Kwiaty na zacieniony balkon

Bądźmy realistami: jeśli ktoś wymarzył sobie morze kwiatów na północnym balkonie, ma do dyspozycji raczej mocno ograniczony wybór klasycznych roślin balkonowych. Na dodatek nie będą one tak bujnie rosły i rozkwitały jak na słonecznej stronie. Niemniej jednak nikt nie musi rezygnować z pięknie zazielenionego balkonu! Obok tradycyjnych roślin balkonowych na zacienionych i półzacienionych stanowiskach doskonale czuje się wiele zielonych i kwiatowych bylin, ziół, a nawet warzyw. Z zacienionego balkonu tworzą one zielony salon. 

Zacienione stanowisko, dla jakich roślin?

W przeciwieństwie do półcienistego albo słonecznego stanowiska, na zacienionym miejscu dobrze się czują tylko nieliczne rośliny. Całkowity brak słońca na balkonie może wynikać nie tylko z północnego położenia. Podobny skutek wywoła rozłożyste drzewo przed balkonem albo sąsiednie wysokie budynki. Dlatego jeżeli mamy podobną sytuację, musimy tak dobrać kwiaty na balkon, aby pięknie kwitły przez cały sezon, urozmaicając przestrzeń wokół domu.

Podczas podlewania należy zwrócić uwagę, aby nie powstawały zastoje wody w pojemnikach.

Wiele kwiatów znoszących półcień przeniesionych na balkon północny zareaguje na małą ilość światła słabym wzrostem i bardzo słabym kwitnieniem. Dlatego kwiaty na balkon zacieniony powinny być wybrane wyjątkowo starannie.

Właściciele zacienionych balkonów nie powinni jednak popadać w depresję, ponieważ takie miejsca mogą również zdobić piękne kwiaty o różnych kształtach i kolorach. Tylko pielęgnacja roślin rosnących w cieniu różni się nieco od innych.

Obsadzenie balkonu – sezonowe, trwałe, czy mieszane? 

Kto po raz pierwszy sadzi na balkonie rośliny, musi najpierw podjąć ważne decyzje, które znacząco wpłyną na ogólny wygląd balkonu oraz późniejsze zabiegi pielęgnacyjne. Czy to mają być tylko jednoroczne kwiaty letnie, czy może po nich jeszcze jesienne? A może zrobić kompozycję z bylin na kilka lat? Czy da się pomieszać rośliny jednoroczne i wieloletnie?

Wszystkie warianty mają swoje zalety i wady, które krótko przedstawimy, z uwzględnieniem szczególnego przypadku „zacienionego balkonu”:

• Obsadzenie sezonowe – uważane przez wiele osób za „normalne” dla balkonu. Z różnorodności roślin oferowanych na rynku wybiera się piękne kwiaty długo kwitnące. Wygląd balkonu może przybierać rozmaite formy i zachwycać przysłowiowym morzem kwiatów. O pojedyncze rośliny nie trzeba się zbytnio martwić, ponieważ tak czy inaczej tylko krótko będą na balkonie gościć. Wadą takiego rozwiązania jest duże zapotrzebowanie na wodę roślin bujnie kwitnących oraz znaczne nakłady pracy sezonowej. Jesienią trzeba balkon posprzątać, a na wiosnę kupić nowe rośliny i na nowo posadzić. Wysiłek podwaja się, jeśli chcemy przekwitające kwiaty letnie zastąpić jesiennymi. Na mocno zacienione balkony taka metoda jest mało przydatna, ponieważ tylko nieliczne klasyczne rośliny balkonowe nadają się do uprawy w cieniu. Rośliny nie mają poza tym czasu, aby dostosować się do stanowiska.

• Obsadzenie bylinami – ten wariant na początku wymaga intensywnego namysłu, aby dobrze wybrać wieloletnie kwiaty i ewentualnie zioła do zacienionego miejsca. Optymalne są gatunki zimoodporne, chociaż skrzynki i doniczki również wymagają w chłodniejszych regionach odpowiedniego zabezpieczenia przed zimą. Rośliny nieodporne na mróz trzeba przezimować w ogrzewanym pomieszczeniu. Jeśli wybierzecie gatunki zimoodporne, taki balkon będzie wymagał wyraźnie mniej pracy, jako że odpadnie coroczne pracochłonne sadzenie roślin. W tym wypadku bardziej intensywna i pełna będzie obserwacja wzrostu roślin. Można w sposób ciągły obserwować, jak w ciągu roku zmieniają się, kwitną, owocują i ewentualnie schodzą na zimę do ziemi, aby wiosną na nowo rozwinąć pędy i kwiaty. W przypadku balkonu zacienionego jest to niewątpliwie najlepszy wybór, choćby dlatego, że wybór możliwych roślin wieloletnich jest o wiele większy, niż kwiatów jednorocznych.
• Uprawa mieszana – dlaczego by nie połączyć zalet bylin i gatunków jednorocznych? Rośliny wieloletnie mogą tworzyć na balkonie podstawę, która będzie sezonowo uzupełniana cienioznośnymi roślinami krótkotrwałymi. Zakres prac zostaje utrzymany w normie, którą każdego roku można samemu określać: może raz posadzić więcej roślin kwiatowych, a w następnym roku dla odmiany nastawić się na zioła lub warzywa obok bylin. Uprawa mieszana jest ciekawą opcją dla zacienionego balkonu. Ponieważ łączy zalety obu poprzednich wariantów.

