Zawilec gajowy

Nazwa i pochodzenie

Zawilec gajowy jest byliną z rodziny jaskrowatych. Jest krewnym m.in. powojnika, pełnika, przylaszczki i sasanki. Jak większość przedstawicieli tej rodziny, jest rośliną trującą. Naturalny zasięg występowania obejmuje atlantyckie i subkontynentalne obszary zachodniej i centralnej Europy, jak również część Azji. Jako gatunek rodzimy i znany od wieków, posiada mnóstwo nazw dawnych i ludowych, także u Niemców i Szwedów. Nazwa botaniczna rodzaju, według Pliniusza Starszego, pochodzi od greckiego słowa anemos = „wiatr”. Jednak Anemona to również imię nimfy z dworu bogini Flory. Jej małżonek Zefir, bóg wiatru, zakochał się w Anemonie, a zazdrosna Flora przemieniła nimfę w kwiat. Nie jest to oczywiście jedyne tłumaczenei nazwy. Epitet gatunkowy nemorosa wywodzi się od łacińskiego nemorosus = „cienisty, lesisty”.

Jak wygląda zawilec gajowy?

Zawilec gajowy jest geofitem, to znaczy, dzięki zgromadzonym w podziemnych kłączach zapasom potrafi wiosną szybko odrodzić się na nowo. Wczesnym latem kończy jednak cykl rozwojowy i wraca pod ziemię. Dzięki tej sprytnej strategii zimoodporna bylina wykorzystuje optymalny dla siebie okres, kiedy korony drzew liściastych przepuszczają do dna lasu dużo promieni słońca. Zawilec dorasta do wysokości 10 do 25 cm. Wszystkie jego liście są podzielone, a każdy odcinek ma piłkowane krawędzie.

Kwiaty i owoce zawilca gajowego

Zawilec gajowy zakwita wczesną wiosną od marca do maja. Zwykle na jednej łodydze rozwija się tylko jeden kwiat (rzadko dwa). Składa się z 6 do 8 (rzadko z 12) białych, na zewnątrz lekko zabarwionych na różowo płatków. Są podłużnie eliptyczne, ustawione w dwóch kręgach. Liczne pręciki z żółtymi pylnikami otaczają 10 do 20 podłużnych owocolistków. O zmroku oraz podczas deszczowej pogody kwiaty zawilca pozostają zamknięte. Owocami zawilca gajowego są niełupki o długości 3-5 mm i szerokości ok. 0,7 mm. Zebrane są w tzw. owoc zborowy.