Jak dbać o oczko wodne w ogrodzie?

Jak ułatwić sobie prace pielęgnacyjne oczka wodnego?

Pewnie nie jeden właściciel ogrodowej sadzawki będzie zdziwiony, o ile mniej czasu trzeba poświęcić na jej czyszczenie i pielęgnowanie, jeśli zwróci się uwagę na pewne rzeczy już na etapie zakładania. Na przykład trzeba zadbać o to, aby planowane oczko wodne było przynajmniej częściowo zacienione, przez co uniknie się zbyt mocnego nagrzewania wody latem. Poza tym akwen nie może być za mały i za płytki – im więcej jest w nim wody, tym bardziej stabilna jest biologiczna równowaga. Główna zasada: oczko wodne powinno mieć co najmniej 10-15 m2 powierzchni i co najmniej 80 cm (lepiej 100 cm) głębokości. Odpowiednia ilość wody zaczyna się od 5000 litrów. 

Nie należy też zakładać oczka wodnego w najniższym miejscu ogrodu, nawet jeśli to optycznie dobrze wygląda. 

Dbanie o czystość oczka wodnego będzie wyraźnie ułatwione, jeśli będzie ono tak zlokalizowane, że woda deszczowa nie będzie spłukiwać do niego ziemi z ogrodu. Można tego uniknąć, wysuwając folię sadzawki kilka centymetrów ponad powierzchnię gruntu. Jeśli obłoży się krawędzie kamieniami, folia będzie zupełnie niewidoczna. Nie należy też zakładać oczka wodnego w najniższym miejscu ogrodu, nawet jeśli to optycznie dobrze wygląda. 

Rośliny należy sadzić w ubogiej w składniki pokarmowe ziemi i w możliwie małej jej ilości. To się uda, jeśli wszystkie rośliny będą sadzone w koszykach. Strefa płytkiej wody z roślinnością bagienną nie powinna być zbyt mała, ponieważ pełni ona w oczku wodnym rolę naturalnej oczyszczalni. 

Wszystkie późniejsze zabiegi służące pielęgnacji oczka wodnego i zachowaniu w nim czystości, powinny być skierowane na ciągłe usuwanie z niego składników odżywczych oraz zapobieganie przedostawaniu się do wody nadmiaru takich substancji.  

Siatka utrzymuje liście z dala od wody

Coroczny jesienny opad liści w ogrodzie zniszczył już nie jedno oczko wodne. Liście nawiewane na powierzchnię wody opadają powoli na dno i zamieniają się w fermentujący osad, który w sposób ciągły uwalnia szkodliwe gazy i składniki odżywcze. 

Rośliny należy sadzić w ubogiej w składniki pokarmowe ziemi i w możliwie małej jej ilości.

Siatka zdecydowanie redukuje nakład pracy na czyszczenie i pielęgnację sadzawki, jako że zapobiega pozostawaniu w wodzie opadłych liści. Najpóźniej z początkiem września trzeba okryć siatką całą taflą wody. Idealnym rozwiązaniem jest naciągnięcie siatki w formie dwuspadowego dachu nad oczkiem wodnym. W tym celu trzeba zbudować prostą konstrukcję, na której zostanie umocowana osłona. Dzięki temu liście nie będą się gromadzić na środku siatki nad sadzawką, ale zsuną się na brzeg, skąd można je łatwo i wygodnie zebrać.

Regularne przycinanie roślin wodnych

Do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych oczka wodnego w ogrodzie należy regularne przycinanie roślin rosnących w wodzie i na brzegu. Zieloni lokatorzy sadzawki w sposób ciągły usuwają z wody azot, fosforany i inne składniki odżywcze potencjalnie wspomagające wzrost glonów. Jesienią trzeba na przykład ścinać wszystkie pożółkłe liście grzybieni i usuwać je, zanim opadną na dno. Trzciny i inne rośliny błotne i nadbrzeżne powinny być jesienią albo wiosną przycięte równo z powierzchnią wody. Ściętej rośliny nie należy od razu odkładać na kompostownik, ale pozostawić w osłoniętym miejscu do wiosny.

Szczególnie puste łodygi trzciny i niektórych traw posłużą licznym owadom za zimową kwaterę. Rośliny wodne, jak moczarkę i wywłócznik, trzeba obserwować przez cały sezon i hamować ich nadmierny wzrost. Redukcja zielonej masy roślin nad wodą przed pierwszymi przymrozkami ma sens, ponieważ część roślin zimą obumiera i przyczynia się do nadmiernego gromadzenia się substancji organicznych na dnie sadzawki.   

