Porady

Jak odkazić glebę w ogrodzie?

4,4 (10 opinii)

Zakażona gleba to często występujący problem, z którego ogrodnicy często nie zdają sobie sprawy, nawet jeśli latami pielęgnują ogród. Co trzeba zrobić, gdy do zakażenia dojdzie? Odpowiadamy!

Choroby i zły stan roślin mogą być wynikiem zakażenia gleby przez bakterie, grzyby czy nicienie. Zakażenie gleby patogenami następuje zazwyczaj, gdy nie stosujemy płodozmianu. Jeśli na tej samej grządce rosną z roku na rok te same rośliny, rozwijają się szkodniki korzystające z tego samego żywiciela. Zmiana roślin co 2-3 lata zapobiega namnażaniu się szkodników.

Zakażona gleba często występującym problemem

Często ogrodnicy nie zdają sobie sprawy z istnienia problemu, gdyż szkodliwe mikroorganizmy namnażają się latami. Dziwimy się, dlaczego rośliny więdną i nie wydają plonów, podczas gdy w poprzednich latach pięknie rosły. Nie zdajemy sobie sprawy, że korzenie roślin są coraz bardziej atakowane przez bakterie, grzyby lub nicienie.

Jeśli nie udało się zapobiec zakażeniu gleby przez grzyby, nicienie lub pasożyty, jedynym wyjściem może być jej dezynfekcja. Odkażanie stosuje się również w przypadkach, gdy ogród zakładamy na gruncie, który kiedyś służył innym celom, np. jako śmietnik.

Metody chemiczne odkażania gleby

Jeden ze sposobów poradzenia sobie z tym problemem polega na odkażeniu gleby środkami chemicznymi. Najpopularniejsze z nich to Nemasol i Basamid. Zwalczają one nicienie, chwasty oraz grzyby glebowe, które wywołują choroby roślin, jak więdnięcie, zgorzele siewek oraz gnicie korzeni i podstawy łodyg. Środki chemiczne są najczęściej sprzedawane w postaci granulatu. Przekopujemy je z ziemią. Najlepiej jest umieścić granulat dość głęboko, na głębokości minimum 20 cm pod powierzchnią. Po wysypaniu granulatu ziemię należy bardzo obficie podlać.

Środki chemiczne są najczęściej sprzedawane w postaci granulatu, który należy umieścić na głębokości minimum 20 cm pod powierzchnią ziemi
Środki chemiczne są najczęściej sprzedawane w postaci granulatu, który należy umieścić na głębokości minimum 20 cm pod powierzchnią ziemi

Środki chemiczne mogą parować i uwalniać się do atmosfery. Aby temu zapobiec, odkażaną grządkę należy szczelnie przykryć folią na okres od 2 do 3 tygodni. Na takiej ziemi możemy posadzić rośliny dopiero po 3 tygodniach. Zabieg taki przez 2-3 lata zapobiega pojawieniu się patogenów.

Jeśli nie udało się zapobiec zakażeniu gleby przez grzyby, nicienie lub pasożyty, jedynym wyjściem może być jej dezynfekcja.

Zdrowa gleba to zdrowe zbiory - pamiętaj o odkażaniu gleby
Zdrowa gleba to zdrowe zbiory - pamiętaj o odkażaniu gleby

Należy jednak wiedzieć, że środki chemiczne są silnie trujące i w związku z tym niektóre z nich można kupić, posiadając odpowiednie zezwolenie. Preparaty chemiczne mogą powodować poważne efekty uboczne, gdyż zabijają nie tylko szkodniki i grzyby, ale także pożyteczne bakterie i owady oraz wpływają niekorzystnie na środowisko. Dlatego w miarę możliwości należy ich unikać i stosować sposoby naturalne.

Wysoka temperatura odkaża glebę?

Dobra metoda termiczna odkażenia gleby i usunięcia chwastów polega na wykorzystaniu folii. Metodę tę stosuje się latem, kiedy są najwyższe temperatury

Najpierw usuwamy z grządki rośliny oraz większe chwasty. Ziemię obficie podlewamy i wyrównujemy. Następnie należy rozłożyć grubą, czarną folię na całej powierzchni grządki. Brzegi folii przyciskamy kamieniami lub przysypujemy ziemią, aby wiatr jej nie przesunął. Grządka musi być przykryta folią przez minimum 2 miesiące.

Po naturalnym odkażeniu gleby należy ją przykryć kompostem. Następnie można zasadzić lub zasiać rośliny
Po naturalnym odkażeniu gleby należy ją przykryć kompostem. Następnie można zasadzić lub zasiać rośliny

W tym czasie promienie słoneczne zapewniają wysoką temperaturę pod folią. Chwasty szybko wykiełkują, lecz równie szybko zginą z powodu wysokiej temperatury i braku powietrza. Taki sposób odkażenia gleby spowoduje jej jednoczesne oczyszczenie z nicieni i szkodliwych mikroorganizmów.

