Róże pienne (róża na pniu): odmiany, uprawa

Bogato kwitnące róże pienne są szczególną atrakcją i znajdą dla siebie miejsce nawet w małym ogrodzie. Kto szuka czegoś innego niż krzewy i szpalery, różane drzewka spełnią jego oczekiwania. Z natury żadna róża nie tworzy pnia, aby więc róża rabatowa, ogrodowa albo pnąca stała się pienną, trzeba najpierw wybrać odpowiednią odmianę i zaszczepić ją na specjalnie przygotowanym pędzie dzikiej róży. Regularne przycinanie służy następnie temu, aby zachować formę korony i pobudzić roślinę do kwitnienia przez całe lato.

Właściwości i forma wzrostu róż piennych

Róże pienne nie tworzą samodzielnej klasy, jak róże wielokwiatowe, czy wielkokwiatowe. Powstają przez okulizację, czyli przeszczepienie pączka liściowego wybranych odmian róż wszystkich klas na podkładkę. Podkładkę stanowi specjalnie wyhodowany pęd dzikiej róży. Wysokość okulizacji określa położenie korony różanego drzewka.

Jeśli się dobrze przyjrzeć, róża pienna zawsze składa się z co najmniej dwóch odmian. Podkładkę tworzy zazwyczaj mocna odmiana dzikiej róży. Na niej szczepiona jest odmiana róży rabatowej albo wielokwiatowej, rozwijającej liczne wspaniałe kwiaty. Wysokość róży piennej w żadnym razie nie zależy od odmiany róży szlachetnej, ale od wysokości podkładki. W wielu szkółkach róże pienne tej samej odmiany są podzielone na różne grupy pod względem wysokości.

Biorąc pod uwagę wysokość pnia, można róże pienne umownie podzielić na kilka grup:

• Róże niskopienne – 40-50 cm. Na wysokości około pół metra przeszczepione zostały odmiany róż miniaturowych. Poprzez pewną odległość od powierzchni ziemi zmniejsza się ryzyko zakażenia chorobami grzybowymi przenoszonymi przez glebę, jak na przykład czarna plamistość róży.
• Róże półpienne – 60-80 cm. Idealne do uprawy w donicach.
• Róże wysokopienne – 90-110 cm. Klasyczne róże pienne, których korony znajdują na optymalnej wysokości do podziwiania kwiatów i aromatu. Wyprostowane odmiany róż są poza tym przyjazne dla dzieci. Najmłodsi miłośnicy róż nie narażeni na zranienia ostrymi kolcami.
• Róże pienne zwisłe – 130-150 cm. Na tej wysokości szczepi się zwykle róże pnące albo okrywowe. Szczególnie efektownie wyglądają róże pnące z ich sięgającymi ziemi kaskadami kwiatów.
• Róże wysokopienne zwisłe ->150 cm. Róże pienne potrafią przemienić najmniejszy nawet ogród w prawdziwy klejnot. Wystarczy mała rabatka, aby zaprezentować na niej różane drzewko. Pełne uroku korony róż piennych tworzą drugie kwitnące piętro w ogrodzie. Mogą być też ozdobą tarasu albo balkonu rosnąc w doniczce.

Kto nie ma do dyspozycji własnego ogrodu, może mniejsze odmiany z doskonałym skutkiem posadzić do dużej doniczki albo pojemnika. Pielęgnacja róż piennych doniczkowych jest ukierunkowana, podobnie jak w przypadku roślin gruntowych, na odmianę szlachetną. Wiosenne zabiegi przycinania (marzec/kwiecień) mają na celu utrzymanie odpowiedniej formy korony. Koniecznością jest też osłonięte od wiatru stanowisko, a także podpórka albo specjalny stojak, aby elegancka róża pienna nie uległa uszkodzeniu. Aby róże pomyślnie przezimowały, trzeba zarówno rabatowe, jak i doniczkowe, dobrze zabezpieczyć przed mrozem. Służą do tego celu worki jutowe, włóknina i różne maty izolacyjne. 

