Kaczeńce – sadzenie, pielęgnacja, charakterystyka

Kaczeńce – krótki opis

Kaczeńce są znane również jako knieć błotna, to byliny należące do rodziny jaskrowatych. Gatunek występuje w niemal całej Europie, Azji i Ameryce Północnej. Rośliny spotkać można na mokradłach, nieużytkach, w zaroślach, okolicach zbiorników i cieków wodnych. W Polsce najliczniej występują na ternach nizinnych, torfowiskach, podmokłych łąkach i mokradłach. Naturalne siedliska są coraz mniejsze, co związane jest z wysychaniem terenów podmokłych.

Kaczeńce to rośliny wieloletnie o bulwiastych kłączach, z których wyrastają pędy nadziemne. Łodygi osiągają długość do 50 centymetrów, są rozgałęzione, grube, puste i nagie. Mogą być wzniesione lub lekko się pokładać. Liście odziomkowe są błyszczące, nerkowate i słabo karbowane, są większe od liści łodygowych. Wszystkie mają wyraźnie zaznaczone unerwienie. Na szczytach łodyg rozwijają się żółte kwiaty o średnicy nie większej niż 4 centymetry. Złożone są z 6 płatków, które od spodu mogą być zielonkawo zabarwione. Wyjątkiem są kaczeńce wodne, których kwiaty mogą być kremowobiałe, żółte, a nawet czerwone. Kwitną od marca do maja lub czerwca, pod koniec lata mogą powtarzać kwitnienie, jednak kwiatów jest wtedy mniej niż wiosną. Są roślinami miododajnymi, które wabią motyle i inne owady. Owoce tworzą mieszki, w których znajdują się nasiona.

Kaczeńce mogą być uprawiane w ogrodach. Do najpopularniejszych odmian należą:

• ʹFlore Plenoʹ to odmiana o pełnych kwiatach, które mają średnicę 4 centymetrów,

• ʹMultiplexʹ jest odmianą o pełnych, żółtych kwiatach, które przypominają pompony. Dorasta do 30 centymetrów wysokości, tworzy kępy które mają podobną szerokość,

• ʹAlbaʹ ta odmiana ma białe kwiaty i osiąga wysokość 50 centymetrów,

• ʹAuenwaldʹ to odmiana, która jest wyższa niż pozostałe. Kwiaty są jasnożółte,

• ʹSemiplenaʹ jest odmianą o podwójnych, żółtych kwiatach,

Liście kaczeńców zawierają anemoninę, dlatego są trujące. W przypadku kontaktu ze skórą lub błonami śluzowymi może prowadzić do pojawienia się wysypki, swędzenia, a nawet powstania pęcherzy szczególnie u alergików, osób wrażliwych i dzieci. Po spożyciu możliwe są nudności, wymioty, zawroty głowy, skurcze, natomiast zjedzenie dużej ilości może być przyczyną ostrego zapalenia wątroby lub żółtaczki, dlatego bardzo ważne jest, żeby nie spożywać żadnej części kaczeńców. Rośliny tracą swoje toksyczne właściwości podczas suszenia. Ziele zbierane jest w okresie kwitnienia i suszone w temperaturze pokojowej. Było stosowane w medycynie ludowej do leczenia wirusowego zapalenia wątroby, kamicy żółciowej i chorób pęcherzyka żółciowego. Surowiec leczniczy z kaczeńców zawiera alkaloidy, które mają działanie przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i antybakteryjne. Wysuszone i sproszkowane ziele służyło do leczenia wyprysków, owrzodzeń oraz okładano nim rany. Z uwagi na toksyczność nie powinno sadzić się kaczeńców niedaleko poideł dla zwierząt. Samodzielne przygotowanie liści tak, by można było wykorzystać ich właściwości, jest bardzo trudne, dlatego lepiej tego nie robić.