Zacieniony balkon w czterech wariantach

Kupując rośliny balkonowe, wybiera się zwykle między gatunkami na stanowiska słoneczne i zacienione. Ale to nie wyczerpuje tematu: nie wszystkie miejsca zacienione są takie same. Można wyróżnić cztery odmiany stanowiska zacienionego:

• Półcień – jeśli rośliny przez około trzy-cztery godziny dziennie otrzymują światło słoneczne, a przed resztę dnia pozostają w cieniu, mówi się o stanowisku w półcieniu. Najbardziej korzystne jest nasłonecznienie poranne, południowe i popołudniowe słońce może być dla wielu roślin za gorące. Niektóre rośliny lubiące półcień znoszą wprawdzie krótkotrwałe południowe słońce, ale zawsze jest to dla nich jakieś ryzyko.

• Zmienny cień – stanowisko, na którym światło i cień zmieniają się naprzemiennie. Często jest to w gruncie rzeczy miejsce nasłonecznione, które ocienia na przykład wysokie drzewo. Jego ażurowa korona przepuszcza ciągle pewną ilość promieni słonecznych, kiedy wiatr porusza gałęzie. W takim miejscu dobrze rosną wszystkie rośliny odpowiednie dla półcienistych obszarów.
• Jasny cień – obszar, gdzie wprawdzie istnieje dobre oświetlenie, ale nie dociera bezpośrednie promieniowanie słoneczne. Słońce zasłaniają na przykład wysokie budynki albo mury. Takie stanowiska ulokowane między półcieniem i pełnym zacienieniem otrzymują dużo światła dzięki odbiciu od jasnych ścian albo okien w pobliżu.
• Głęboki cień – są to miejsca, do których nie docierają promienie słoneczne, a nawet światło dzienne jest stosunkowo ograniczone. Jest to właśnie klasyczny balkon północny, ale też inne szczelnie otoczone budynkami balkony i tarasy, leżące w głębokim cieniu. Rośliny przystosowane do wzrostu w półcieniu źle znoszą pełne zacienienie, chociaż są pośród nich wyjątki rosnące i w takich warunkach.      

Podlewanie i przcinanie kwiatów balkonowych

Rośliny na cienistym stanowisku potrzebują z reguły o wiele mniej wody, niż te, które rosną na balkonie południowym. Podczas podlewania należy zwrócić uwagę, aby nie powstawały zastoje wody w pojemnikach. Na północnym balkonie wilgoć szybko nie wyparowuje i korzenie mogą zacząć gnić.

Zwykle jest tak, że niektóre gatunki roślin zostają pobudzone do powtórnego wytwarzania pąków kwiatowych, kiedy usunięte zostaną przekwitłe kwiaty. Rośliny rosnące w cieniu mają trudniejsze warunki wzrostu, dlatego wszystkie zwiędłe kwiaty i liście należy odcinać.

Rośliny odpowiednie na zacieniony balkon

• Niecierpek – niecierpliwe są tylko owoce. Nazwa rośliny pochodzi od „niecierpliwie” pękających przy dotknięciu owoców. Piękne kwiaty niecierpka wspaniale ożywiają cieniste balkony. Na zacienionych stanowiskach dobrze rośnie mieszańcowy niecierpek nowogwinejski. Ma on zielone, bordowe lub dwubarwne liście oraz dość duże, zwykle pojedyncze kwiaty w kolorze białym, czerwonym, różowym, fioletowym albo dwubarwne.
• Begonia bulwiasta – cała paleta barw. Posiada wielką liczbę odmian różniących się kolorem i budową kwiatów, a także kształtem i barwą liści. Dla lepszej orientacji wyróżnia się begonie pełnokwiatowe, strzępiaste, kaskadowe oraz drobnokwiatowe. Kwitnie od maja do późnej jesieni.
• Hortensja – ozdoba cienistego ogrodu i balkonu. Hortensja ogrodowa, w przeciwieństwie do bukietowej, nie wymaga dużego nasłonecznienia i może rosnąć również na zacienionym balkonie. Pod koniec lata krzewy hortensji pokrywają się kulami kwiatów. Kwitnie w różnych kolorach - białym, czerwonym, różowym, niebieskim i fioletowym.

• Fuksja – na cześć niemieckiego botanika Leonharta Fuchsa. Długo utrzymuje efektowne kwiaty pod warunkiem, że jest regularnie podlewana i nawożona. Liczne odmiany fuksji mają kwiaty o różnej budowie (pojedyncze albo pełne) i w wielu kolorach. Mogą być jednobarwne lub wielobarwne, w odcieniach koloru czerwonego, różowego, fioletowego, purpurowego, czasem z dodatkiem białego.
• Tawułka – w żaden sposób niespokrewniona z tawułą. Małe kwiatki białe, różowe, liliowoczerwone albo karminowe są zebrane w okazałe kłosy i wiechy. Kwitnie od czerwca do września.
• Paprocie – to nic, że nie kwitną. Wieloletnie rośliny, które bardzo ładnie wyglądają na balkonie. Niektóre gatunki paproci dziko rosnących są objęte ochroną gatunkową, dlatego najlepiej kupować je w centrach ogrodniczych.