Odsysanie mułu z dna oczka wodnego

Mimo starannej pielęgnacji sadzawki tworzenie się warstwy osadu na jej dnie jest raczej nieuniknione. Muł powstaje między innymi z nalotu kurzu, pyłków i nasion roślin, i w niewielkich ilościach nie stanowi problemu. Jeśli jednak warstwa szlamu stanie się nadmiernie gruba i od czasu do czasu zaczynają się odrywać od dna pęcherzyki gazu, konieczne jest gruntowne czyszczenie oczka wodnego. Specjalnym odkurzaczem do szlamu można usunąć tę warstwę bez wypuszczania wody. Elektryczne urządzenie działa na zasadzie odkurzacza: zasysa wodę z mułem z dna i osadza go w zbiorniku, a oczyszczona woda powraca do akwenu. Żyzny muł można położyć cienką warstwą na kompostowniku albo użyć jako nawozu organicznego do zasilania żywopłotu albo krzewów owocowych. 

W porze letniej regularnie kontroluj poziom wody, zwracaj na to szczególnie uwagę w czasie długich suszy.

Wyławianie latem glonów nitkowatych

Kiedy latem oczko wodne się nagrzewa, nawet mimo zachowanej biologii wody często pojawiają się glony nitkowate. Nie należy mylić tych glonów z gałęzatką (Cladophora), która jest do nich podobna. Trzeba w porę podjąć kroki zapobiegawcze i wyławiać jak największą ilość tych glonów. Są w handlu dostępne specjalne podbieraki i szczotki, ułatwiające czyszczenie sadzawki.

Innym sposobem są specjalistyczne preparaty, nieszkodliwe dla zwierząt wodnych. Z pomocą mogą przyjść również filtry mechaniczno-biologiczne z lampami UV. Rozwój glonów utrudniają również następujące rośliny: grzybienie, grzybieńczyki, mięta wodna, okrężnica, rdestnica, rzęśl, sitowie czy trzcina.

Regularne czyszczenie urządzeń filtrujących

Do pielęgnacji oczka wodnego należy również utrzymywanie w czystości filtrów. Jest szczególnie ważne, jeśli w sadzawce są ryby. Odchody ryb osadzają się na dnie i rozkładają się uwalniając składniki odżywcze. Liczebność ryb zależy w dużym stopniu od karmienia, ponieważ przy regularnym podawaniu pokarmu szczególnie złote rybki rozmnażają się bardzo mocno. Z tego względu rozsądnie jest zakwaterowanie w oczku wodnym tylko kilku ryb i zrezygnowanie z ich dokarmiania. Oczko wodne z dobrze rozwiniętymi roślinami zapewnia z reguły wystarczającą ilość pokarmu dla paru złotych rybek.

Kontrolowanie odczynu wody

Raz na jakiś czas warto sprawdzić odczyn wody. Dlaczego o tym wspominamy? Zasadowe pH nie jest przyjazne dla ryb czy drobnych zwierząt. Ponadto sprzyja rozwojowi glonów.

Uzupełnianie wody

W porze letniej regularnie kontroluj poziom wody, zwracaj na to szczególnie uwagę w czasie długich suszy.

Przechowywanie roślin wrażliwych na mróz

Jeszcze przed nadejściem zimy trzeba upewnić się, czy wszystkie rośliny, które zdobią oczko wodne, są mrozoodporne. Zostawiamy wyłącznie te z nich, które mogą przetrwać zimę. Koszyki z roślinami umieszczamy na ten okres w najgłębszej części zbiornika. Jeśli w oczku znajdują się rośliny egzotyczne, nie zapomnij o tym, że nie przetrwają one polskich chłodów. Np. pistię zimą można przechować w widnym i chłodnym pomieszczeniu, wstawiając ją w wodę lub obsypując mokrym piaskiem.

Odcięcie dopływu wody na najzimniejszą porę roku: na zimę opróżniamy i oczyszczamy ujęcie wody, zamykamy dopływ wody.

Woda zimą potrzebuje tlenu

Należy pamiętać o tym, że zimową porą woda w oczku wodnym powinna zawierać tlen. Jest to koniecznością zwłaszczaw sytuacji, kiedy w przydomowym zbiorniku rosną rośliny i żyją ryby. W związku z tym trzeba albo regularnie ręcznie wykonać przeręble (istnieje też możliwość zakupu tzw. sztucznych przerębli), zamontować specjalną pompę lodową lub po prostu włożyć do wody snopek słomy.

Zobacz również: Kaczeńce – idealne do oczka wodnego. Poradnik pielęgnacji