Bukszpan zwyczajny

Bukszpan zwyczajny albo wieczniezielony jest krzewem z rodziny bukszpanowatych. Nazwę rodzajową nadali roślinie prawdopodobnie Rzymianie, przejmując grecką nazwę pyxos, używaną przez Teofrasta z Eresos. Co ciekawe, bukszpan nosi podobną nazwę w wielu różnych językach, co się rzadko zdarza.

Wolno rosnący, piękny krzew

Jest to bardzo wolno rosnący krzew, który osiąga zwykle do 4 m wysokości, a dopiero w wieku ponad 100 lat dorasta do 8 m. Liście ma niewielkie, do 2 cm długości, skórzaste, krótkoogonkowe i całobrzegie. Są eliptyczne, na krawędzi nieco zwinięte, ciemnozielone i połyskujące. Dolna powierzchnia liści jest jaśniejsza. Maja swoisty zapach. Kora jest zielona, później szara do ochrowej, z wiekiem miejscami się łuszczy.

Kwiaty i nasiona rośliny

Kwiaty bukszpanu są żółtawobiałe, niepozorne, zebrane w gęste grona. Rozwijają się od marca do maja. Bukszpan jest rośliną jednopienną o kwiatach rozdzielnopłciowych. Każde grono składa się z reguły z jednego centralnie ustawionego kwiatu żeńskiego i wielu stojących po bokach kwiatów męskich. We wrześniu pękają torebki nasienne i każda z nich rozsiewa po dwa czarne, połyskujące nasiona.   

Kwiaty bukszpanu wytwarzają dużą ilość nektaru i pyłku i są z tego względu chętnie odwiedzane przez pszczoły i inne owady. Wcześnie zakwitający bukszpan ma dla nich ważne znaczenie. Zapach specjalnych wyrostków nasion wabi mrówki, które je roznoszą. W ten sposób bukszpan razem z żarnowcem należy do nielicznych krzewów, wykorzystujących zjawisko myrmekochorii, czyli mrówkosiewności.

Jakie zastosowanie ma bukszpan?

Po wiekach spontanicznej mutacji i zamierzonej selekcji istnieje dzisiaj ponad 60 odmian bukszpanu wieczniezielonego. Różnią się barwą, wielkością i kształtem liści, pokrojem oraz prędkością wzrostu.