Jak impregnować drewno w ogrodzie?

Jeśli elementy drewniane pozostawimy w stanie surowym i nie zadbamy o ich właściwą konserwację, stracą estetyczny wygląd i szybciej ulegną zniszczeniu Szczególnym wrogiem drewna jest wilgoć, która powoduje procesy gnilne. Drewno staje się podatne n.a grzyby i glony, które tworzą na nim brzydkie plamy. Skoki temperatury z kolei powodują zmiany objętościowe drewna, co może skutkować jego pękaniem. Długotrwałe wystawienie na promienie słoneczne powoduje szarzenie drewna i utratę ładnego wyglądu.

Na wpływy atmosferyczne szczególnie jest narażone drewno krajowe, które jest miękkie. Drewno pochodzące z rodzimych gatunków drzew musi być poddane zabiegom konserwacyjnym, aby przetrwało dłużej. Bardziej odporne jest twarde drewno egzotyczne. Nie ulega ono szkodnikom ani chorobom i nie niszczy się pod wpływem wilgoci. Drewno egzotyczne szarzeje i zmienia kolor pod wpływem słońca, jednak czasem może być to uznane za zaletę. Aby zapobiec zmianie barwy, drewno egzotyczne należy pokryć warstwą oleju. Wadą drewna egzotycznego jest jego cena, z tego też powodu w rodzimych ogrodach najczęściej króluje drewno krajowe.

Gotowe elementy drewniane jak elementy małej architektury ogrodowej, altany, meble ogrodowe, donice, ogrodzenia, palisady i inne, są fabrycznie zaimpregnowane metodą ciśnieniową. Elementy drewniane można też kupić w stanie surowym. Należy je wówczas samemu zabezpieczyć przed szkodliwym wpływem warunków atmosferycznych. Impregnowanie i malowanie drewna we własnym zakresie jest łatwe i pozwala na osiągnięcie bardzo dobrych efektów. Dlatego warto wyliczyć, na ile impregnacja fabryczna podniesie koszty inwestycji i czy nie bardziej opłaca się wykonać ją samemu.

Impregnat

Chroni drewno przed szkodnikami, glonami i grzybami. Ponadto zabezpiecza przed wchłanianiem wilgoci. W sprzedaży są dostępne impregnaty zawierające substancje owadobójcze i likwidujące ogniska zapalne. Takie preparaty można stosować do ratowania już zainfekowanego drewna. Dostępne są też impregnaty dekoracyjne, które nadają drewnu atrakcyjny kolor i chronią je przed promieniami UV.

Impregnaty stosuje się jako bazę przed położeniem olejów i lakierów. Nanosi się je na surowe drewno (nieimpregnowane i niemalowane wcześniej), które jest następnie lakierowane lub bejcowane.

Lakier i lakierobejca

Tego rodzaju środki nie wnikają w drewno, lecz tworzą na nim przezroczystą powłokę, która chroni je od zewnątrz przed czynnikami atmosferycznymi i promieniami UV. Lakier nie zabezpiecza wystarczająco przed szkodnikami i grzybami, dlatego nakłada się go na zaimpregnowane drewno. Wyjątkiem są specjalne preparaty lakierująco-impregnujące. Lakierobejce dodatkowo posiadają pigmenty, które nadają drewnu wybrany kolor. Lakiery stosuje się co 4-7 lat.

Największym wrogiem drewna jest wilgoć. Skoki temperatury powodują zmiany objętościowe drewna, co może skutkować jego pękaniem. Długotrwałe wystawienie na promienie słoneczne natomiast sprawia, że drewno szarzeje i traci ładny wygląd.

Wadą lakieru jest łuszczenie i pękanie, gdyż nie wnika on w strukturę drewna. Wskutek tego drewno zużywa się szybkiej i wymaga odnawiania. Przed nałożeniem nowej powłoki lakieru, drewno należy dokładnie wyszlifować.

