Juka domowa – jak ją uprawiać? Pielęgnacja, odmiany

Juka domowa – uprawa

Na początku warto wyjaśnić, że pod nazwą juka domowa kryje się juka uprawiana nie w gruncie, a w doniczce (w domu, na balkonie, tarasie). Mówiąc o juce domowej (doniczkowej), najczęściej mamy na myśli jukę gwatemalską (Yucca guatemalensis, Yucca elephantipes). Jednak nie jest to jedyny rodzaj juki nadający się do uprawy doniczkowej, o czym więcej piszemy w dalszej części artykułu.

Stanowisko dla juki domowej

Juka domowa jest rośliną o egzotycznym pochodzeniu, dlatego też w jej uprawie najważniejszy jest dobór jasnego i ciepłego stanowiska. Ustawienie donicy z juką w zbyt zacienionym miejscu skutkuje tym, że jej liście będą się ukośnie wychylać (powinny rosnąć pionowo do góry). Wzrasta także możliwość zahamowania rozwoju juki oraz więdnięcia jej liści. Z drugiej strony, ustawienie juki w pełnym słońcu może skutkować poparzeniami liści. 

Przyjmuje się, że optymalna temperatura powietrza w pomieszczeniu wynosi od 18 do 24 stopni Celsjusza. Zimą natomiast temperatura powietrza nie powinna spadać poniżej 10 stopni Celsjusza.

Podczas później wiosny i lata juka doniczkowa może stanąć również na balkonie lub na tarasie – oczywiście na stanowisku ciepłym i jasnym. Należy jednak unikać ustawiania jej w palącym słońcu. W okresie zimowym zaleca się, aby przechowywać jukę w mieszkaniu, ewentualnie w ogrodzie zimowym.

Podłoże dla juki domowej

Tak jak w przypadku juki ogrodowej, juka domowa szczególnie preferuje glebę żyzną i przepuszczalną. Możemy zastosować ziemię do uprawy kwiatów doniczkowych lub stworzyć mieszankę ziemi ogrodowej z niewielką ilością piasku i próchnicy. Ze względu na to, że juka jest rośliną egzotyczną, to zdecydowanie lepiej znosi okresową suszę niż przelanie. Dlatego też ważny jest drenaż – na przykład w formie keramzytu, ewentualnie w formie kawałków ceramiki. Należy również regularnie sprawdzać, czy w doniczce z juką nie ma zastoju wody.

Nowy okaz juki najlepiej jest od razu przesadzić – z reguły doniczki sklepowe są za małe, co negatywnie wpłynie na wzrost i rozwój rośliny. Doniczka dla juki domowej powinna być wykonana z ciężkiego i stabilnego materiału – juka może dorastać do okazałych rozmiarów, dlatego też pod wpływem ciężaru doniczka może się w przyszłości przewrócić. Ważne jest również, aby doniczka nie była zbyt wąska, a przede wszystkim – by była głęboka.

Jak podlewać jukę?

Tak jak zostało już wspomniane, juka źle znosi nadmiar wody, dlatego też w przypadku jej podlewania sprawdza się powiedzenie – „mniej, znaczy więcej”. Najlepiej przed jej podlaniem sprawdzić stopień wysuszenia podłoża. Przyjmuje się, że ziemia powinna być sucha mniej więcej na głębokość dwóch palców. Woda powinna mieć temperaturę pokojową, należy natomiast unikać zraszania liści. Zimą juka domowa będzie przechodzić w stan spoczynku, dlatego też porą zimową warto jeszcze bardziej ograniczyć częstotliwość jej podlewania.

Jak nawozić jukę domową?

Juka nie wymaga szczególnego nawożenia – warto zasilać ją w okresie aktywnego wzrostu. Możemy zastosować nawozy płynne przeznaczone dla roślin doniczkowych o zrównoważonym składzie (np. NPK 10-10-10).

Przycinanie i przesadzanie juki domowej

Jukę doniczkową przycina się z reguły wtedy, gdy liście zostały uszkodzone. Najlepszą porą na przycięcie juki jest wiosna lub wczesne lato.

Kolejną kwestią jest częstotliwość przesadzania juki. Przyjmuje się, że ten zabieg należy wykonywać co 2-3 lata, w momencie, gdy korzenie juki przerastają już doniczkę. Pamiętajmy o tym, aby nowa doniczka miała dobry drenaż, a jej średnica powinna być większa o ok. 3 centymetry od poprzedniej.

Jakie są rodzaje juki domowej?

Tak jak wspominaliśmy wyżej, juka gwatemalska (Yucca guatemalensis) jest najczęściej uprawiana w naszych domach, dlatego też mówiąc o juce domowej, wielu ogrodników ma na myśli właśnie ten rodzaj. W donicach możemy jednak uprawiać również inne gatunki, takie jak juka aloesowa, juka wyniosła, juka wspaniała.

Juka domowa – juka gwatemalska (Yucca guatemalensis)

Warto wiedzieć, że juka gwatemalska (Yucca guatemalensis) jest też określana jako juka słoniostopa (Yucca elephantipes) ze względu na kolor jej pnia, który kojarzy się ze skórą słonia.

