Ogródek warzywny. Jak zacząć uprawę?

Przed założeniem własnego ogrodu warzywnego odstrasza nas wizja ciężkiej pracy i wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Wiemy też, że ogród nie wypełni potrzeb żywnościowych naszej rodziny. Warto więc potraktować uprawę warzyw jako okazję do przyjemnego spędzenia czasu na świeżym powietrzu oraz jako sposób wyrażenia naszej kreatywności. Do warzywnika wybierzmy rośliny łatwe w uprawie i cieszące ładnymi liśćmi i kwiatami. Projektując ogródek, bierzmy pod uwagę nie tylko potrzeby roślin, lecz także ich walory ozdobne.

Projektowanie ogrodu warzywnego

Nawet w niewielkim ogródku przydomowym możemy cieszyć się świeżymi warzywami. Warzywa możemy posadzić na niedużych grządkach lub wykorzystać miejsca pod drzewami owocowymi. Wybierzmy do tego nasłonecznioną część ogrodu, osłoniętą od wiatru. 

Ogród wymaga pielęgnacji, podlewania, pielenia. Dlatego warto tak zaprojektować grządki i ścieżki, aby był do nich łatwy dostęp i aby w czasie prac nie deptać roślin.

Zasady, o których warto pamiętać:

• zaplanuj grządki o szerokości około 120 cm przedzielone ścieżkami, po których łatwo przejść. Ścieżki pozwolą ci przemieszczać się w czasie prac pielęgnacyjnych, bez uszkadzania roślin,
• zaplanuj kolejność obsadzeń - na grządkach nie powinny pozostać puste miejsca, które szybko zarosną chwastami. Na przykład po zebraniu nowalijek na tej samej grządce możesz posadzić pomidory lub ogórki,
• skomponuj sadzenie roślin szybko i wolno rosnących obok siebie. Na przykład pomiędzy wolno rosnącymi warzywami, jak fasola czy pomidory, można wysiewać szybko rosnącą rzodkiewkę,
• warzywa, które nie lubią słońca, jak sałata, można posadzić w cieniu rzucanym przez wysoko rosnące warzywa, jak fasola,
• wysokie warzywa sadź od strony parkanu lub pośrodku grządki,
• wydziel osobną grządkę na warzywa wieloletnie, jak cebula, szczypiorek czy zioła.

Wybór warzyw

Aby wybrać odpowiednie warzywa, kierujmy się nie tylko upodobaniami smakowymi, lecz także wymaganiami glebowymi roślin. Aby jak najlepiej wykorzystać zasoby gleby i uniknąć jej wyjałowienia, najlepiej stosować płodozmian. Oznacza to, że co roku sadzi się rośliny o innych wymaganiach pokarmowych. W pierwszym roku - warzywa o największych wymaganiach, czyli kapustne, dyniowate, pomidory, ogórki, sałatę. W kolejnym roku na tej samej grządce można posadzić rośliny o mniejszych wymaganiach, np. warzywa korzenne i przyprawy. W trzecim roku sadzimy rośliny motylkowe o najmniejszych wymaganiach. Rośliny te wzbogacają glebę w azot i fosfor.

Aby jak najlepiej wykorzystać zasoby gleby i uniknąć jej wyjałowienia, najlepiej stosować płodozmian.

Rośliny posadzone w sąsiedztwie wzajemnie na siebie oddziałują. Niektóre gatunki działają na siebie korzystnie, na przykład wzajemnie chronią się przed szkodnikami. Marchew odstrasza szkodniki cebuli i na odwrót. Z kolei czosnek odpędza większość szkodników.

Rośliny mogą również działać na siebie niekorzystnie, przez konkurowanie o wodę i składniki pokarmowe. Aby tego uniknąć, nie sadźmy razem roślin z tej samej grupy. Warto sadzić obok siebie rośliny o różnym zasięgu korzeni, pobierające pożywienie z różnych warstw gleby.

Warzywa, które lubią własne sąsiedztwo:

• marchew i cebula,
• dynia i fasola,
• kapusta i buraki, sałata, seler,
• pomidory i cebula, szczypiorek i czosnek,
• buraki i cebula, por.

Unikamy następującego sąsiedztwa:

• groch i fasola,
• ogórek i pomidor,
• sałata i pietruszka.

