Orzech włoski – odmiany, sadzenie, uprawa, nalewki

Orzech włoski (Juglans regia) zadomowiony pierwotnie w Azji, przewędrował najpierw do Persji, a potem przez Grecję znalazł drogę do rzymskiego imperium. Stamtąd dotarł do wielu regionów Europy Środkowej, również do Polski. U nas jest nazywany „włoskim”, w Rosji – „greckim”, a dla Niemców i Skandynawów jest „orzechem obcym”.

Odmiany orzecha włoskiego do ogrodu

„Orzech włoski” nie zawsze znaczy to samo; w ciągu wieków uprawy powstało wiele odmian tego gatunku. Różnią się wzrostem, odpornością na mróz, wielkością i smakiem owoców. Kupując sadzonki orzecha włoskiego do ogrodu, trzeba koniecznie zwrócić uwagę na właściwości danej odmiany. Istnieją orzechy wcześnie rozwijające pędy i przez to bardzo wrażliwe na spóźnione wiosenne przymrozki. W najgorszym razie mogą negatywnie wpłynąć na wielkość zbiorów. Pora kwitnienia ma dla małego ogrodu raczej drugorzędne znaczenie, ale nie pokrój drzewa. Po kilku latach może się okazać, że orzech „wchodzi” na balkon, albo zacienia mocno salon. Poniżej kilka odmian orzecha włoskiego.

Przeczytaj: Drzewa owocowe – jakie wybrać i kiedy sadzić?

1. Orzech włoski 'Mars'

Smaczna odmiana wyhodowana w Czechach. Najlepiej rośnie na słonecznym stanowisku i żyznej glebie bez zastoju wody. Uchodzi za odmianę wyjątkowo odporną na typowe choroby gatunku. Owoce mają barwę słomkowożółtą, są duże i dobrze wypełniają skorupkę. Owocuje regularnie i obficie już od 3-4 roku. Orzechy dojrzewają we wrześniu. Odmiana odporna na późne przymrozki. Bardzo odpowiednia do roli solitera w ogrodzie.

2. Orzech włoski ‘Franquette’

Stara odmiana francuska, uważana za jedną z najstarszych, a być może nawet najstarsza odmiana orzecha włoskiego. Zaczyna rozwijać pędy dopiero w maju, dzięki temu szkody od przymrozków są raczej wykluczone. Już od trzeciego roku można liczyć na pierwsze zbiory orzechów. Na regularne i wysokie trzeba jednak poczekać do 7-8 lat.

Odmiana należy do ciepłolubnych i najlepiej się czuje w regionie o łagodniejszym klimacie. Odporna na większość patogenów, nie przysparza ogrodnikowi większych problemów. Duże orzechy są smaczne, bez gorzkawego posmaku.

3. Orzech włoski ‘Resovia’

Odmiana pochodząca z Polski. Jest odporna na mróz, ale dosyć podatna na antraknozę (choroba grzybowa roślin). Wcześnie zaczyna owocować. Orzechy średniej wielkości z cienką skorupką, w smaku słodkie.

4. Orzech włoski ‘Milotai 10’

Odmiana pochodząca z Węgier, ale rozpowszechniona w naszym regionie. Jest odporna na mróz. Wiosną pąki rozwijają się powoli, co chroni młode pędy przed przymrozkami. Odmiana odporna na choroby. Orzechy są bardzo duże i co ciekawe, prawie idealnie okrągłe z gładką skorupką. Dojrzewają pod koniec września.

Jak uprawiać orzech włoski w ogrodzie?

1. Stanowisko i podłoże dla orzecha włoskiego

Miejsce do posadzenia orzecha włoskiego nie powinno być wybrane bez zastanowienia, jako że drzewo jest bardzo długowieczne i może w ogrodzie pozostać bardzo długo. Stanowisko w ogrodzie powinno przewiewne i przestronne, ponieważ w młodym wieku orzech jest wrażliwy na konkurencję innych drzew i roślin. Trzeba też wziąć pod uwagę przyszłą rozpiętość korony. Orzech włoski powinien też mieć osłonę, aby uniknąć szkody od mrozu. Wskazana jest strona południowa ogrodu.

Dla dobrego wzrostu orzech włoski wymaga podłoża gliniastego, które jest żyzne i bogate w wapń, ale niezbyt zbite. Jeśli gleba w ogrodzie nie jest właściwa, trzeba odpowiednio przygotować miejsce pod sadzenie.

2. Kiedy sadzić orzech włoski?

Właściwą porą do sadzenia orzecha włoskiego jest późna wiosna albo początek lata. Ważne jest, aby nie zagrażały już późne przymrozki, na które młode drzewka są szczególnie wrażliwe.

3. Pielęgnacja orzecha włoskiego – podlewanie i nawożenie

W pierwszym roku orzech włoski rozwija przede wszystkim system korzeniowy i nie rośnie ani w górę, ani w szerz. Do tego potrzebuje dużo wody. Ziemia nie powinna nigdy zupełnie wyschnąć.

Jeśli stanowisko i podłoże zostało prawidłowo wybrane, drzewo nie wymaga specjalnego nawożenia. Raz w roku, zwykle po zbiorach, zaleca się niewielką dawkę kompostu.

Nalewka z zielonych orzechów włoskich – przepis

Składniki:

• 12-15 dorodnych zielonych orzechów
• 1 litr wódki 40%
• 2-3 goździki
• 1 kawałek cynamonu
• 1 laska wanilii
• 500 g cukru
• 250 ml wody

Przygotowanie:

1. Orzechy nie mogą być w żadnym razie zdrewniałe; muszą dać się z łatwością kroić. Wewnątrz powinny być całkiem białe. Odpowiednie orzechy należy pokroić na ćwiartki albo w plasterki (3-4 mm).

2. Włożyć orzechy do słoja i zalać alkoholem, aby wszystkie były zakryte. W razie potrzeby można dolać nieco białego wytrawnego wina.

3. Słój zamknąć i wystawić na 5-6 tygodni w słonecznym miejscu, najlepiej na parapecie okiennym.

4. Po tym czasie orzechy należy odcedzić. Wodę z cukrem zagotować, ciągle mieszając. Po wystudzeniu wlać do odcedzonego płynu, dodać cynamon, wanilię i goździki. Teraz trzeba słój odstawić na kolejne 6 tygodni w chłodnym i ciemnym miejscu.

5. Po tym czasie nalewkę trzeba przefiltrować i rozlać do butelek. Ale jeszcze nie degustować! Należy poczekać jeszcze co najmniej 3 miesiące – im dłużej nalewka dojrzewa, tym smak jest pełniejszy.