Juka gwatemalska pochodzi z terenów Ameryki Środkowej. Wyróżnia się długimi, sztywnymi oraz ostro zakończonymi liśćmi. W warunkach domowych może dorastać do 150 centymetrów, natomiast jej kwitnienie możliwe jest w uprawie szklarniowej.

Do popularnych odmian juki gwatemalskiej (Yucca guatemalensis lub Yucca elephantipes) należą:

• yucca guatemalensis 'Jewel' – odmiana wyróżnia się ciemnozielonymi liśćmi o żółto-złotych brzegach; osiąga do 2 metrów wysokości;
• yucca guatemalensis 'Spineless' – ma miękkie liście oraz mniej twarde w porównaniu z innymi odmianami; może dorastać do 3 metrów wysokości;
• yucca elephantipes 'Silver Star' – charakteryzuje się srebrzysto-zielonymi liśćmi, które są szersze i mniej ostre niż u innych odmian; dorasta do 2-3 metrów wysokości.

Juka domowa – juka wyniosła (Yucca elata)

Juka wyniosła, znana także jako juka  mydlana („soaptree yucca”), pochodzi z pustynnych obszarów południowo-zachodnich Stanów Zjednoczonych i Meksyku. Ma charakterystyczne, długie i wąskie liście, które przybierają kolor od jasnozielonych do niebieskawozielonych i osiągają długość do 1 metra. Wśród odmian juk domowych odznacza się ona najdłuższymi i najdelikatniejszymi z wyglądu liśćmi.

Juka wyniosła w uprawie domowej osiąga najczęściej wysokość do 150 centymetrów. W uprawie szklarniowej może zakwitać wiosną i wczesnym latem, tworząc duże wiechy białych kwiatów. Z reguły nie zakwita jednak w uprawie domowej.

Juka domowa – juka aloesowa (Yucca aloifolia)

Juka aloesowa pochodzi z południowo-wschodnich rejonów Stanów Zjednoczonych, Meksyku oraz Karaibów. Wyróżnia się sztywnymi, ostro zakończonymi liśćmi o barwie ciemnozielonej, które mogą osiągać długość do 60 centymetrów i są ustawione w rozecie na szczycie zdrewniałego pnia. W porównaniu z juką gwatemalską juka aloesowa ma gęściej osadzone liście, wykazuje też mniejszą tendencję do opadania starych liści. Roślina ta rozwija gruby, drewniejący pień, który z wiekiem pokrywa się pozostałościami starych liści, nadając jej charakterystyczny, surowy wygląd.

Juka aloesowa może zakwitnąć jedynie w uprawie szklarniowej – wówczas produkuje okazałe wiechy białych, dzwonkowatych kwiatów, które mogą osiągać wysokość do 150 centymetrów.

Najpopularniejsze odmiany juki aloesowej to:

• yucca aloifolia 'Marginata' – odmiana charakteryzuje się wąskimi liśćmi z kremowymi brzegami; osiąga wysokość do 2-3 metrów w doniczce; jest bardziej wrażliwa na zimno;
• yucca aloifolia 'Purpurea' – jej liście przybierają odcień purpurowy i czerwony; może osiągnąć do 1-2 metrów wysokości; potrzebuje szczególnie nasłonecznione stanowiska, aby utrzymać intensywny kolor liści. 

Juka domowa – juka wspaniała (Yucca gloriosa)

Juka wspaniała pochodzi z południowo-wschodnich Stanów Zjednoczonych i wyróżnia się długimi, sztywnymi, mieczowatymi liśćmi o długości do 60 centymetrów. Brzegi liści są ostre i mogą być lekko ząbkowane, przybierają jasnozieloną barwę. W uprawie szklarniowej może zakwitać późnym latem, tworząc duże wiechy białych, czasem lekko różowawych kwiatów, które mogą osiągać wysokość do 2,5 metra. 

Pień juki wspaniałej może osiągnąć wysokość do 2-3 metrów i pokrywa się resztkami starych liści.

Wśród najpopularniejszych odmian juki wspaniałej wymienia się:

• yucca gloriosa 'Variegata' – odmiana wyróżnia się liśćmi z kremowymi lub żółtymi brzegami, które tworzą kontrast z zielonym środkiem; może osiągnąć wysokość do 2-3 metrów; w uprawie wymaga pełnego słońca;
• yucca gloriosa 'Bright Star' – ma jasnozielone liście z szerokimi, żółtymi marginesami, które jak nazwa odmiany wskazuje, nadają jej promiennego wyglądu, odmiana dorasta do 2 metrów wysokości;
• yucca gloriosa 'Walbristar' (Walbristar Walberton's® Bright Star) – ma jasne, żółte liście z zielonym środkiem; może osiągnąć wysokość do 1-1,5 metra; jest bardziej odporna na mrozy niż inne odmiany juki wspaniałej;
• yucca gloriosa 'Lone Star' – ma szerokie, mieczowate liście w kolorze zielonym z jasnymi brzegami; może osiągnąć wysokość do 1,5-2 metrów.