Lazura

To preperat, który łączy zalety lakieru i impregnatu, gdyż chroni drewno zarówno przed czynnikami pogodowymi, jak i przed grzybami. Wnika głęboko w drewno, a na jego powierzchni tworzy satynową powłokę. Lazurę stosuje się bezpośrednio na oczyszczoną powierzchnię. Zaleca się jej użycie co 5-8 lat.

Olej

Oleje do konserwacji drewna są produkowane na bazie olejów naturalnych. Wnikają głęboko w strukturę drewna i tworzą na nim jedwabistą powłokę. Chronią drewno przed warunkami atmosferycznymi i działaniem słońca. Ponadto zapobiegają wysychaniu i pękaniu.

Farba kryjąca

Farby stosuje się na zaimpregnowane drewno. Farba uniemożliwia dostęp powietrza i utrudnia oddychanie drewna. Ponadto uniemożliwia odprowadzenia wilgoci na zewnątrz. Dlatego farby kryjące skracają trwałość drewna. Ich wadą jest również to, że zakrywają naturalne słoje drewna.

Najlepsze do stosowania w ogrodzie są farby akrylowe, gdyż łatwo wysychają i nie ulegają degradacji. Ponadto umożliwiają wyparowanie wody z drewna, które nie pęka. Ich wadą jest brak zabezpieczenia przed grzybami i owadami.

Płynne masy bitumiczne

Służą do zabezpieczania elementów drewnianych, które są wkopane w ziemię. Jednak jest to środek toksyczny i nieskuteczny, gdyż pęka z biegiem czasu i przestaje chronić drewno przed przedostawaniem się wilgoci. Dlatego należy stosować je w ostateczności. Najlepiej zakupić drewno fabrycznie impregnowane ciśnieniowo.

Wybierając preparat, należy sprawdzić, czy zawiera biocydy chroniące przed pleśnią, grzybami i owadami. Preparaty bez tego składnika nie nadają się do ochrony drewna ogrodowego.

Który preparat wybrać?

Meble ogrodowe należy zabezpieczyć twardą lakierobejcą odporną na zadrapania. Do mebli i elementów z drewna egzotycznego najlepiej zastosować oleje do drewna.

Duże powierzchnie drewniane, jak podłogi, ogrodzenia czy ściany, najlepiej konserwować przy pomocy lakierobejcy woskowej.

Jeśli zdecydujemy się na korzystanie z preparatów bezbarwnych, należy przeczytać na opakowaniu, czy zapewniają zabezpieczenie przed promieniami UV. Barwniki zawarte w preparatach barwiących dodatkowo zabezpieczają przed promieniami słonecznymi, które z biegiem lat powodują szarzenie drewna.

Wybierając preparat barwiący, w niewidocznym miejscu należy dokonać próby, aby przekonać się, jaki kolor uzyskamy. Wzorniki producenta pokazują kolor na drewnie sosnowym. Malując drewno innego rodzaju, możemy uzyskać inny odcień.

Wybierając preparat, należy też przeczytać, czy zawiera biocydy chroniące przed pleśnią, grzybami i owadami. Preparaty bez tego składnika nie nadają się do ochrony drewna ogrodowego, które wcześniej nie zostało zabezpieczone odpowiednim impregnatem.

Jak nakładać preparaty konserwujące?

Zabezpieczanie drewna ogrodowego jest banalnie proste. Wystarczy oczyścić jego powierzchnię i nanieść preparat w kilku warstwach.

Zanieczyszczenia drewna - kurz, grzyby - powodują, że środek konserwujący ma mniejszą przyczepność i słabiej działa. Dlatego przed nałożeniem preparatu, drewno trzeba dokładnie oczyścić. Jeśli zamierzamy stosować impregnat na bazie wody, elementy drewniane należy umyć wodą z detergentem, wypłukać i poczekać aż wyschną. Przed zastosowaniem impregnatów rozpuszczalnikowych, drewno trzeba oczyścić rozcieńczalnikiem ftalowym. Jeśli drewno jest mocno zabrudzone, np. porostami, glonami lub grzybami, stosuje się specjalne preparaty do czyszczenia, które dodatkowo odtłuszczają powierzchnię. Plamy żywicy lub tłuszczu można usunąć, stosując benzynę ekstrakcyjną.

