Jak zabezpieczyć system nawadniania przed mrozem?

Woda, zamarzając, zwiększa swoją objętość o około 9%. W praktyce oznacza to, że każda kropla, która zostanie w rurze, może działać jak klin rozsadzający plastik, metal czy gumowe uszczelki. Jeśli nie opróżnisz systemu przed nadejściem mrozów, możesz spodziewać się pęknięć w rurach, uszkodzonych złączek, zniszczonych zraszaczy i nieszczelnych elektrozaworów. Naprawa takich szkód często wymaga rozkopania zadbanego trawnika i wymiany kosztownych elementów, dlatego profilaktyka jest zawsze tańsza i rozsądniejsza niż późniejsze działania naprawcze. Co więcej, zamarznięta woda pozostawiona w urządzeniach elektronicznych, takich jak sterowniki lub czujniki, może prowadzić do zwarć i trwałego uszkodzenia komponentów.

Przygotowanie do zimowego opróżniania systemu

Zanim rozpoczniesz zabezpieczanie instalacji, powinieneś dokładnie poznać jej budowę. Ważne jest, abyś wiedział, ile sekcji posiada Twój system, gdzie znajdują się zawory, elektrozawory i zawory spustowe, a także czy projekt przewidywał specjalne przyłącze do sprężarki. Warto też ustalić, które elementy są umieszczone pod ziemią, a które wystają ponad jej powierzchnię. Ten etap analizy ułatwia późniejsze działanie i zapobiega pomyłkom.

Kiedy już wiesz, jak przebiega Twoja instalacja, musisz zdecydować, w jaki sposób ją opróżnić. Najczęściej stosuje się trzy metody: grawitacyjne spuszczanie wody, automatyczne odwadnianie oraz przedmuchiwanie sprężonym powietrzem. Pierwsze dwa sposoby są skuteczne tylko wtedy, gdy system został odpowiednio zaprojektowany i wyposażony w zawory spustowe w najniższych punktach. Jeśli jednak nie masz pewności, czy cała woda spłynie grawitacyjnie, najlepszym rozwiązaniem jest użycie kompresora. Przedmuchiwanie powietrzem usuwa nawet resztki wody z trudno dostępnych miejsc, dzięki czemu możesz mieć pewność, że nic nie zamarznie.

Opróżnianie systemu nawadniania

Proces przygotowania zaczyna się od odcięcia dopływu wody. Główny zawór należy zamknąć, a następnie otworzyć wszystkie zawory w instalacji, by umożliwić wypłynięcie wody grawitacyjnie. Jeśli posiadasz zawory spustowe w najniższych punktach systemu, pozostaw je otwarte do momentu, aż woda całkowicie przestanie wypływać. W przypadku pomp ogrodowych, które znajdują się na powierzchni, konieczne jest ich opróżnienie i przeniesienie do suchych, nieprzemarzających pomieszczeń. Pompy głębinowe zwykle są bezpieczne, ponieważ znajdują się poniżej strefy przemarzania gruntu.

Kiedy system zostanie wstępnie opróżniony, można przystąpić do właściwego przedmuchiwania. W tym celu podłącza się sprężarkę do przyłącza serwisowego lub zaworu poboru wody. Ważne jest, by powietrze wprowadzać stopniowo i z umiarkowanym ciśnieniem zazwyczaj nieprzekraczającym 3-3,5 bara, aby uniknąć uszkodzeń elementów instalacji. Najlepiej rozpocząć od sekcji położonej najdalej od punktu podłączenia, następnie przechodzić do bliższych. W trakcie przedmuchiwania zraszacze będą unosić się i wypuszczać powietrze wraz z resztkami wody. Proces należy kontynuować do momentu, aż z dysz zacznie wydobywać się tylko suche powietrze. Dla pełnej pewności można powtórzyć procedurę jeszcze raz po kilku minutach, ponieważ woda z zakamarków rur często wypływa z opóźnieniem.

Po zakończeniu pracy wszystkie zawory powinny zostać zamknięte, z wyjątkiem tych spustowych, które pozostawia się lekko otwarte, by umożliwić ewentualny odpływ pozostałej wilgoci.

Zabezpieczenie poszczególnych elementów

Opróżnienie rur to tylko część zadania. Równie ważne jest przygotowanie elementów nadziemnych. Sterowniki, szczególnie te zainstalowane na zewnątrz, najlepiej zdemontować i przechować w suchym, nieprzemarzającym miejscu. Urządzenia montowane w pomieszczeniach można pozostawić, lecz warto przełączyć je w tryb zimowy lub odłączyć zasilanie. Filtry i reduktory ciśnienia powinny zostać wyjęte, dokładnie oczyszczone i osuszone. Elektrozawory, jeśli nie są odporne na mróz, również należy zdjąć lub przynajmniej przedmuchać powietrzem. Czujniki deszczu czy wilgotności gleby można pozostawić na miejscu, o ile mają szczelną obudowę, a w przeciwnym razie lepiej je zdemontować i przechować w suchym pomieszczeniu. Z kolei węże, zraszacze i pistolety do podlewania warto odłączyć, opróżnić z wody i schować. Krany zewnętrzne dobrze jest dodatkowo owinąć materiałem izolacyjnym lub pianką, aby zabezpieczyć je przed przemarzaniem.

Kiedy najlepiej wykonać zabezpieczenie?

Idealnym momentem na przygotowanie systemu do zimy jest przełom października i listopada, zanim temperatura spadnie poniżej zera. Warto obserwować prognozy pogody i zaplanować prace w ciepły, suchy dzień. Zbyt wczesne spuszczanie wody nie ma sensu, jeśli system jest jeszcze potrzebny, ale czekanie do pierwszych przymrozków może skończyć się katastrofą. Dobrze przeprowadzone zabezpieczenie wystarczy na całą zimę, ale w przypadku wyjątkowo długich lub wilgotnych sezonów zimowych można powtórzyć przedmuchiwanie w styczniu lub w lutym.

Jak zabezpieczyć system nawadniania przed mrozem?