Problemy z rozmarynem: usychanie, brązowe liście, biały nalot. Jak zapobiegać?

Rozmaryn usycha – w czym tkwi problem?

Najczęściej stoi za tym zgnilizna korzeni. Brzmi to paradoksalnie, ale w rzeczywistości tak jest: rozmaryn schnie, kiedy ma zbyt wiele wilgoci. Nadmiar wody wywołany zbyt częstym podlewaniem, albo zbyt ciężką i nieprzepuszczalną glebą prowadzi do tego, że korzenie gniją. Ostatecznie nie są w stanie zaopatrzyć nadziemnej części rośliny w dostateczną ilość wody i środków odżywczych. W dalszej kolejności gnijące korzenie bywają zwykle opanowane przez bytujące w glebie mikroorganizmy, najczęściej grzyby.

Jeśli więc rozmaryn wygląda na przesuszony, mimo iż jest regularnie podlewany, a ziemia nie wygląda na przesuszoną, należy go niezwłocznie wykopać i dokładnie obejrzeć korzenie pod lupą.

Jak ratować schnący rozmaryn?

Przy odrobinie szczęścia i szybkim działaniu można usychanie rozmarynu powstrzymać i uratować roślinę. Akcję ratunkową prowadzi się w następujący sposób:

• Wykopać chory rozmaryn, a doniczkowy wyjąć po prostu z pojemnika.
• Usunąć dokładnie z korzeni znajdującą się tam ziemię, np. pod prysznicem.
• Zbadać korzenie, czy nie ma na nich oznak zgnilizny.
• Chore korzenie odciąć ostrym nożem i usunąć.
• Zanurzyć korzenie w ukorzeniaczu, co zapobiegnie też rozwojowi grzybów.
• Posadzić rozmaryn na nowym miejscu, a doniczkowy - w nowy substrat.

Po przesadzeniu rozmarynu, albo przed, należy krzew mocno przyciąć. Wszystkie suche, chore i podejrzanie wyglądające pędy trzeba usunąć. Nie ciąć jednak starego drewna, ponieważ stamtąd trudno wypuszcza nowe pędy.

Uwaga: Rozmaryn, którego liście zwisają, ma problem z wodą, ale innej zupełnie natury. Chce pić i potrzebuje wody.

Rozmaryn ma brązowe liście – co robić?

Pojedyncze żółte albo brązowe liście na rozmarynie, podobnie jak w przypadku każdej innej rośliny, są rzeczą normalną. Nie ma jeszcze powodu do paniki. W regularnych odstępach czasu liście przebarwiają się na brązowo i obumierają – nawet wieczniezielone krzewy i drzewa muszą od czasu do czasu wymieniać swój aparat asymilacyjny. Jeśli jednak wiele liści żółknie, a na gałązkach tworzą się bezlistne luki, konieczne jest szybkie działanie. Ważne jest wtedy ustalenie przyczyny przebarwiania się liści. Przyczyny tego mogą być różne:

• błędy hodowlane,
• nieodpowiednie stanowisko,
• złe nawożenie,
• opanowanie przez szkodniki. 

Czasem obserwuje się u rozmarynu brązowienie i w końcu usychanie liści.

Usychające liście rozmarynu

W większości przypadków rozmaryn ma po prostu za mokro. Chodzi tu więc o błąd pielęgnacji, polegający na przelaniu rośliny. W swojej śródziemnomorskiej ojczyźnie nauczył się oszczędnie gospodarować wilgocią, a jego mocno rozbudowany i głęboki system korzeniowy może pobierać wodę i składniki pokarmowe z dużej głębokości. 

Czasem obserwuje się u rozmarynu brązowienie i w końcu usychanie liści. Pierwszym odruchem jest sięgnięcie po konewkę, bo pewnie roślina schnie z braku wody. Ale i w takich przypadkach przeważnie chodzi o przelanie. Rozmaryn rosnący w ogrodzie na rabacie mógł trafić na ciężką glebę, skłonną do magazynowania wody i tworzenia zastoju.

Jeśli przyczyna nie zostanie rozpoznana, roślina wkrótce uschnie. Na skutek nadmiaru wody korzenie zaczynają gnić i nie są w stanie zaopatrywać nadziemnej części rośliny ani w składniki odżywcze, ani w wodę.

Czy rozmaryn jest łatwy w uprawie?

Dla wielu osób rozmaryn należy do podstawowych gatunków w ziołowym ogródku. Jednocześnie rozmaryn nie zawsze jest łatwy w uprawie, zwłaszcza jeśli chodzi o zachowanie wilgoci. Brązowe liście rozmarynu są często wskazówką, że roślina ma za dużo wody. Pochodzący z regionu Morza Śródziemnego rozmaryn jest przyzwyczajony w swojej ojczyźnie do słonecznych i skalistych miejsc, gdzie z natury rzeczy nigdy nie ma nadmiaru wody. Mało tego, nauczył się czerpać wodę z powietrza – „pić” poranną rosę.

Jeśli na rozmarynie pokażą się brązowe liście, należy na początek na kilka dni zaprzestać podlewania, a potem robić to bardzo oszczędnie.

Ważne jest też prawidłowe podlewanie rozmarynu. Nigdy nie należy nalewać wody do podstawki doniczki. Przez podawanie wody od góry większa część wody zostaje wchłonięta przez liście, podczas gdy korzenie pozostają względnie suche. Zbyt duża wilgotność prowadzi do zgnilizny korzeni i rozwoju szkodliwych grzybów. Jeśli nawet roślina na krótko zostanie przesuszona, nic jej to nie zaszkodzi. W końcu jest do suszy przystosowana.

