cała roślina jest trująca, a szczególnie korzenie. Owoce berberysu zwyczajnego są pozbawiane szkodliwej berberyny i mogą być wykorzystane jako dodatek do potraw albo do wyrobu konfitur i suszu. Ponadto berberys uznawany jest przez wielu za domowy antybiotyk. W ogrodzie berberys nadaje się do nasadzeń zarówno pojedynczych, jak i grupowych oraz w szpalerach.