Dobra naturalna metoda odkażenia gleby i usunięcia chwastów polega na wykorzystaniu folii. Metodę tę stosuje się latem, kiedy panują najwyższe temperatury.

Po usunięciu folii należy uzdatnić glebę przez pokrycie jej kilkucentymetrową warstwą kompostu. Następnie można już posiać lub zasadzić rośliny. Należy jednak pamiętać, aby nie przekopywać tak odkażonej ziemi i nie ruszać resztek chwastów. Działanie takie może spowodować wyciągnięcie na powierzchnię nasion chwastów, które zalegają głęboko w glebie. Na powierzchni nasiona mogą zakiełkować.

Oprócz odkażania chemicznego wykonuje się też odkażanie termiczne
Oprócz odkażania chemicznego wykonuje się też odkażanie termiczne

Dezynfekcja termiczna gleby

W glebie ogrodowej, nawet odpowiednio pielęgnowanej, gromadzą się z czasem tak zwane agrofagi, czyli grzyby, bakterie, szkodniki i chwasty, które obniżają znacząco plony roślin uprawnych oraz rozwój roślin ozdobnych. Wyeliminowanie wirusów, nicieni, drutowców i pędraków jest niemożliwe w okresie wegetacji, dlatego celów jest wykonanie odkażania gleby. Tam, gdzie stosowany jest płodozmian, odkażanie gleby stanowi dobre uzupełnienie innych zabiegów agrotechnicznych, natomiast w przypadku wieloletniej uprawy tego samego gatunku jest zabiegiem niezbędnym. 

Na potrzeby małego ogródka albo niewielkiej szklarni można podłoże do uprawy roślin dezynfekować domowymi sposobami.

Oprócz odkażania chemicznego wykonuje się też odkażanie termiczne. Zabieg wykonuje się z użyciem gorącej pary wodnej, która wnika w strukturę podłoża. Parowanie podłoża jest szczególnie korzystne w przypadku gleb o dużej zawartości składników organicznych, gleb torfowych albo mocno próchnicznych. Skuteczność dezynfekcji termicznej zależy od temperatury i czasu zabiegu. Im wyższa temperatura, tym więcej agrofagów zostanie zlikwidowanych. 

  • Temp. powyżej 72°C – wszystkie rodzaje grzybów strzępkowych powodujących choroby roślin, wszystkie szkodliwe organizmy.
  • Temp. 65°C – grzyby z rodzaju Olpidium, pierwotniaki z rodzaju Plasmodiphora.
  • Temp. 60°C – grzyby z rodzaju Vertticillium, nasiona wszystkich chwastów, robaki, ślimaki, wije.
  • Temp. 55°C – grzyby z rodzaju Botrytis, Pythium i Rhizoctonia (grzyby glebowe wywołujące zgniliznę korzeni). 
  • Temp. 50°C – szkodliwe bakterie, nicienie glebowe. 
Odkażanie gleby - kiedy jest konieczne?
Odkażanie gleby - kiedy jest konieczne?

Czy dezynfekcja termiczna jest skuteczna?

Dezynfekcja termiczna jest skutecznym sposobem odkażania gleby, polegającym na jej nagrzewaniu przez gorącą parę. Na potrzeby małego ogródka albo niewielkiej szklarni można podłoże do uprawy roślin dezynfekować domowymi sposobami. Na przykład idealna dla roślin na rabatach jest samodzielnie wyprodukowana ziemia kompostowa. Doskonale nadaje się do nawożenia i poprawiania jakości podłoża, tyle tylko że zawiera wiele zarodników grzybów i nasion chwastów. Przy pomocy gorącej pary można przeprowadzić dezynfekcję kompostu. 

Skuteczność dezynfekcji termicznej zależy od temperatury i czasu zabiegu.

Istnieją oczywiście profesjonalne parowniki i urządzenia do wydajnego odkażania gleby, niemniej jednak na własne potrzeby można wykorzystać zwykłą ogrodową taczkę. W tym celu mniej więcej w połowie wysokości skrzyni mocuje się przepuszczalną dla pary wodnej przegrodę. Nadaje się do tego przykładowo perforowana blacha. Na blachę kładzie się warstwę ziemi kompostowej o grubości ok. 10 cm. Warstwa nie powinna być grubsza, ponieważ para wodna potrzebowałaby dużo czasu, aby przez nią przeniknąć. Parę wodną może wytwarzać parownik do ziemniaków albo duży czajnik, a doprowadza się ją do dolnej części taczki. Od góry zakrywa się skrzynię taczki folią. Czas parowania trwa około 10 minut przy temperaturze pary 70-80°C.

4,4 (10 opinii)