Przygotowanie gruntu

Przed wyznaczeniem miejsca na grządki i ścieżki, ziemię należy spulchnić przy pomocy motyki lub szpadla. Jest to istotne, zwłaszcza jeśli ziemia jest ciężka i zbita. Następnie należy użyźnić glebę przy pomocy torfu lub kompostu. Zabiegi te wykonujemy wiosną lub jesienią.

W ogrodzie warto znaleźć miejsce na kompostownik. Dzięki temu będziemy mieć pod dostatkiem najlepszego nawozu organicznego. Ponadto kompostownik pozwoli na wykorzystanie odpadków z ogrodu.

Warzywa rozmnażane z rozsady wysiewamy do pojemników i umieszczamy w ciepłym, dobrze oświetlonym pokoju. Aby przyspieszyć iwegetację, możemy je przykryć folią.

Rozsady czy nasiona?

Warzywa sadzimy z nasion lub z rozsady. Większość warzyw, jak sałata, rzodkiewka, bób, szpinak czy cebula, możemy wysiać z nasion. Natomiast warzywa ciepłolubne, o długim okresie wegetacji, w naszym klimacie nie zdążą wydać plonu. Dlatego należy rozmnażać je z rozsady. Są to rośliny takie jak pomidory, papryka, por, seler, kalafior i brokuł.

Rozmnażanie z nasion wykonujemy punktowo lub rozrzucamy je swobodnie. Przedtem możemy je pokryć preparatami grzybobójczymi lub owadobójczymi. Namoczenie nasion przed zasianiem pomaga w ich kiełkowaniu.

Warzywa rozmnażane z rozsady wysiewamy do płaskich pojemników lub małych doniczek. Ustawiamy je w domu, w ciepłym i dobrze oświetlonym miejscu. Aby przyspieszyć wegetację, możemy je przykryć folią. Po około 2 tygodniach, gdy rośliny wykiełkują, należy je przerzedzić, zostawiając tylko najsilniejsze okazy. Rozsady warto zahartować przed przesadzeniem do gruntu. W tym celu, w ciepłe dni, wynosimy pojemniki na dwór i stopniowo zostawiamy na coraz dłużej. Rośliny z rozsady przesadzamy do gruntu w maju.

Zabiegi pielęgnacyjne w ogrodzie

• Podlewanie - ogród warzywny należy regularnie podlewać. Ma to szczególne znaczenie dla roślin lubiących wilgoć, jak ogórki czy pomidory. Warzywa należy podlewać wieczorem. Podlewamy je obficie, tak aby gleba została przesiąknięta wodą.
• Pielenie - usuwanie chwastów jest czynnością najbardziej pracochłonną i najbardziej nielubianą przez ogrodników. Należy to robić ostrożnie, aby nie uszkodzić roślin, a co najważniejsze - odróżnić rośliny od chwastów. Warto jednak unikać stosowania środków chemicznych, aby nasze warzywa były jak najbardziej zdrowe. Najlepiej usuwać chwasty mechanicznie. Warto robić to regularnie, gdyż mocno rozrośnięte chwasty trudno usunąć.
• Spulchnianie ziemi - przy okazji odchwaszczania warto spulchnić ziemię przy pomocy motyczki.
• Nawożenie ogrodu - najlepszym i najzdrowszym nawozem jest kompost lub obornik. Warto założyć kompostownik, w którym gromadzi się resztki z ogrodu. Nawożenie organiczne powinno stanowić podstawę wzbogacania ogrodu. Nawozy mineralne stosujemy jedynie w ostateczności, pamiętając, aby odbywało się to racjonalnie i świadomie.
• Zwalczanie szkodników i chorób - mimo najlepszej pielęgnacji nasze rośliny mogą paść ofiarą szkodników lub zmian chorobowych. Pamiętajmy, że uprawiamy warzywa na nasz stół. Dlatego warto stosować naturalne sposoby ochrony roślin przed chorobami i unikać środków chemicznych. Można zastosować łatwe do przygotowania wywary lub napary z czosnku, cebuli lub skrzypu polnego do opryskiwania roślin. Nic jednak nie zastąpi odpowiedniej dbałości o ogród. Rośliny w dobrej kondycji będą bardziej odporne na szkodniki i choroby.

Uprawa warzyw w ogrodzie stanowi nie tylko źródło świeżych i zdrowych jarzyn na nasz stół, lecz może stać się także wspaniałą przygodą i źródłem przyjemności. Możemy wybrać rośliny o pięknych liściach i ozdobnych kwiatach. Dzięki temu nasze grządki warzywne staną się jednocześnie ozdobą ogrodu.