Bieluń (datura) - jak uprawiać na balkonie?

Bieluń (datura) i brugmansja – różnice

Skąd bierze się takie zamieszanie? W botanice od czasów genialnego Linneusza obowiązuje nazewnictwo roślin binominalne. To znaczy, nazwa każdego gatunku składa się z nazwy rodzajowej oraz wyróżniającego epitetu gatunkowego. Znając pełną nazwę naukową, można jednoznacznie porozumieć się z miłośnikami roślin na całym świecie. Jest tylko drobny problem: w każdej dziedzinie nauki następuje postęp; najnowsze badania wykazują czasem, że rośliny uznawane długo za bardzo blisko spokrewnione ze sobą należą do różnych rodzajów, a nawet rodzin. Okazało się, że traktowane jako jeden rodzaj botaniczny gatunki bielunia i brugmansji różnią się na tyle, że zostały wydzielone w dwa rodzaje Datura i Brugmansia.

Na pierwszy rzut oka, nie wdając się w botaniczne szczegóły, najłatwiej jest odróżnić bieluń od brugmansji po kwiatach: bieluń ma kwiaty wzniesione do góry, a brugmansja zwieszone w dół. Wracamy więc do tytułowego pytania z pełną świadomością, o jaką roślinę chodzi.

Gatunki i odmiany datury

Bieluń (Datura L.) ze względu na zawartość silnie trujących i halucynogennych substancji we wszystkich częściach rośliny znany jest od ponad dwóch tysięcy lat. Efektowny pokrój oraz piękne, w odróżnieniu od brugmansji skierowane do góry kwiaty sprawiają, że bieluń jest też popularną rośliną ozdobną. Może być uprawiany w pojemnikach na balkonach i tarasach.

1. Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium L.)

Jednoroczna roślina zielna dorastająca do wysokości 50 do 120 cm. Łodyga jest widlasto rozgałęziona, naga z jajowatymi, zaostrzonymi liśćmi. W rozwidleniach pędów albo na wierzchołku rozwijają się bardzo duże, lejkowate kwiaty. Korona kwiatu jest biała, czasem z niebieskim nalotem. Kwitnie od lipca do sierpnia, a nawet do października.

• Datura stramonium var. inermis – owoce bez kolców.
• Datura stramonium var. tatula – kwiaty z niebieskim nabiegiem.

2. Bieluń surmikwiat (Datura metel L.)

Roślina zielna dorastająca do 150 cm wysokości, o żywotności do trzech lat. Łodygę ma silnie rozgałęzioną, nagą, u dołu zdrewniałą w kolorze od ciemnofioletowego do jasnozielonego z fioletową podstawą. Kwiaty mogą być białe, purpurowe, fioletowe albo żółte – niczym świeczki skierowane do góry.

• Datura metel ‘Flore Pleno’ – pełne purpurowe kwiaty z białymi plamkami.
• Datura metel ‘Balerina Yellow’ i ‘Balerina Purple’ – o kwiatach żółtych albo purpurowych.
• Datura metel ‘Trubadur’ – białe kwiaty, wysokość do 70 cm.

3. Bieluń indiański (Datura inoxia Mill.)

Jednoroczna roślina zielna o wysokości 60 do 150 cm. Liście są omszone, w szarawym kolorze. Liście ma prawie owalne z żyłkowaniem. Białe kwiaty w formie lejka początkowo rosną skierowane do góry, a z czasem przechylają się do dołu. Zaczyna kwitnąć na początku lata i rozwija kwiaty aż do jesiennych chłodów.

Stanowisko i podłoże dla uprawy datury

Bieluń ma znaczne wymagania, co do stanowiska. W okresie letnim roślina czuje się najlepiej w miejscu nasłonecznionym. Ważne jest też, zwłaszcza w fazie wzrostu, aby stanowisko było wystarczająco ciepłe. Poza tym może rosnąć również w półcieniu. Trzeba zwracać uwagę, aby miejsce bielunia na balkonie było osłonięte od wiatru, najlepiej przy ścianie domu. Na balkonie i tarasie nie powinien bieluń stać w pełnym słońcu.

Nie tylko miejsce, ale również substrat odgrywa ważną rolę. Ziemia użyta do sadzenia rośliny powinna mieć wysoką przepuszczalność, dużą wilgotność, zawartość gliny i wiele składników odżywczych. Dobrze nadaje się żyzna ziemia doniczkowa z dodatkiem glinianego granulatu, która pomaga gromadzić wodę i składniki pokarmowe.

Jak podlewać i nawozić daturę?

Bieluń ma wysokie zapotrzebowanie na wodę szczególnie w miesiącach letnich. Podłoże powinno pozostawać stale wilgotne. W zależności od wielkości doniczki może się zdarzyć, że nie wystarcza nawet trzykrotne w ciągu dnia podlewanie rośliny, aby uniknąć okresowego więdnięcia liści. Zimą natomiast substrat należy utrzymywać w stanie tylko lekko wilgotnym.

Aby bieluń mógł w pełni zaprezentować urodę swoich kwiatów, trzeba go regularnie zasilać. Wiosną podczas przesadzania należy wymieszać ziemię z nawozem o przedłużonym działaniu dla roślin doniczkowych. Poza tym od maja do końca lipca wymaga podlewania płynnym nawozem dwa razy w tygodniu.

Bieluń (datura) – sposoby rozmnażania

Rozmnażać można bieluń przez ukorzenianie pędów albo z nasion. Do kiełkowania nasion bielunia trzeba stworzyć odpowiednie warunki:

• temperaturę powietrza ok. 20°C,
• przepuszczalne podłoże,
• stale wysoką wilgotność.

Zachowanie ostrożności podczas przechowywania nasion

Nie tylko liście, korzenie i wszystkie części bielunia są trujące, ale również nasiona zawierają wysokie stężenie szkodliwych substancji. Dlatego też nasiona po zbiorze powinny być wyjątkowo dobrze zabezpieczone przed dziećmi. Nawet niewielka liczba tych drobnych nasion może mieć skutek śmiertelny.

Czy można przezimować bieluń?

Gatunki i odmiany bielunia są z reguły jednoroczne. Zimowanie roślin nie jest więc możliwe (z wyjątkiem np. Datura metel), ponieważ ich cykl życiowy jest ustawiony na jednoroczny wzrost i wytworzenie nasion.