Uprawa awokado z pestki w doniczce – instrukcja
Awokado właściwe (Persea americana) jest wiecznie zielonym drzewem z rodziny wawrzynowatych. Nazwa „awokado” wywodzi się od azteckiego słowa „ahuacatl” [a:wakat͡ɬ]. Hiszpanie poprzez etymologię ludową przekształcili nazwę na bardziej swojsko brzmiące dla nich „avocado”.
1. Awokado - charakterystyka
Ze względu na konsystencję, owoc nazywano czasem „maślaną gruszką” albo „maślanym owocem”. Owoce awokado są znane i wykorzystywane już od prawie 10 000 lat. Drzewo awokado ma swoją ojczyznę w ciepłym i wilgotnym tropikalnym lesie deszczowym Ameryki Centralnej. Dzisiaj jest uprawiane w ponad 400 odmianach w Afryce Południowej, Izraelu, Kalifornii, Chile, Peru, Australii, Nowej Zelandii oraz na południu Hiszpanii. W regionie Morza Śródziemnego zaczęto sadzić awokado dopiero na początku XX wieku.
Owoc awokado jest jednonasienną jagodą, najczęściej w formie gruszki, ale są też odmiany okrągłe albo jajowate. Może mieć skórkę gładką, pomarszczoną albo skórzastą w kolorze od średnio- do ciemnozielonego, ale też ciemnoczerwoną, purpurową do czarnej. Wewnątrz znajduje się duże nasiono, wielkości prawie piłeczki golfowej, o masie 13-18% całego owocu.
Dostępne w handlu owoce awokado są przeważnie jeszcze twarde. Można je jednak spokojnie kupować, ponieważ należą do tzw. owoców klimakterycznych, które dojrzewają po zerwaniu (podobnie jak np. jabłka, pomidory, borówki, czy śliwki). Nawiasem mówiąc, awokado nie dojrzewają na drzewie, ale twarde, „zielone” owoce, spadają na ziemię i tam szybko stają się miękkie. Na plantacjach zrywa się je, kiedy uzyskają handlową wielkość. Awokado popularnego typu Fuerte ważą zwykle od 250 do 450 g. Pochodzące z tropików są cięższe: 500 do 900 g.
Owoc awokado jest jednonasienną jagodą, najczęściej w formie gruszki, ale są też odmiany okrągłe albo jajowate.
W niektórych krajach, m.in. w USA i Francji, dominuje natomiast odmiana Hass. W tym wypadku nie chodzi jednak o celową selekcję hodowlaną, ale o przypadkową mutację. Kalifornijczyk Rudolf Hass znalazł w swoim ogrodzie w latach 30. ubiegłego wieku drzewo awokado inne niż wszystkie. Od tego jednego egzemplarza pochodzą wszystkie dzisiejsze drzewa awokado Hass uprawiane w Izraelu, Kalifornii, Chile, Australii. Owoce odmiany Hass są mniejsze od Fuerte, mają okrągły kształt i grubą, brodawkowatą skórkę. Ich dojrzałość rozpoznaje się po przebarwieniu skórki na kolor ciemnofioletowy. Ważą od 140 do 400 g.
Pewną osobliwością są bezpestkowe awokado, zwane avocadito, awokado koktajlowym albo mini awokado. Ta forma powstaje z niezapylonych kwiatów głównie odmiany Fuerte. Wcześniej traktowano ten efekt jako stratę plonów i starano się go uniknąć. Dopiero od niedawna „avocadito” jest celowo uprawiane. Owoce mają tylko 5 do 8 cm średnicy, cienką skórkę i mogą być rozsmarowane, niczym pasta. Sprowadzane są głównie z Kalifornii, Izraela i Afryki Południowej.
2. Właściwości awokado – jakie ma zastosowanie?
Awokado są nie tylko smaczne, ale zaliczają się też do owoców, które dzięki swoim składnikom wspierają i chronią nasze zdrowie i urodę. Te treściwe owoce o kremowej konsystencji są dostępne w supermarketach przez cały rok. Posiadają pewne niezwykłe właściwości i powinny znajdować się w diecie tak często, jak to możliwe. Oto na co mają wpływ i dlaczego są tak zdrowe:
- Choroby układu krążenia. Miażdżyca jest wciąż częstą przyczyną śmierci. Wczesny rozwój tej choroby związany jest ze zmianami zapalnymi w naczyniach krwionośnych. Bardzo często te zmiany są ułatwiane przez chemicznie przetworzone tłuszcze i oleje. W przeciwieństwie do nich awokado jest źródłem zdrowych tłuszczy. Badania wykazały, że nienasycone kwasy tłuszczowe obniżają poziom „złego cholesterolu” i jednocześnie podnoszą poziom „dobrego”. Awokado zawiera też mnóstwo ważnych dla zdrowia składników, jak witamina E, kwasy foliowe, wapń, fitosterole i błonnik.
- Piękna skóra. Proste kwasy nienasycone, które występują w awokado, pomagają zachować piękną skórę. Są niezbędne dla utrzymania gładkiej i zdrowej cery. Kwasy omega-9 pomagają dodatkowo łagodzić przebarwienia i podrażnienia skóry, pełnią ważną rolę w procesie regeneracji komórek.
