Porady

Ekobasen - domowy staw do kąpieli

0 (0 opinii)

Pierwsze ekobaseny (stawy kąpielowe) powstały w latach 80. ubiegłego wieku w Austrii i Niemczech. W Polsce pojawiły się z początkiem XXI wieku. Są sztucznie tworzonymi i odizolowanymi od środowiska hydrogeologicznego zbiornikami wodnymi. To wspaniała alternatywa dla tradycyjnych basenów.

Stawy kąpielowe to projektowane i zakładane w celach rekreacyjnych ekologiczne kąpieliska, które swoim wyglądem przypominają dzikie stawy czy jeziorka. Buduje się je nie tylko w ogrodach, ale i w gospodarstwach agroturystycznych, pensjonatach czy hotelach. Ich wielkimi atutami są: naturalnie czysta woda, ładny wygląd i komfort kąpieli.

Budowa stawu kąpielowego

Klasyczny ekobasen w ogrodzie jest podzielony ma strefę kąpielową i strefę regeneracyjną dla roślin. Ściana działowa, która sięga tuż pod powierzchnię wody, zabezpiecza przed przerastaniem roślin do basenu kąpielowego. Jednocześnie taka obsadzona część stanowi optycznie harmonijne przejście do ogrodu. Ponieważ w zależności od wybranego modelu stawu kąpielowego urządzenia techniczne w zasadzie nie występują, obiekt zużywa bardzo niewiele energii. Miłośnicy ogrodów dopuszczają często odrobinę mułu na dnie stawu, a nawet towarzystwo żaby do pływania. 

Ekobasen korzysta z naturalnych procesów samooczyszczania wody.

Bez względu na to, czy część kąpielowa i część obsadzona roślinnością stanowią oddzielne zbiorniki, czy też podwodny murek dzieli jeden basen na dwie strefy, obowiązuje zasada: im mniej techniki i więcej tolerancji na glony i obecność przedstawicieli lokalnej fauny, tym mniej pracy dla właściciela ogrodu. To, co jest istotne dla ogrodowej sadzawki, sprawdza się też w przypadku ogrodowego stawu kąpielowego. Im większy i głębszy jest akwen, tym lepiej znosi okresy upału bez rozwoju uciążliwych glonów.

Ogrodowy ekobasen
Ogrodowy ekobasen

Decydujące dla niezakłóconej niczym przyjemności kąpieli w ogrodowym ekobasenie są jego wymiary: 60 m2 tafli wody uważa się za minimum, które zapewnia funkcjonowanie procesu samooczyszczania w płytkiej strefie przybrzeżnej. Zawieszone w wodzie cząstki osadzają się, w gruboziarnistym podłożu są rozkładane przez mikroorganizmy, a uwolnione składniki pokarmowe są ponownie pobierane przez rośliny. Strefa biologicznego oczyszczania dla efektywnego działania musi zajmować co najmniej 60% powierzchni stawu. To oznacza, że w sześćdziesięciometrowym stawie do pływania pozostaje około 24 metrów kwadratowych wody. 

Klasyczny ekobasen w ogrodzie jest podzielony ma strefę kąpielową i strefę regeneracyjną dla roślin.

Rośliny wodne odpowiednie do stawu do kąpieli

Rośliny wodne wnoszą do stawu nie tylko życie, ale też czystość i zdrowie wody. Na przykład ogrodowe grzybienie (rozmaite kultywary z rodzaju Nymphaea) i inne rośliny z pływającymi liśćmi, zapewniają cenny cień, który redukuje rozwój glonów – szczególnie w pełni lata. Także niektóre podwodne rośliny utrudniają warunki życiowe glonów, przede wszystkim pobierając prosto z wody ich pokarm – zwłaszcza azotany i fosforany.

Sprawdź, co musisz wiedzieć dobierając rośliny do ekobasenu
Sprawdź, co musisz wiedzieć dobierając rośliny do ekobasenu

Wybierając rośliny wodne do stawu kąpielowego w ogrodzie, a szczególnie odmiany grzybieni, należy zwracać uwagę na różne strefy głębokości. Tuż przy brzegi rosną kosaćce żółte (Iris pseudacorus L.), knieć błotna (Caltha palustris L.), sit (Juncus L.), trzcina (Phragmites L.) albo pałka (Typha L.). Nieco głębiej rośnie strzałka (Sagittaria L.), kierująca swoje strzałkowate liście w stronę słońca. Po nich następują rośliny o pływających liściach, jak grzybienie (Nimphaea), grążele (Nuphar) i grzybieńczyki (Nymphoides). Te rodzaje roślin, jak również rośliny podwodne, można spotkać zarówno w strefie przybrzeżnej, jak też na głębokiej wodzie. W zależności od głębokości wody zalecane są następujące rośliny:

Głęboka woda – powyżej pół metra:

  • Grążel żółty (Nuphar lutea) – ma długie i silnie rozgałęzione kłącza, pływające liście o długich ogonkach wyrastają z wierzchołka. Kwiaty są duże (4-6 cm), żółte i pachną jabłkami. Rośnie razem z grzybieniami.
  • Grzybieńczyk wodny (Nymphoides peltata) – roślina o pływających liściach i żółtych kwiatach zebranych nad wodą w baldachowaty kwiatostan.
  • Grzybienie (odmiany Nymphaea) – odmiany hodowlane o efektownych kwiatach: np. ‘Attraktion’ – karminowe, duże kwiaty; ‘Anna Epple’ – jasnoróżowe kwiaty; ‘Gladstonia’ – białe kwiaty, półpełne.
  • Rdest ziemnowodny (Polygonum amphibium) – łodyga pływająca, liście na długich ogonkach, kwiaty białe, różowe lub czerwone zebrane w gęste kwiatostany szczytowe. 
Ekobasen blisko domu
Ekobasen blisko domu

Płytka woda – do 30 cm:

  • Pałka drobna (Typha minima)
  • Knieć błotna (Caltha palustris)
  • Niezapominajka błotna (Myosotis palustris)
  • Kosaciec żółty (Iris pseudacorus)
  • Sit mieczolistny (Juncus ensifolius)

Rośliny wodne wnoszą do stawu nie tylko życie, ale też czystość i zdrowie wody.