Kolejną czynnością jest przetarcie powierzchni papierem ściernym. Ubytki w elementach drewnianych uzupełnia się szpachlą do drewna. Następnie pędzelkiem lub wałkiem wzdłuż słojów nanosimy preparat konserwujący. Należy zapoznać się z instrukcją danego preparatu, aby wiedzieć, ile warstw należy nałożyć. Preparat najczęściej nanosi się trzykrotnie. Kolejną warstwę kładzie się dopiero po 2-3 dniach.

Nanoszenie impregnatu metodą natryskową jest mniej wydajne, gdyż w ten sposób mniej środka dociera do drewna, za to dużo rozpyla się w powietrzu. Można stosować również moczenie elementów w impregnacie, lecz jest to bardziej kłopotliwe, gdyż do moczenia nadają się tylko małe elementy, a są zużywane duże ilości środka konserwującego.

Ważne jest, aby preparaty nanosić cienką warstwą. Zbyt gruba powłoka spowoduje, że środek nie tylko zasłoni słoje drewna, lecz może pękać i kruszyć się po pewnym czasie. Prace z użyciem środków konserwujących należy wykonywać w gumowych rękawicach i ubraniach ochronnych. Resztek preparatów nie należy wylewać do kanalizacji.

Kiedy konserwować?

Jednorazowa impregnacja, fabryczna czy wykonana we własnym zakresie, nie zabezpiecza drewna na zawsze. Zabiegi konserwacji trzeba ponawiać. Producenci preparatów na opakowaniach podają informacje na temat tego, kiedy zabieg należy powtórzyć. Wiele jednak zależy od pogody, warunków eksploatacji, a także zdarzeń losowych. Elementy drewniane warto kontrolować w każdym sezonie i szybko reagować w przypadku zauważenia uszkodzeń.

Szczególnie istotne jest, aby drewno, które będziemy konserwować, było suche. Dlatego warto poczekać na ciepłą, suchą pogodę. Preparat musi wyschnąć i zostać nałożony w kilku warstwach (w odstępach minimum 24-godzinnych). Dlatego warto wybrać okres, gdy słoneczna pogoda potrwa przynajmniej kilka dni. Należy unikać stosowania środków rano lub przed deszczem, gdy panuje wilgoć. Środki konserwujące wymagają ciepłej, lecz nie upalnej pogody. Najczęściej powinna być to temperatura od 5 do 25 stopni.

Konserwację trzeba ponawiać. Producenci preparatów informują, kiedy zabieg należy powtórzyć. Wiele w tym przypadku zależy także od pogody oraz warunków eksploatacji.

Błędy popełniane podczas konserwacji:

• Wybieranie preparatów uniwersalnych, które wydają się łatwe w użyciu. Preparaty powinny być dobrane w zależności od rodzaju drewna, inne do mieszkania, inne do ogrodu. Należy dobrać preparat do rodzaju drewna, które chcemy zabezpieczyć. Dla mebli ogrodowych z miękkiego drewna zaleca się położenie twardej powłoki ochronnej w postaci lakieru. Zaś dla drewna egzotycznego najlepsze jest zabezpieczenie olejem.
• Nakładanie zbyt grubej warstwy preparatu. Powierzchnia drewna pomalowanego zbyt grubo nie do końca wysycha. Skutkiem tego jest łuszczenie i pękanie powłoki. Ponadto gruba warstwa wygląda nieestetycznie, gdyż rysunek słojów zostaje zakryty. Aby uniknąć tego błędu, należy przeczytać na etykiecie ile metrów powierzchni można pomalować przy pomocy zawartości danego opakowania.
• Używanie tanich rozwiązań zamiast specjalnych preparatów do drewna. Niektórzy jako niedrogi zamiennik wybierają stary olej silnikowy. Ten sposób nie jest jednak zalecany. Jest niebezpieczny dla zdrowia i środowiska naturalnego.