Aksamitki - sadzenie, pielęgnacja, odmiany

Siew aksamitek

Istnieje mnóstwo odmian aksamitek, ale wszystkie mają wspólną cechę: ze względu na wielkie bogactwo kwiatów, są niezwykle dekoracyjne. Wiele czynników powoduje, że uzyskanie dużej liczby sadzonek i później ich pielęgnacja, nie sprawiają większego problemu. Aksamitki zostały przez matkę-naturę doskonale wyposażone w zapas nasion. W główkach kwiatowych dojrzewają liczne czarne, podłużne nasiona. Jeśli tylko w ogrodzie albo na balkonie zakwitło kilka aksamitek, nie ma problemu z zebraniem odpowiedniej ilości do siewu.

Podczas gdy latem przekwitłe koszyczki kwiatów usuwa się regularnie, aby zachować jak najdłużej kwitnienie, jesienią zostawia się je na roślinach, aż zupełnie dojrzeją i wyschną. Jeśli pogoda akurat nie sprzyja, można główki kwiatów po prostu pościnać i wysuszyć w przewiewnym, suchym miejscu. Po około tygodniu można wybrać nasiona z koszyczków. Do następnej wiosny najlepiej jest je przechować w papierowych torebkach albo innych zamkniętych pojemnikach, w chłodnym ale nieprzemarzającym miejscu. Nasiona aksamitek wykorzystuje się w następujący sposób:

• wysiew w domu w lutym/marcu,
• nasiona moczyć przez noc w letniej wodzie,
• napełnić ziemią pojemnik albo doniczki,
• rozłożyć nasiona i przykryć około centymetrową warstwą ziemi,
• spryskać wodą substrat i nasiona,
• ustawić pojemnik w miejscu jasnym, ale nie w pełnym słońcu,
• idealna temperatura kiełkowania wynosi od 16°C do 18°C,
• podłoże do kiełkowania utrzymywać stale w wilgotnym stanie,
• od wysokości 10-12 cm należy siewki pikować,
• przesadzić siewki do pojedynczych doniczek albo do skrzynek,
• regularnie sprawdzać, czy rośliny nie zostały opanowane przez choroby lub szkodniki.

Sadzenie aksamitek

Aksamitki są wyjątkowo wrażliwe na niskie temperatury, dlatego wyhodowane we własnym zakresie z nasion albo kupione sadzonki należy wysadzać na rabaty nie wcześniej niż w połowie maja. To samo dotyczy aksamitek w skrzynkach wystawianych na taras lub balkon. Podczas sadzenia aksamitek trzeba przestrzegać kilku zasad:

• nie sadzić aksamitek głębiej, niż rosły w doniczce,
• odległości między roślinami od 15 cm do 50 cm zależą od odmiany aksamitek,
• po sadzeniu ziemię dobrze ucisnąć i obficie podlać,
• używać tylko skrzynek i pojemników z otworami w dnie, aby umożliwić odpływ nadmiaru wody,
• na dnie skrzynki wykonać warstwę drenażową ze żwiru lub granulatu,
• wodę z podstawki wylewać najpóźniej po pół godzinie.

Pielęgnacja aksamitek

Aksamitki mają niewielkie wymagania i dlatego są odpowiednie do uprawy nawet dla osób z małym doświadczeniem. Aby rośliny możliwie długo stanowiły efektowną ozdobę ogrodu albo balkonu, zaleca się regularne usuwanie przekwitłych kwiatostanów oraz podeschniętych części roślin. W ten sposób roślina będzie mogła się skoncentrować na tworzeniu nowych kwiatów, a nie nasion. Niektóre odmiany hodowlane aksamitki są jednak bardziej wymagające i wrażliwe. Na przykład potrzebują często podpórek, aby utrzymać swoje ciężkie kwiaty. W naszych warunkach klimatycznych aksamitki pielęgnowane w ogrodzie są roślinami jednorocznymi.

