Jarmuż – czy na pewno ma same zalety? Właściwości i zastosowanie

Co to jest jarmuż? Jak smakuje i wygląda?

Jarmuż ma wyrazisty smak – lekko pikantny i czasami z lekką goryczką. Smakuje jednak podobnie do innych warzyw kapustnych. Jest rośliną dwuletnią i wygląda nieco jak skrzyżowanie kapusty z brokułem. Więcej na temat wyglądu, a także wskazówki uprawy jarmużu, opisujemy w osobnym artykule. Znajdziecie tam także nasze autorskie zdjęcia z plantacji jarmużu w okolicach Bytowa.

Właściwości zdrowotne jarmużu

Jarmuż posiada szereg właściwości zdrowotnych. Jego działanie doceniono przede wszystkich w krajach skandynawskich, gdzie warunki klimatyczne są idealne dla uprawy tej rośliny (sezon na jarmuż trwa w miesiącach chłodniejszych, a zbiory jarmużu są najpomyślniejsze nawet po lekkich przymrozkach, ponieważ ujemna temperatura dodaje liściom słodkiego smaku). Niestety w Polsce nadal wiele osób nigdy nie słyszało o jarmużu lub nie uważa tej rośliny za wyjątkową.

Liście jarmużu, które mogą być w kolorze zieleni lub fioletu, są bogatym źródłem białka, błonnika, witamin i minerałów.

Składniki zawarte w jarmużu – na co działają?

Na liście składników zawartych w jarmużu jest mnóstwo witamin, minerałów, substancji odżywczych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich wraz z opisem działania:

• Jarmuż pomaga w osteoporozie. Zawiera bowiem ogromne ilości wapnia – znacznie więcej niż mleko.
• Wspiera ciśnienie tętnicze krwi dzięki zawartości wapnia i potasu.
• Zwalcza wolne rodniki dzięki zawartości witaminy C. Hamuje również rozwój miażdżycy.
• Łagodzi obfite menstruacje i reguluje krzepnięcie krwi – dzięki zawartości witaminy K.
• Działa przeciwnowotworowo dzięki zawartości karetonoidów – przeciwutleniaczy, które zapobiegają występowaniu takich nowotworów, jak rak krtani, przełyku czy jamy ustnej.
• Chroni przed rakiem piersi, dzięki zawartości indoli.

Wady jarmużu – jakie są przeciwwskazania?

Niestety jarmuż – mimo długiej listy zalet – ma również wady. W jego składzie znajdują się bowiem szczawiany. Negatywne działanie polega na tworzeniu się z wapniem nieprzyswajalnych kompleksów, przez które wapń jest słabiej wchłaniany. Dochodzi wtedy do zmniejszenia nagromadzenia wapnia w kościach. Szczawiany mogą również prowadzić do kamicy nerkowej oraz obniżenia żywotności plemników. Nadwyżki szczawianów powodują również zapalenia stawów, a w wyjątkowych przypadkach nawet zaburzenia pracy serca. Zawartość kwasu szczawiowego można jednak obniżać przez odpowiednią preparację posiłków. W celu zmniejszenia niekorzystnego działania szczawianów, jarmuż możemy gotować bez przykrycia. Niestety spowoduje to również utratę innych składników.

Jarmuż ma wiele bardzo cennych właściwości (jak np. działanie przeciwnowotworowe), jednak musimy pamiętać także o negatywach, które mogą spowodować pogłębienie niektórych chorób. Innymi słowy, musimy wybierać produkty świadomie, nie ulegając modzie, a przede wszystkim stosować się do zaleceń lekarza.

Jak stosować jarmuż w kuchni?

Zanim wykorzystamy jarmuż do potraw, warto go najpierw lekko przemrozić. Dzięki temu liście utracą goryczkę i zyskają słodkawego smaku. Jarmuż można spożywać w kilku wariantach: jako sok, na surowo, w postaci koktajlu, w formie smażonej, gotowanej (także na parze), blanszowanej lub pieczonej. Do sałatek wybierajmy liście młodsze i mniejsze. Większe liście są twardsze, więc je zastosujmy do potraw wymagających obróbki termicznej. Aby jarmuż zrobił się miękki, można go również na kilkanaście minut przed spożyciem, polać sosem sałatkowym. Inną opcją jest krótkie podgotowanie liści – jarmuż nie utraci wielu swoich właściwości, a stanie się lekkostrawny.

Źródła:

• Grajek W., Kowalska K. i in., Rola naturalnych składników diety w chemioprewencji nowotworów jelita grubego, [w:] “Post. Hig. Med. Dośw.”, nr 62/2010, http://www.phmd.pl/api/files/view/3458.pdf
• Kim M.K., Park J.H.Y., Cruciferous vegetable intake and the risk of human cancer: epidemiological evidence, [w:] “Proc. Nutr. Soc.”, nr 68/2009, s. 103-110, https://www.cambridge.org/core/journals/proceedings-of-the-nutrition-society/article/cruciferous-vegetable-intake-and-the-risk-of-human-cancer-epidemiological-evidence/805C93084047A05D521956692F54BA24
• Olejnik A., Tomczyk J.,Sulforafan – potencjalny czynnik w prewencji i terapii chorób nowotworowych, [w:] “Post. Hig. Med. Dośw.”, nr 64/2010, s. 590-603, http://www.phmd.pl/api/files/view/3542.pdf