Gryka zwyczajna

Fagopyrum esculentum Moench

Gryka zwyczajna to jednoroczna rośliną zielną z rodziny rdestowatych.

Pokrój:

krzaczasty wzniesiony

Wysokość:

20 cm-1,2 m

Wilgotność gleby:

umiarkowana

Typ gleby:

żyzna

Odczyn gleby:

5,6-7,2 pH

Podlewanie:

średnio

Ozdobne:

kwiaty

Kwitnienie:

czerwiec lipiec sierpień

Owocowanie:

–

Miejsce uprawy:

ogród

Stanowisko:

słoneczne półcień

Kolekcje:

Odmiany:

‘Lifestum’ ‘Alex’ ‘Mogul’ ‘Lifago’ ‘Bamby’ ‘Billy’ ‘Pyra’ ‘Kora’ ‘Panda’

Nazwa i pochodzenie gryki zwyczajnej

Gryka zwyczajna jest jednoroczną rośliną zielną z rodziny rdestowatych. Botaniczna nazwa rodzajowa Fagopyrum pochodzi od greckich słów fagos = „buk” i pyron = „pszenica”, co nawiązuje do podobieństwa nasion gryki do bukowych orzeszków. Epitet gatunkowy esculentum znaczy tyle, co „jadalny”. Gryka nie należy wprawdzie do zbóż (Poaceae), ale jest podobnie jak one użytkowana i zaliczana do pseudozbóż. Ojczyzną gryki są północne Indie i Nepal, gdzie bywa nazywana „czarnym ryżem”. W zachodnich pasmach Himalajów występują dzikie formy rośliny. Grykę zaczęto uprawiać ponad 5000 lat temu. W XV wieku p.n.e. Dotarła do Chin, Korei oraz Japonii, a potem na Bliski Wschód i Kaukaz. Do Europy trafiła gryka wraz z tatarsko-mongolskimi najazdami – stąd zwyczajowe nazwy, jak „pogańskie zboże”, „turecka pszenica” albo „saraceńskie ziarno”.

Jak wygląda gryka zwyczajna?

Gryka zwyczajna jest szybko rosnącą rośliną jednoroczną. Jej korzenie sięgają do metra w głąb ziemi, ale chętnie rozchodzą się też powierzchniowo. Na czerwonawo nabiegłych, wyprostowanych, słabo rozgałęzionych łodygach siedzą sercowate albo strzałkowate, całobrzegie liście. Są ustawione skrętolegle, mają ciemnozielony kolor z wierzchu i jaśniejszy pod spodem. Długość blaszki wynosi ok. 11 cm, a szerokość ok. 7 cm. Górne liście są siedzące i obejmują łodygę, natomiast dolne mają ogonki liściowe. Gryka dorasta od 20 do 60 cm wysokości, a w dobrych warunkach uprawnych także do 120 cm.

Kwiaty i owoce gryki zwyczajnej

Od czerwca pojawiają się w kątach górnych liści liczne, zebrane w luźne grona kwiaty. Pojedyncze kwiaty są drobne, pięciodziałkowe, białe przez różowe do czerwonych. Płatki kwiatowe mają długość 3 do 4 mm. Wydzielają mocny, przyjemny zapach. Owocem jest trójkątny orzeszek o długości 4 do 6 mm i szerokości ok. 3 mm z ostrymi, równymi krawędziami i płaskimi bokami. Owoce nie są oskrzydlone, posiadają szorstką skorupkę, która stanowi ok. 30% ich masy i musi być usunięta przed użyciem do spożycia. Masa tysiąca nasion gryki uprawnej wynosi ok. 16 g.