W swojej ojczyźnie aksamitki rosną często na nieosłoniętych zboczach, na obszarach suchych i gorących. Są odporne na wiatr i deszcz. Idealne miejsce na rabatę dla aksamitek powinno być:

• w przeważającym stopniu słoneczne,
• może być w pełnym słońcu,
• położone w jasnym zakątku ogrodu,
• na obrzeżu rabaty,
• w pojemniku na słonecznym tarasie albo balkonie.

Aksamitki nadają się doskonale do uprawy mieszanej na rabacie. Ze względu na intensywny zapach, odstraszają wiele szkodników, które mogłyby zagrażać innym roślinom. Są skuteczne przeciwko nicieniom, mączlikom, mrówkom, a także stanowią barierę wokół rabaty dla ślimaków.

Aby od wiosny do jesieni rozwijały swoje kwiaty, aksamitki potrzebują gleby przepuszczalnej, próchnicznej, żyznej i zawsze lekko wilgotnej. Latem należy je zasilać dawką nawozu. Jeśli rabata albo skrzynka została przygotowana ze świeżą ziemią, w pierwszych tygodniach po posadzeniu można aksamitek nie nawozić. Kiedy pojawią się pierwsze kwiaty, można co dwa tygodnie dodawać płynny nawóz do wody do podlewania. Pozwoli to aksamitkom na stworzenie kolorowego dywanu na całe lato.

Przede wszystkim, kiedy aksamitki rosną w pełnym słońcu, trzeba im dostarczać każdego dnia odpowiednią ilość wody. Ziemia nie może nigdy wysychać, a jednocześnie nie wolno dopuścić do tworzenia się zastojów wody. Przy podlewaniu trzeba przestrzegać paru zasad:

• podlewać wczesnym rankiem i wieczorem,
• w dni deszczowe wystarczą naturalne opady,
• osłonięte rośliny doniczkowe trzeba podlewać każdego dnia,

Jeśli zielone liście aksamitek zaczynają więdnąć, oznacza to, że potrzebują pilnie wody. Podlane w porę, mogą odzyskać dawną formę i nie ponieść żadnej szkody.

Gatunki i odmiany aksamitki

Rodzaj botaniczny Tagetes liczy ponad 50 gatunków, z których część jest uprawiana jako rośliny ozdobne. Do tego dochodzi wielka liczba mieszańców i odmian hodowlanych – niskich i wysokich; o kwiatach pełnych albo pojedynczych. Kolory mogą się zmieniać od żółtego do ciemnopomarańczowego.

Do najczęściej spotykanych gatunków należą:

• Aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta L.) – Dorasta do 80 cm wysokości. Bardzo ozdobne są już same ciemnozielone liście o długości do 15 cm. Kwiaty osiągają średnicę do 13 cm i mają formę spłaszczonej kuli. Nadaje się też na kwiat cięty, ponieważ długo zachowuje świeżość. 
• Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula L.) – Rozwija kwiaty, które są niewielkie, ale za to bardzo liczne. Kolor kwiatów może być od złoto-żółtego do pomarańczowo-brązowego. Liście są małe, roślina dorasta do 60 cm wysokości.

Pośród licznych kultywarów można wymienić kilka popularnych, jak:
    • Tagetes patula ‘Single Gold’
    • Tagetes patula ‘Boy Yellow’
    • Tagetes patula ‘Janie Flame’
    • Tagetes patula ‘Texana Bee’
    • Tagetes patula ‘Janie Deep Orange’
    • Tagetes patula ‘Solena Red’

• Aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia) – Dorasta tylko do 30 cm wysokości i rozrasta się głównie w szerz. Kwiaty są niewielkie, o średnicy 2-3 cm. Dzięki swojemu zwartemu pokrojowi i dużej ilości jaskrawych kwiatów, roślina wygląda jak świecąca pomarańczowa kula. Nadaje się doskonale jako roślina okrywowa.
• Aksamitka Lemmona (Tagetes lemmonii) – Dorasta do 30-40 cm wysokości, kwitnie wczesnym latem cytrynowo-żółto. 
• Aksamitka lśniąca (Tagetes lucida) – Dorasta do 20-30 cm, kwiaty ma cytrynowo-żółte.