Średnia głębokość wody – 30-50 cm:

  • Oczeret jeziorny (Schoenoplectus lacustris)
  • Mięta nadwodna (Mentha aquatica)
  • Grążel drobny (Nuphar pumila)
  • Pałka (Typha) – w obsadzaniu stawu wykorzystuje się kilka gatunków pałki oraz mieszańce międzygatunkowe.

Ekobasen korzysta z naturalnych procesów samooczyszczania wody. Sięga więc po mechanizmy sprawdzone w przyrodzie – konkurencję roślin o pokarm. W ten sposób z wody są usuwane m.in. związki azotu i fosforu. System ekobasenu składa się z trzech podstawowych części. Są to: zbiornik kąpielowy, filtr bagienny i mechaniczny. Bardzo często w skład systemu stawu kąpielowego wchodzi również natleniająca wodę kaskada.

Staw kąpielowy bardziej przypomina naturalny zbiornik wodny niż tradycyjny basen
Staw kąpielowy bardziej przypomina naturalny zbiornik wodny niż tradycyjny basen

Rodzaje stawów kąpielowych:

  • ekstensywny,
  • z wymuszonym przepływem wody,
  • wyposażony w odpływ denny i skimmer,
  • z filtrem bagiennym,
  • naturpool – może być zlokalizowany w pomieszczeniu i ogrzewany. W tym przypadku strefy regeneracyjne są pozbawione roślin, wymagają natomiast zastosowania zwiększonych ilości adsorberów i odpowiedniego reżimu technologicznego.

Jak zbudować ekobasen?

Najlepiej skorzystać z wiedzy doświadczonych projektantów i wykonawców oraz właścicieli stawów. Jeśli już podjęliśmy decyzję o realizacji ekobasenu, najlepiej wykonać go w trakcie budowy domu, aby prace ziemne nie zniszczyły przydomowej przestrzeni.

Dno należy tak uformować, aby posiadało spadek. Dzięki temu osady będą wędrować do najgłębszej części stawu i tam będą przechwytywane przez odpływ denny. W następnej kolejności osad będzie wędrować do kanalizacji, która powinna być położona na głębokości minimum 2 m. 

Ekobasen korzysta z naturalnych procesów samooczyszczania wody; sięga po mechanizmy sprawdzone w przyrodzie.

W strefie bagiennej są oczyszczane brudy. Stąd bardzo istotne znaczenie ma dobór filtra bagiennego, którego używa się zamiast chloru. Jako dodatek stosuje się specjalne minerały oczyszczające cyrkulującą wodę. Grunt zaś odpowiada za hydraulikę przepływu, jego zadanie jest jasne – ochronić istniejący w wodzie zooplankton.

Kąpiel w wodzie pozbawionej chemii to podstawowa korzyść z posiadania basenu ekologicznego
Kąpiel w wodzie pozbawionej chemii to podstawowa korzyść z posiadania basenu ekologicznego

Wielkość, kształt i sama konstrukcja niecki kąpielowej zależą przede wszystkim od naszych potrzeb. Nieckę wykłada się specjalnym materiałem izolacyjnym charakteryzującym się nieprzepuszczalnością i trwałością. Nieckę można wykończyć w dowolny sposób (dość popularne są kamienie). Jeśli chcesz mieć przyjemność z pływania, ta część powinna być wielkości co najmniej 50 m², podobnej wielkości powinna być wyżej omówiona strefa bagienna.

Wielkość, kształt i sama konstrukcja niecki kąpielowej zależą przede wszystkim od naszych potrzeb.

Skimmer to element, który bardzo często montuje się w części kąpielowej po to, aby zbierał wszelkie zanieczyszczenia z powierzchni i dna stawu.

Ekobasen to wspaniałe rozwiązanie dla osób dbających o środowisko
Ekobasen to wspaniałe rozwiązanie dla osób dbających o środowisko

Przegroda kapilarna to kilkudziesięciocentymetrowy odcinek folii ułożony na krawędzi zbiornika i powyżej powierzchni terenu. Jej zadaniem jest zapobieganie wchłonięciu wody z ekobasenu przez grunt. Wierzch można pokryć otoczakami, formując coś na kształt plaży.

Pielęgnacja stawu kąpielowego

Jeśli jesteś lub zamierzasz zostać właścicielem stawu kąpielowego, pamiętaj o bieżącym uzupełnianiu ubytków w materiale pokrywającym izolację, kontroli szczelności przegrody kapilarnej, regularnym mierzeniu poziomu wody i jej uzupełnianiu podczas upałów, wyławianiu z wody latem m.in. glonów, liści oraz płatków kwiatów, czyszczeniu skimmera oraz rozkładaniu jesienią na jego powierzchni siatki. Ponadto dwa razy w roku dokonuj przeglądu urządzeń technicznych. 

0 (0 opinii)