Wrzos zwyczajny

Wrzos zwyczajny – nazwa i pochodzenie

Wrzos zwyczajny albo pospolity jest krzewinką z rodziny wrzosowatych, wyodrębniony z niej jako odrębny rodzaj botaniczny i jedyny gatunek. Botaniczna nazwa rodzajowa Calluna wywodzi się od greckiego słowa kallyno, co oznacza „czyszczę, zamiatam”. Ma to związek z używaniem gałęzi wrzosu jako miotły do zamiatania. Epitet gatunkowy vulgaris znaczy po łacinie tyle, co „zwyczajny, pospolity” właśnie. Dawna nazwa wrzosu Erica vulgaris oraz obowiązująca nazwa rodziny Ericaceae, nawiązują do łatwości łamania kruchych pędów tej rośliny, co po grecku znaczy ereico = łamię.

Wrzos zwyczajny ma swój naturalny obszar zasiedlania w całej Europie, a zwłaszcza w centralnej i północnej części kontynentu. Na wschodzie sięga do zachodniej Syberii. Szkoccy osadnicy przewieźli wrzos w XIX wieku do Kanady, skąd rozprzestrzenił się w Ameryce Północnej i jest uważany za neofit (gatunek, który był kiedyś na danym obszarze obcy). Wrzos zwyczajny rośnie zarówno na nizinach, jak i w położeniach górskich do 2700 m n.p.m.

Zobacz w naszym poradniku, jak uprawiać wrzosy w ogrodzie.

Jak wygląda wrzos zwyczajny?

Wrzos zwyczajny jest zimozieloną, zdrewniałą krzewinką, czyli bardzo niskim krzewem. Dorasta do wysokości od 30 do 100 cm, rośnie stosunkowo powoli i może żyć ok. 40 lat. Posiada oryginalny sposób na życie z charakterystycznymi cyklami: W fazie pionierskiej, która trwa cztery do sześciu lat, rośnie wrzos bardzo luźno i rzadko osiąga wysokość 10-15 cm. Na etapie budowy przyrasta wciąż i osiąga prawie pełne pokrycie powierzchni. Bujnie kwitnie i rośnie do 40 cm. W tej fazie wrzos jest najbardziej przydatny dla pszczelarzy i hodowców owiec. W kolejnej fazie postępuje drewnienie pędów i roślina staje dla zwierząt nieatrakcyjna jako pokarm. W przypadku niezakłóconego rozwoju krzewinka może dorosnąć do metra wysokości. W fazie schyłkowej wrzos obumiera od środka kępy, przy czym pokładające się gałązki mogą się na nowo ukorzeniać. W ten sposób powstają typowe pierścieniowe struktury z luką pośrodku. Życie wrzosu zwyczajnego na ubogich i kwaśnych glebach jest możliwe tylko dzięki współpracy z wieloma gatunkami grzybów w formie tzw. mikoryzy erikoidalnej.

W zależności od odmiany, barwa charakterystycznych kwiatów wrzosu zebranych w jednostronne grona może być biała, różowa, liliowa do ciemnej czerwieni. Bywają też odmiany o liściach żółtych i srebrzystych.