Kamelia w ogrodzie – jak dbać o ten krzew ozdobny?

Skąd pochodzi kamelia?

Najbardziej znanym gatunkiem kamelii jest kamelia japońska (Camellia japonica L.). Roślina została nazwana przez Linneusza na cześć Georga Kamela, czeskiego botanika z XVII wieku. Pierwsze kamelie trafiły do Europy prawdopodobnie w XVI wieku, co ciekawe – głównie dzięki wysiłkom państw importujących cenną herbatę. W Chinach deklarowano często kamelię ozdobną jako optycznie bardzo podobną kamelię-herbatę (Camellia sinensis), ponieważ kraj chciał chronić swój ówczesny monopol na uprawę herbaty. Doprowadziło to do tego, że kamelia już w połowie XVIII wieku była bardzo popularną rośliną ozdobną, podczas gdy herbatę wciąż sprowadzano z Azji Wschodniej.

Czy kamelie są mrozoodporne?

Ojczyzną kamelii są górskie rejony Japonii, północnych Chin, Wietnamu i Korei. Rośnie w środowisku wilgotnym i ciepłym. W wyższych partiach gór temperatura może czasem spaść kilka stopni poniżej zera, ale nie dwadzieścia pięć i więcej, jak bywa czasem w naszym regionie. Kwitnąca kamelia powinna mieć temperaturę powietrza 10-15°C. Po przekwitnieniu, przez całe lato do jesieni, należy zapewnić jej około 20°C. Od października temperaturę trzeba obniżać, a w grudniu, aby pobudzić kwitnienie, zapewnić kamelii 5-10°C. Jak widać, trudno jest zakwalifikować kamelię do grupy roślin zimoodpornych. Ale w związku z postępującym ociepleniem klimatu całoroczna uprawa kamelii w ogrodzie jest całkiem realna.

Mrozoodporność kamelii budzi wśród ekspertów wciąż kontrowersje, a wyniki doświadczeń bywają często przeciwstawne. U naszych sąsiadów kamelie rosną m.in. w Dolinie Renu i w rejonach przybrzeżnych, ale takich warunków trudno szukać w Polsce. Można jeszcze spróbować wykorzystać mikroklimat w ogrodzie: otoczone murami ogrody miejskie mają niewątpliwie korzystniejszy dla kamelii klimat niż działki na wsi. Cienisty, osłonięty wysokim żywopłotem i starym drzewostanem kawałek ziemi oferuje kameliom lepsze warunki niż młody ogród z niskim obsadzeniem.

Jakiego klimatu potrzebują kamelie?

Największe znaczenie ma właśnie mikroklimat na konkretnym stanowisku. Jeśli roślina znajduje się w miejscu chronionym przed wiatrem i zacienionym, najlepiej w pobliżu ściany domu, istnieje mniej problemów z uschniętymi i przemarzniętymi pędami na skutek działania zimowego słońca i mroźnego wiatru. W mało korzystnych warunkach część kamelii przeżyje zimę, jednak krzewy zostaną uszkodzone przez mróz, nie będą miały przyrostu i nie wytworzą kwiatów. Celem nie powinno być przeżycie rośliny w ogrodzie w ogóle, ale naturalny i na dodatek piękny wygląd.

Jak przygotować kamelie na zimowanie?

Szczególnie świeżo posadzone kamelie potrzebują w pierwszych latach dobrej osłony zimowej. Strefę korzeni przykrywa się warstwą ściółki z kory i otula całą roślinę włókniną. Przydatne mogą być również maty z trzciny albo szeroki pierścień z siatki wokół krzewu wypełniony liśćmi. Stare, dobrze wyrośnięte rośliny w regionach o łagodnym klimacie nie wymagają z reguły specjalnej ochrony zimą. Podczas bardziej mroźnej zimy należy jednak okryć ziemię nad bryłą korzeniową grubą warstwą ściółki. Jeśli rośliny mają bardzo słoneczne stanowisko, wymagają zimą zacienienia. Nie tylko liście szybko wówczas wysychają, ale i kora łatwo pęka przy niskich temperaturach i mocnym nasłonecznieniu.

O zimie w ogrodzie przeczytasz tutaj.

Popularne odmiany kamelii

Za szczególnie zimoodporne uważane są takie kultywary kamelii japońskiej (Camellia japonica), jak:

• Camellia ‘Black Lace’ – Stara i sprawdzona odmiana kamelii, hybryda Camellia reticulata i Camellia williamsii. Wytrzymała dotychczas temperaturę -20°C. Pełne kwiaty przypominające dalię są czerwone i rozwijają się od początku kwietnia przez 6-8 tygodni. Liście są ciemnozielone, skórzaste, z połyskiem i wyglądają efektownie nawet bez kwiatów.
• Camellia ‘Donation’ - Jedna z najlepszych odmian kamelii o strefie mrozoodporności 7- 8. Półpełne różowe kwiaty są duże i ozdobione delikatnym wzorem żyłkowania. Rozwijają się od stycznia do marca. Zwarty, z ciemnozielonymi liśćmi krzew jest piękny przez cały rok.
• Camellia ‘Elegans’ – odmiana kamelii japońskiej o różowych, półpełnych kwiatach. Wytrzymuje mrozy do -15°C. Kwitnie w kwietniu.

Duże nadzieje są wiązane z nowymi amerykańskimi uprawami o wiele mówiącej nazwie ‘Ice Angels’. Chodzi o odmiany, które powstały przez skrzyżowanie mocnej kamelii azjatyckiej Camellia sasanqua ‘Narumi-gata’ z odporną na mróz kamelią olejodajną (Camellia oleifera). Niektóre z nich kwitną jak Camellia oleifera jesienią, inne wiosną.

• ‘Spring's Promise’
• ‘Winter's Snowman’
• ‘April Dawn’
• ‘Winter's Joy’

Sadzenie kamelii ogrodowych

Kupując sadzonki kamelii jesienią, należy przezimować je w pojemniku w pomieszczeniu i wysadzić do gruntu dopiero w następnym sezonie. Zaleta: roślina ma do dyspozycji cały sezon wegetacyjny, aby się ukorzenić i nie będzie następnej zimy szybko cierpiała z powodu niedoboru wody.

Kamelie mają podobne wymagania, jak różaneczniki, potrzebują więc podłoża próchnicznego i kwaśnego na stanowisku zacienionym. Jeśli ktoś decyduje się na eksperyment z kamelią ogrodową, powinien wziąć do testowania tańszą roślinę ze sklepu. Dopiero po udanych próbach warto sięgnąć po większe i drogie odmiany. W regionach z częstymi wczesnymi przymrozkami powinno się wybrać odmiany kwitnące wiosną, natomiast tam, gdzie istnieje niebezpieczeństwo spóźnionych przymrozków wiosennych, lepiej jest posadzić kamelie kwitnące jesienią.