Surmia bignoniowa (katalpa)

Botaniczna nazwa rośliny to surmia bignoniowa, ale w użyciu bywają też inne, jak katalpa bignoniowa albo zwyczajna. Należy do występującej w tropikach rodziny bignoniowatych. Nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy drzewa „kutuhlpa” w języku Krików (Muscogee), co oznacza „skrzydlata głowa” i nie ma związku z indiańskim plemieniem Catawba. Epitet gatunkowy nawiązuje do podobieństwa tego gatunku do roślin z rodzaju Bignonia (nazwanego na cześć Jean-Paul Bignon’a). Ojczyzną surmii bignoniowej są południowo-wschodnie regiony Ameryki Północnej. Rośnie na wilgotnych i żyznych glebach wzdłuż Missisipi i innych rzek.

Surmia bigoniowa (katalpa) – drzewo o dekoracyjnych kwiatach

Katalpa bignoniowa jest średniej wielkości drzewem, często uprawianym w ogrodach. W młodości rośnie bardzo szybko, roczne przyrosty 40 do 50 cm nie są na dobrej glebie rzadkością. Tworzy zwykle wiele pni, a w starszym wieku szeroką, rozłożystą koronę. Końce dolnych gałęzi leżą często na ziemi. Osiąga z wiekiem wysokość 10 do 15 m i szerokość korony 8 do 12 m. Kora jest jasnobrązowa i cienka. Drzewo jest stosunkowo krótko żyjące – po około stu latach zaczyna obumierać.

Liście są sercowate i duże, mają do 20 cm długości i podobną szerokość. Górna strona jest ciemnozielona, dolna jasnozielona i mniej lub więcej miękko owłosiona. Liście opadają bez jesiennego przebarwiania. Nieprzyjemnie pachną po roztarciu, co wyróżnia gatunek od innych przedstawicieli rodzaju Catalpa. Bardzo późne rozwijanie liści wiosną i wczesne ich zrzucanie jesienią spowodowało nadanie roślinie żartobliwego przydomka „urzędnicze drzewo”, jako że „przychodzi bardzo późno i wychodzi jako pierwsze”.

Białe, dzwonkowate, obupłciowe kwiaty otwierają się w czerwcu-lipcu. Wewnątrz mają ciemną, purpurową plamkę i żółty rysunek. Są zebrane w wiechy liczące 20 i więcej kwiatów. Owocami są przypominające strąki torebki o długości do 40 cm i średnicy 5 do 7 mm.