Bazylia – odmiany, uprawa, właściwości

Bazylia zalicza się do grupy ziół prowansalskich, do której należą m.in. majeranek, szałwia czy tymianek. Zarówno świeża, jak i w formie suszonej, stanowi bogate źródło witamin: C, E, B6, a także mikroelementów takich jak: wapń, potas, fosfor, żelazo, magnez czy beta-karoten, odpowiedzialnych za prawidłowe działanie organizmu. 

Odmiany bazylii

Odmiany bazylii różnią się od siebie barwą i wyglądem liści, zapachem oraz zastosowaniem. 

Bazylia pospolita

Nazywana jest również bazylią ogrodową, bazylią właściwą czy bazylkiem ogrodowym; to najbardziej popularna odmiana bazylii, która nadaje się do sadzenia w gruncie oraz doniczkach. Charakteryzuje się jasnozielonymi, lekko błyszczącymi liśćmi, których średnia długość to ok. 5 centymetrów, a także prostymi, zielonymi łodygami o wzniesionym pokroju. Bazylia pospolita jest cenionym dodatkiem do wielu potraw i napojów.

Bazylia grecka

To odmiana cechująca się drobnymi, delikatnymi listkami o jasnozielonej barwie. Jej intensywny, korzenny i lekko słodkawy aromat sprawia, że jest popularnym składnikiem różnego rodzaju sosów, potraw na bazie makaronu czy sałatek. Wykorzystuje się ją także do celów dekoracyjnych.

Bazylia czerwona

Bazylia czerwona charakteryzuje się okrągłymi, bordowymi liśćmi i korzennym smakiem, dzięki któremu jest wykorzystywana jako dodatek do wypieków oraz składnik potraw kuchni włoskiej, zwłaszcza na bazie pomidorów.

Bazylia cynamonowa

Odmiana ta wyróżnia się liśćmi w kolorze oliwkowym, które pokryte są delikatnymi, czerwonymi żyłkami. Bazylia cynamonowa ma wyczuwalny aromat cynamonu, dlatego często jest używana jako dodatek do ciast i deserów.

Bazylia cytrynowa 

Charakteryzuje się wąskimi, wydłużonymi liśćmi i specyficznym, delikatnie cytrynowym smakiem i zapachem. Doskonale komponuje się z owocami morza i daniami na bazie ryb.

Bazylia azjatycka

Nazywana jest także bazylią fioletową, a to za sprawą specyficznych, zielonych liści rośliny, które pod wpływem promieni słonecznych zabarwiają się na kolor fioletowy. Przy odpowiedniej pielęgnacji osiąga nawet 100 centymetrów wysokości. Stosowana jest jako dodatek do napojów lub do spożywania samodzielnie w formie naparu. 

Jak uprawiać bazylię?

Bazylię uprawiać możemy w doniczce – np. na parapecie lub balkonie, a także w ogrodzie, przy zapewnieniu roślinie odpowiednich warunków.

Uprawa bazylii w doniczce

Bazylię w doniczce możemy uprawiać cały rok, jednak najbardziej optymalnym dla rośliny terminem sadzenia są miesiące wiosenne i letnie – dodatnia temperatura i nasłonecznienie sprzyjają jej wzrostowi.

Doniczki, w których planujemy posadzić bazylię należy wypełnić żyznym, przepuszczalnym podłożem, np. ziemią uniwersalną przystosowaną do uprawy roślin balkonowych i umieścić nasiona w glebie tak, by pozostały one odsłonięte i miały swobodny dostęp do światła, które przyspieszy ich kiełkowanie. Następnym krokiem jest ustawienie doniczki z bazylią na ciepłym, dobrze nasłonecznionym parapecie. 

Nasiona bazylii powinny wykiełkować po ok. 14 dniach.

Bazylia w doniczce – pielęgnacja 

Należy zadbać, by podłoże w doniczce było stale wilgotne, jednak nie mokre – nadmiar wody mógłby doprowadzić do gnicia bazylii. Najlepszą porą na podlewanie zioła jest ranek lub wieczór. Pamiętajmy, by zraszać jedynie podłoże – roślina nie toleruje moczenia liści. 

Uprawa bazylii w ogrodzie

Najczęściej uprawianą w ogrodzie odmianą jest bazylia pospolita – roślina jednoroczna, dorastająca średnio do 45-50 centymetrów wysokości.  Aby umożliwić bazylii prawidłowy rozwój i zdrowy wzrost, musimy zapewnić jej właściwe warunki uprawowe.

Wymagania

Bazylia preferuje ciepłe, dobrze nasłonecznione stanowiska osłonięte przed wiatrem oraz przepuszczalną, żyzną, próchniczną glebę o stałej wilgotności, bogatą w składniki odżywcze. Przed posadzeniem rośliny w gruncie, powinien on zostać odchwaszczony. 

Bazylia nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, należy jednak pamiętać o: 

• regularnym podlewaniu – w okresie wiosennym i letnim należy podlewać roślinę codziennie, utrzymując stałą wilgotność gleby, 
• odchwaszczaniu – usuwanie chwastów pozwoli uchronić zioło przed chorobami,
• ochronie przed niską temperaturą – bazylia nie toleruje zimna, a wystawienie jej na działanie niskich temperatur może doprowadzić do całkowitego obumarcia rośliny,
• przycinaniu wierzchołków – nie jest to zabieg konieczny i służy do pobudzenia bazylii do silniejszego krzewienia. Wykonuje się go, gdy osiągnie ona ok. 15 centymetrów wysokości.

Roślina nie wymaga nawożenia, można jednak użyźnić glebę przy pomocy kompostu.

Sadzenie bazylii

Termin sadzenia bazylii przypada na okres po ostatnich przymrozkach, a więc w pierwszej lub drugiej połowie maja. Jest to roślina rozmnażająca się poprzez wysiew nasion – jeśli planujemy wysiewać je na rozsadniku, należy zrobić to w lutym lub marcu/kwietniu, umieszczając je w podłożu na głębokości ok. 6 milimetrów. Nasiona bazylii kiełkują najlepiej w temperaturze powyżej 18 stopni Celsjusza. Siewki pojawiają się już po 1-2 tygodniach. 

Roślina kwitnie w lipcu i sierpniu, wypuszczając piękne, drobne kwiatki, które, w zależności od odmiany, mogą występować w kolorze białym, żółtym lub różowym. Nie zaleca się jednak dopuszczania do rozpoczęcia kwitnienia, gdyż zioło koncentruje się wtedy na rozbudowie kwiatostanów, a uprawiane jest ze względu na liście. 

Właściwości bazylii

Bazylia to przede wszystkim aromatyczna przyprawa – urozmaica smak wielu potraw, zarówno na bazie mięsa i ryb, jak i warzyw – pomidorów, fasoli czy grochu, a także serów, wypieków i sosów.

Do jej cenionych właściwości należą:

• działanie bakteriobójcze i przeciwgrzybicze,
• regulacja trawienia i poprawianie apetytu – bazylia wspiera przyswajanie składników pokarmowych z pożywienia,
• pozytywny wpływ na metabolizm,
• łagodzenie ukąszeń owadów – w tym celu stosuje się okłady ze zgniecionych liści bazylii,
• działanie rozkurczowe i moczopędne.

Liście bazylii możemy przechowywać w pojemniku wypełnionym oliwą – po zasypaniu solą tak przygotowane zioło może służyć nam nawet 2 miesiące.