Kaczeńce w ogrodzie

Kaczeńce zaczynają kwitnąć wczesną wiosną i widok tych żółtych kwiatów był kiedyś bardzo powszechny. Niestety w związku ze zmianami klimatycznymi, brakiem opadów i osuszaniem terenów nie są już tak często spotykane jak kiedyś. Jeśli jednak chcemy cieszyć się urodą tych roślin, to możemy posadzić je w swoim ogrodzie. Świetnie sprawdzą się nad brzegami stawów i oczek wodnych, a nawet przy biologicznych oczyszczalniach ścieków. Odmiany uprawiane w ogrodach są mniej ekspansywne i nie rozrastają się tak bardzo jak dziko rosnące kaczeńce.

Kaczeńce nie tolerują suchej gleby. Podłoże do ich uprawy powinno być stale wilgotne, poradzą sobie również w miejscach okresowo lub ciągle zalewanych, dlatego mogą być uprawiane w często podtapianych częściach ogrodu. Odpowiednia wilgotność jest czynnikiem decydującym i ma wpływ na to, czy uprawa będzie udana. Nie są wymagające jeśli chodzi o glebę, jednak najlepiej rosną jeśli ma ona odczyn lekko kwaśny, jest gliniasta, torfowa, próchniczo-ilasta, żyzna i zasobna w składniki odżywcze. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste.

Rośliny są mrozoodporne i wytrzymują spadki temperatur do -20 stopni Celsjusza, dlatego bez uszczerbku przetrwają zimę w naszych warunkach klimatycznych. Jeżeli są uprawiane w donicach, to trzeba je zabezpieczyć przed mrozem i przenieść do garażu, piwnicy albo innego pomieszczenia.

Pielęgnacja kaczeńców

Nie znoszą suszy, dlatego muszą mieć stale zapewniony odpowiedni poziom wody. Jeżeli rosną w miejscach, gdzie podłoże nie jest ciągle wilgotne, to będą wymagały bardzo obfitego podlewania. Kaczeńce muszą mieć dużo wody szczególnie w okresie do końca czerwca. Gdy poziom wody opadnie na przykład z powodu suszy, część nadziemna zamiera. Mogą jednak przetrwać w postaci podziemnych kłączy. Codzienne zraszanie przeprowadzane od maja do czerwca korzystnie wpłynie na rozwinięcie się pąków i pozwoli cieszyć się licznymi, pięknymi, żółtymi kwiatami. Zraszać nie trzeba roślin, które rosną zanurzone bezpośrednio w wodzie.

Kaczeńce nie wymagają nawożenia i jest ono niewskazane. Pojawić mogłyby się objawy przenawożenia takie jak zasychanie liści, plamy i ograniczony wzrost. Nawóz mógłby dostać się do stawu i spowodować rozwój glonów. Tym roślinom wystarczą składniki pokarmowe, które zawierają woda i muł.

Kaczeńce są dość odporne na różne choroby. W porze kwitnienia zagrożeniem dla nich są mszyce i mączniaki. Walczyć z nimi możemy, stosując naturalne sposoby lub wykonując oprysk preparatem specjalnie przeznaczonym do zwalczania tego rodzaju szkodników.

Pielęgnacja kaczeńców jest bardzo łatwa i nie sprawi problemów nawet początkującym ogrodnikom. Nie trzeba ich przycinać, wystarczy, jeżeli będziemy usuwać zwiędłe liście i zamierające pędy.

Kaczeńce – jak je rozmnażać?

Kaczeńce można rozmnażać przez wysiewanie nasion, dzięki czemu już w kolejnym roku uzyskamy kwitnące rośliny. Wysiać możemy je do skrzynek albo wprost do gruntu. W środowisku naturalnym nasiona są roznoszone przez wodę, dlatego, jeżeli mamy oczko wodne lub staw, to wystarczy wsypać je wprost do zbiornika. W sprzyjających warunkach na brzegu wykiełkują i ładnie się rozrosną.

Rośliny można rozmnożyć również przez podział kęp, który przeprowadza się wiosną lub jesienią. Sadzimy je na głębokości do 10 centymetrów i zachowując odległość około pół metra, ponieważ rozrastają się na boki. Nie rozmnażamy kaczeńców w okresie kwitnienia.