Żywokost lekarski

Nazwa i pochodzenie

Żywokost lekarski jest wieloletnią rośliną zielną z rodziny ogórecznikowatych. Wynika z tego jego pokrewieństwo m.in. z niezapominajkami, żmijowcem i ułudką wiosenną. Naukowa nazwa rodzajowa Symphytum pochodzi od greckiego sumphyeïn = „spoiwo” i nawiązuje do wykorzystywania już w starożytności masy z tej rośliny do usztywniania złamanych kończyn. Epitet gatunkowy znaczy po łacinie tyle, co „lekarski”. Liczne nazwy zwyczajowe rośliny używane przez naszych sąsiadów z zachodu i wschodu świadczą o popularności żywokostu i docenianiu jego właściwości leczniczych od wieków. Pierwotną ojczyzną żywokostu lekarskiego jest przypuszczalnie Azja Mniejsza. Stamtąd roślina powędrowała w kierunku Syberii Zachodniej. Ze względu na rosnącą świadomość wartości leczniczych zioła, żywokost trafił do Europy, gdzie był uprawiany w wielu średniowiecznych przyklasztornych ogrodach.

Wygląd

Żywokost lekarski jest typową wieloletnią rośliną zielną, która dorasta zwykle do wysokości 50-80 cm, a w optymalnych warunkach nawet do 110 cm. Długie na 50 cm korzenie głęboko i mocno zakotwiczają roślinę w ziemi. System korzeniowy jest grubo rozgałęziony, zabarwiony na kolor brązowawy do czarnego. Liście żywokostu lekarskiego są miętowozielone do ciemnozielonych, duże, zaostrzone, lancetowate. Krawędzie blaszek liściowych są lekko pofalowane. Siedzące liście mają długość ok. 25 cm; im wyżej wyrastają na łodydze, tym są mniejsze. Na dolnej stronie widoczne są wyraźne nerwy liści, z obu stron wykazują szorstkie owłosienie.

Kwiaty i owoce

W okresie kwitnienia, który trwa zwykle od końca maja do początku października, rozwija żywokost groniaste kwiatostany, tzw. sierpiki. Pojedyncze kwiaty są dzwonkowate, pięciokrotne, o długości 1,2 do 1,7 cm. Są obupłciowe i w kolorze różowym do fioletowego, rzadko trafiają się tez kwiaty żółtawe. Każdy kwiat ma pięć pręcików. Jesienią dojrzewają rozwinięte z kwiatów typowe rozłupnie, złożone z czterech rozłupek.