- Awokado wspomaga odchudzanie. Wiele osób może być zdziwionych, że awokado, które ma stosunkowy wysoki udział tłuszczu, może pomóc w pozbyciu się zbędnych kilogramów. Według badań, proste kwasy nienasycone, takie jak w awokado, służą za długotrwałe źródło energii, zamiast odkładać się w tkance tłuszczowej. Dzięki temu, po zjedzeniu awokado dłużej pozostaje uczucie sytości, a tym samym zmniejszony apetyt.
- Walka z cukrzycą. Awokado, bogate w proste kwasy nienasycone, obniża poziom triglicerydów i wspomaga funkcję insuliny, a tym samym poprawia poziom cukru we krwi.
- Artretyzm. Bolesne zapalenie stawów dotyka bardzo wielu ludzi. Niektóre pokarmy, jak kukurydza, mleko i cukier, wzmagają objawy tej choroby, inne zaś, mają pozytywne działanie. Awokado zalicza się do pokarmów o właściwościach przeciwzapalnych i zawiera szereg składników, które zapobiegają artretyzmowi.
3. Uprawa awokado z pestki krok po kroku
W warunkach naturalnych awokado jest pokaźnych rozmiarów drzewem. Przy odrobinie cierpliwości można miniaturkę awokado wyhodować z nasiona w doniczce. Owocowanie awokado w mieszkaniu (najwcześniej po 6-8 latach) jest raczej mało prawdopodobne, ale jego oryginalny wygląd stanowi ciekawą ozdobę.
Często publikowana jest w internecie metoda polegająca na nakłuciu nasiona awokado trzema wykałaczkami i podwieszeniu go w wodzie. Takie działanie może być skuteczne, ale posiada bardzo dużo wad i ani jednej zalety:
- Nasiono zostaje skaleczone (niebezpieczeństwo pleśni).
- Awokado wcale nie kiełkuje lepiej w wodzie niż w ziemi.
- Trudno jest utrzymać stały poziom wody w naczyniu.
- Woda zaczyna szybko brzydko pachnieć zgnilizną.
- Zachodzi niebezpieczeństwo uszkodzenia delikatnych, ledwie wykształconych korzeni podczas sadzenia siewki.
Jeśli już koniecznie ma być uprawa awokado w wodzie, to przynajmniej w szerokiej misce, aby chociaż uniknąć szybkiej zmiany poziomu na skutek parowania. Bardzo wygodnie jest ułożyć nasiono awokado w małej doniczce i umieścić ją w ziemi pod jakimś krzewem w ogrodzie. Równie dobrze można wsadzić nasiono między dwie pelargonie w skrzynce na tarasie. Pod krzewami i w cieniu podłoże pozostaje dłużej wilgotne. Pozostaje tylko czekać, aż ukaże się pęd młodego awokado.
Kiedy rozwinie się pęd z czterema liśćmi, należy jego wierzchołek usunąć (nawet, jeśli dla kogoś byłoby to bolesne). W przeciwnym razie wytworzy się pojedynczy, długi i cienki pęd, który rozgałęzi się dopiero na dużej wysokości. Obrywanie pączków wierzchołkowych można powtarzać, kiedy pojawią się nowe pędy.
4. Jakie światło i podłoże do uprawy awokado w domu?
Siewki awokado powinny przez cały rok stać w miejscu możliwie jasnym, ale nie bezpośrednio na słońcu. Można je stopniowo przyzwyczajać do słońca, natomiast starsze rośliny potrzebują do dobrego wzrostu pełnego naświetlenia. Substrat powinien być w pełni przepuszczalny, dla większych roślin także gliniasty. Optymalne są gleby piaszczyste. Zapotrzebowane na wodę jest umiarkowane. Podłoże nie może być zbyt mokre. Korzenie w żadnym wypadku nie mogą stać w wodzie. Natomiast krótkotrwałe przesuszenie awokado nie przynosi większej szkody. Najlepiej lubi wciąż lekko wilgotne podłoże.
Zapotrzebowane na wodę jest umiarkowane. Podłoże nie może być zbyt mokre. Korzenie w żadnym wypadku nie mogą stać w wodzie.
Młode rośliny mogą być uprawiane w donicze przez cały rok w ciepłym i jasnym pomieszczeniu. Starsze awokado powinno być latem wystawiane w miejsce możliwie ciepłe i jasne. Przy temperaturze ok. 5ºC trzeba je przenieść do pomieszczenia na zimowanie. Całkiem młode awokado bez problemu znoszą nocne temperatury w okolicach 0ºC, jeśli w ciągu dnia znowu się ociepli. Z tego powodu możliwe jest stosunkowo długie przetrzymywanie drzewka na zewnątrz, aż do pierwszych lekkich przymrozków.
5. Nawożenie awokado w doniczce
Siewki awokado w ogóle nie wymagają zasilania, ponieważ zaopatrują się w składniki pokarmowe z nasiona. Najwcześniej po około czterech miesiącach można zacząć bardzo słabe nawożenie płynnym preparatem, to znaczy raz w tygodniu jedną czwartą zalecanej dawki. Dotyczy to również okresu zimowego, o ile roślina pozostaje w ciepłym i jasnym miejscu.
Komentarze