Stanowisko dla róży piennej

Róże pienne wymagają takiej samej gleby, jak „normalne” róże. Dobrze rosną na glebie średnio ciężkiej, z zawartością gliny, próchnicy i piasku. Miejsce posadzenia ma dla róż piennych nawet większe znaczenie, niż dla innych. Bardzo źle się czują na stanowisku narażonym na ustawiczne silne wiatry nawet, jeśli mają podporę.

Róże pienne wymagają takiej samej gleby, jak „normalne” róże. Dobrze rosną na glebie średnio ciężkiej, z zawartością gliny, próchnicy i piasku.

Różane drzewka nie powinny też mieć za bliskich sąsiadów mocno rozrastających się konkurentów. Walka z nimi pochłaniałaby zbyt wiele energii. Jeżeli gleba w miejscu przeznaczonym dla róż jest zbita, należy ją spulchnić przynajmniej na metr głębokości. Głęboko rozwinięty system korzeniowy róż nie może napotykać na swojej drodze przeszkód. Żyzna, dobrze przepuszczalna i napowietrzona gleba pozwoli różom piennym pokazać całą swoją urodę.

Różane drzewka nie powinny też mieć za bliskich sąsiadów mocno rozrastających się konkurentów. Walka z nimi pochłaniałaby zbyt wiele energii.

Podlewanie i nawożenie

Zasadniczo róże pozwalają się chętnie rozpieszczać wodą i składnikami odżywczymi, ale są wrażliwe na zastoje wody i często reagują na nie zgnilizną korzeni. Trzeba je podlewać umiarkowanie i nie dopuszczać do przeschnięcia. Kto chciałby dla swoich królowych kwiatów stworzyć optymalne warunki, powinien przeprowadzić specjalną analizę gleby, aby stwierdzić, czego im brakuje albo co jest w nadmiarze.

W większości dobrze zagospodarowanych ogrodów nie ma obawy o niedobór jakiegoś składnika. Jeśli jednak nigdy wcześniej nie były w tym ogrodzie sadzone róże, albo ogród jest świeżo założony, warto zlecić prostą analizę. Jest ona tym bardziej wskazana, jeśli istnieje podejrzenie, że zebrało się w glebie zbyt dużo na przykład fosforu albo potasu. Nadmiar składników pokarmowych prowadzi do tego, że róże dalej rozwijają pędy, chociaż właściwie zaczęła się już faza spoczynku. Delikatne nowe pędy nie zdrewnieją przed zimą i przemarzną.

Trzeba pamiętać, że róże powinny być nawożone tylko w okresie wzrostu, a więc wiosną i latem. Ostatnia dawka nawozu może być podana najpóźniej pod koniec lipca, a jeszcze lepiej pod koniec czerwca. Nawóz organiczny jest przy tym lepszy od mineralnego.

Przycinanie róż piennych

Róże okulizowane nie na szyi korzeniowej, ale na wysokiej podkładce przycina się, podobnie jak inne róże, w porze wiosennej. Powtarzające kwitnienie róże pienne przycina się podobnie jak róże rabatowe, czy krzewiaste. Aby uzyskać piękny, regularny kształt korony, trzeba pędy odpowiednio skrócić, a potem je korygować.

Róże okulizowane nie na szyi korzeniowej, ale na wysokiej podkładce przycina się, podobnie jak inne róże, w porze wiosennej.

Pewną osobliwością w pielęgnowaniu róż piennych jest konieczność poskramiania dzikich pędów. Jak każda róża okulizowana, także pienna, wypuszcza pędy nie zawsze tam, gdzie powinna. A mianowicie nie tylko powyżej miejsca szczepienia, ale na przykład bezpośrednio od korzeni albo gdzieś z pnia. Te niepożądane pędy należy niezwłocznie usuwać, ponieważ zabierają wodę, światło i składniki pokarmowe róży szlachetnej.