Szkodniki owadzie i choroby 

Obok wspomnianych błędów uprawy, przyczyną przebarwienia liści rozmarynu mogą tez być szkodniki owadzie i choroby bakteryjne i grzybowe. 

Na liściach rozmarynu pojawił się biały nalot – co to jest?

Biały nalot na liściach rozmarynu jest zwykle objawem choroby grzybowej roślin. Liście opanowane przez mączniaka wyglądają właśnie jak posypane mąką.

Rozróżnia dwa gatunki mączniaka – mączniak prawdziwy i rzekomy. Ten pierwszy występuje przy suchej i gorącej pogodzie. Mączniak rzekomy natomiast rozwija się w wilgotnych warunkach.

Opanowane przez mączniaka liście muszą być bezwzględnie usunięte i spalone. W żadnym wypadku nie nadają się na kompost.

Przy niewielkim nasileniu choroby można próbować zwalczać ją biopreparatami. Do naturalnych środków przeciwgrzybowych należą wyciągi i napary np. z pokrzywy, krwawnika, czosnku, skrzypu polnego. Jeśli mączniak rozprzestrzenił się znacznie, konieczne będą środki chemiczne – fungicydy. Roślina potraktowana fungicydem nie nadaje się oczywiście do spożycia.

• Liście żółto kropkowane przez przędziorki
  Przędziorki należą do rodziny roztoczy, są maleńkimi szkodnikami przypominającymi pajączki. Mogą być ubarwione czerwono, brązowo albo żółtawo. Roztocza odżywiają się, wysysając soki roślinne. Usuwają chlorofil i wstrzykują trujące substancje, które powodują powstawanie na liściach małych jasnych punktów. Liście przebarwiają się i obumierają. Opanowane przez przędziorki rośliny stają się kropkowane, żółkną i schną.
•  Liście zwiędłe po opanowaniu przez mączlika
  Małe białe muszki gromadzą się czasem w dużej liczbie na liściach rozmarynu i wysysają soki roślinne. Niewielka liczba szkodników nie jest w stanie zagrozić zdrowej, dorosłej roślinie, jednak młode rośliny słabną, liście im żółkną i obumierają.

Infekcja grzyba Botrytis wywołuje zgniliznę starszych liści rozmarynu.

• Liście uszkodzone przez tarczniki i miseczniki
  Szkodniki spokrewnione z innymi pluskwiakami, jak mszyce albo mączliki. Wyglądają jak małe guziki albo tarczki. Posiadają twarde okrywy (tarczki) zapewniające im ochronę podczas wysysania soku. Różne ich rodzaje mają wielkość od małej litery „o” do dużej. Osłabiają rośliny i czynią je podatne na inne szkodniki i choroby.
• Liście z objawami zgnilizny
  Infekcja grzyba Botrytis wywołuje zgniliznę starszych liści rozmarynu. Rozwija się w warunkach dużej wilgotności powietrza, słabej cyrkulacji powietrza i pochmurnej pogody. Widoczne stają się żółtawobrązowe nieregularne plamy na liściach albo wodniste plamy na łodygach.

Zabiegi profilaktyczne 

Już na etapie sadzenia rozmarynu należy wykonać określone zabiegi, aby po pewnym czasie nie musieć szukać przyczyn żółknięcia i brązowienia jego liści. Szczególną uwagę należy zwrócić na trzy czynniki:

1. Podlewanie – niezwykle ważne w przypadku rozmarynu są dawki wody, które decydują o rozwoju tej mało wymagającej w sumie rośliny. Woda jest pobierana głównie przez nadziemne części rośliny, dlatego należy podlewać rozmaryn zawsze z góry, zwłaszcza w doniczce, nigdy nie zostawiając wody w podstawce. Korzenie powinny pozostawać możliwie nieprzemoczone. Krótkotrwałe przesuszenie rozmarynu nie powoduje szkody. 

W przypadku rozmarynu dodatkowe nawożenie nie jest konieczne.

2. Stanowisko – do zdrowego wzrostu rozmaryn potrzebuje odpowiedniego stanowiska. Ma przy tym pewne wymagania co do gleby. Lubi słońce i raczej ubogą, piaszczystą i przepuszczalną ziemię. Powinna mieć wartość pH neutralne do zasadowego. Ciężkie i gliniaste gleby są dla rozmarynu zabójcze.

Magazynują za dużo wilgoci, która tworząc zastoje powoduje zgniliznę korzeni. Chętnie stosowane ściółkowanie roślin ogrodowych, szczególnie korą, w przypadku roślin śródziemnomorskich nie ma zastosowania. Kora zbyt długo utrzymuje wilgotność gleby, dlatego zamiast ściółki lepiej jest zastosować gruby żwir albo drobny tłuczeń. 

3. Nawożenie – czasem przenawożenie albo niedobór składników odżywczych również może prowadzić do żółknięcia roślin. W przypadku rozmarynu dodatkowe nawożenie nie jest konieczne. Potrafi sam zapewnić sobie zaopatrzenie przy pomocy głębokiego i rozbudowanego systemu korzeniowego. Aby wspomóc wzrost rośliny, można każdej wiosny podać niewielką dawkę nawozu organicznego, na przykład kompostu.