Najpiękniejsze odmiany róż piennych

Istnieje mnóstwo przeróżnych odmian róż, które są szczepione na pniu. Te same odmiany można spotkać w różnych wielkościach. Oto kilka przykładów pięknych odmian w różnych kolorach i formach:

• Czerwone róże pienne
  - ‘Ingrid Bergman’ – piękna odmiana szlachetnych róż; kwiaty pełne w kolorze ciemnej czerwieni; subtelny zapach; wysokość 60-70 cm; duża zimoodporność.
  - ‘Climbing Alberich’ – urocza róża pienna o kwiatach w kolorze czerwonej porzeczki; bujnie kwitnie; ma lekki zapach; rośnie zwisając łukowato; wysokość pnia ok. 140 cm; zimoodporna.
  - ‘Duftwolke’ – mocno pachnąca odmiana rabatowa; pełne kwiaty koralowoczerwone; wyprostowany wzrost z dobrym rozgałęzieniem; wysokość pnia 60-70 cm.
  - ‘Gärtnerfreude’ – odmiana róży okrywowej z rozłożystą koroną; kwiaty pełne w kolorze malinowoczerwonym; pędy wiotkie, zwisające; wysokość pnia 130-140 cm.
• Białe róże pienne
  - ‘Guirlande d‘Amour’ – róża rambler o słabym wzroście; tworzy dużo małych, pełnych kwiatów białego koloru; ma przyjemny zapach; kompaktowy pokrój; wysokość pnia 130-140 cm.
  - ‘Snow Ballet’ – efektowna odmiana okrywowa; pełne, czysto białe kwiaty; pędy wygięte łukowato; wysokość 50-60 cm. 
  - ‘Aspiryn’ – piękna odmiana rabatowa; pełne, białe kwiaty; przyjemny zapach; kompaktowy wzrost; wysokość pnia 130-140 cm.
• Różowe róże pienne
  - ‘Leonardo da Vinci’ – bujnie kwitnąca odmiana rabatowa; pełne, ciemnoróżowe kwiaty; subtelny zapach; wysokość pnia ok. 50 cm; zimoodporna.
  - ‘Marie Curie’ – odmiana rabatowa o zwartej, krzaczastej koronie; w zależności od pogody kwiaty mają kolor od morelowopomarańczowego do różowego; przyjemny zapach; wysokość pnia do 70 cm; zimoodporna.
  - ‘Pierre de Ronsard’ – odmiana o trochę staromodnym wyglądzie; kwiaty bardzo duże, pełne w kolorze bladego różu; wysokość do 90 cm. 
  - ‘Aprikola’ – odmiana rabatowa; kwiaty półpełne, morelowo-żółte do różowych; przyjemny zapach; wysokość 60-70 cm; zimoodporna. 
  - 'Pink Swany’ – odmiana róży okrywowej; kwiaty pełne w mocnym różu; wysokość 40-50 cm; pędy zwisające; mocna i mrozoodporna.
  - ‘Augusta Luise’ – szlachetna odmiana o pełnych, brzoskwiniowych kwiatach; mocny zapach; wysokość 60-70 cm; zimoodporna.
  - ‘The Fairy’ – odmiana róży okrywowej; mnóstwo pełnych kwiatów o czysto różowym kolorze; lekki zapach; gęsty, zwisający wzrost; wysokość ok. 90 cm.    
• Żółte róże pienne
  - ‘Goldelse’ – kompaktowa odmiana róży rabatowej; kwiaty pełne, ciemnopomarańczowe, delikatny zapach; wysokość pnia do 90 cm; dobra zimoodporność. 
  - ‘Golden Celebration’ – odmiana angielska; wspaniałe, pełne kwiaty w kolorze nasyconego złota; mocny zapach; wysokość ok. 140 cm; wzrost krzaczasty; zimoodporna.
  - ‘Hansestadt Rostock’ – odmiana rabatowa; pełne kwiaty w kolorze morelowobursztynowym; zapach lekko korzenny; wysokość 60-70 cm; zimoodporna.
• Liliowe róże pienne
  - ‘Minerva’ – odmiana bujnie kwitnącej roży rabatowej; kwiaty pełne, liliowe, o pięknym zapachu; powtarza kwitnienie jesienią; wysokość ok. 60 cm; nadaje się do uprawy doniczkowej.
• Wielobarwne róże pienne
  - ‘Brocalinde’ – niezwykłe, czerwono paskowane kwiaty o bardzo silnym zapachu; bogate kwitnienie jesienne; ciemne, błyszczące liście; wysokość ok. 50 cm; zimoodporna.